Στην αρχαία Κίνα πίστευαν ότι η ζωή συνεχίζεται μετά τον θάνατο, σε ένα πνευματικό επίπεδο, και αποτελούσε αντικατοπτρισμό της πρότερης ζωής. Για το λόγο αυτό έφτιαχναν τάφους όπου μέσα τοποθετούσαν σημαντικά αντικείμενα για τη μεταθανάτια ζωή τους. Μάλιστα, όσο ήταν ζωντανοί, προετοίμαζαν την επόμενη κατοικία τους, τοποθετώντας σκεύη και διάφορα άλλα αντικείμενα που θα τους χρησιμεύσουν στο να συνεχίσουν τη ζωή εκεί. Ένα άλλο χρέος το οποίο επωμίζονταν, ήταν να προσφέρουν στους προγόνους τους τελετουργικά και ιεροτελεστίες, ώστε να είναι ευτυχισμένοι στον άλλο κόσμο.
Οι πρόγονοι αποτελούσαν το σύνδεσμο μεταξύ των ζωντανών και των θεών, καθώς πίστευαν ότι δεν μπορούσαν να απευθυνθούν απευθείας στους θεούς. Όφειλαν, λοιπόν, να κρατούν «ευχαριστημένους» τους προγόνους, ώστε να μεσολαβούν στους θεούς για καλή τύχη, ευημερία και αφθονία αγαθών. Αν οι πρόγονοι θύμωναν, μπορούσαν να προκαλέσουν κακοτυχία και δυστυχία στους ανθρώπους. Αν, όμως, παρέμεναν ευχαριστημένοι, μεσολαβούσαν στους θεούς για να στέλνουν καλοτυχία στους συγγενείς τους.
Τα ταφικά έθιμα ήταν πάρα πολύ σημαντικά και καθόριζαν την πορεία των ψυχών και τη σχέση των νεκρών με τους ζωντανούς. Όταν οι συγγενείς παρέλειπαν τυπικές διαδικασίες και απόδοση τιμών όπως άρμοζε το τελετουργικό, η ψυχή επέστρεφε ως φάντασμα και στοίχειωνε την οικογένεια, φέρνοντας δεινά ως τιμωρία για την ασέβεια. Η κοσμογονία τους δεν μας δίνει απαντήσεις για το πώς απέκτησαν την πνευματική τους διάσταση, αλλά υπάρχουν καταγραφές για την πορεία των ψυχών από την περίοδο της Δυναστείας των Shang (1600-1046 π.Χ.). Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι προϋπήρχε προφορική παράδοση επί του θέματος, πολύ πριν καταγραφεί σε κείμενο.
Σύμφωνα με τις παραδόσεις στην αρχαία Κίνα, η ψυχή αποτελούνταν από 2 μέρη
Για τους Κινέζους, η ψυχή αποτελούνταν από δύο μέρη: το po και το hun. Το po, ήταν η Γιν πλευρά της ψυχής και συσχετίζονταν με το σκοτάδι, το νερό και τη γη. Το hun, ήταν η Γιανγκ πλευρά της ψυχής και σχετιζόταν με το φως, τη φωτιά και τους ουρανούς. Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό Charles Benn, το po αντιπροσώπευε τη ζωώδη φύση του ανθρώπου, τις ορμές και τα ένστικτα της πρωτόγονης ύπαρξης. Το hun όριζε την ευφυΐα του ανθρώπου και την πνευματικότητά του.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής ήταν αδύναμο και καθώς αναπτυσσόταν ο οργανισμός, εξελισσόταν και το hun, ειδικά μετά την σχολική ηλικία, φτάνοντας στην πλήρη ωρίμανση κοντά στην ηλικία των πενήντα. Τα δύο αυτά μέρη της ψυχής εργάζονταν ταυτόχρονα για την εξέλιξη και την ευημερία του ανθρώπου. Ήταν αλληλένδετα και αλληλοεξαρτώμενα. Το hun, εκπροσωπώντας τη λογική και τη σύνεση, κυβερνούσε το po, δηλαδή τα ένστικτα, αλλά ταυτόχρονα χρειαζόταν το po για να μπορέσει να επιβιώσει.
Υπήρξε μία χρονική περίοδος κατά την οποία πίστευαν ότι τα δύο αυτά συστατικά, μετά το θάνατο διαχωρίζονταν σε τρεις «ψυχές», οι οποίες απαιτούσαν ιδιαίτερη θρησκευτική και τελετουργική φροντίδα. Μία ψυχή πήγαινε στο σώμα που βρισκόταν στον τάφο, μία πήγαινε στα Δέκα Δικαστήρια της Κρίσης και αναγεννιόνταν, ενώ η άλλη παρέμενε στην προγονική πλάκα, μέσα στον οικογενειακό βωμό.
Μόλις κάποιος πέθαινε, ο τοπικός θεός της Γης, που είχε υπ’ ευθύνη του τη συγκεκριμένη γη και κρατούσε το «αρχείο» με τις καλές και τις κακές πράξεις του ανθρώπου, αναλάμβανε να πάρει την ψυχή και να την οδηγήσει στο βασίλειο του Κάτω Κόσμου. Εκεί, έρχεται ενώπιον του τοπικού θεού της Πόλης, ο οποίος ελέγχει το αρχείο με τις πράξεις του πεθαμένου. Ύστερα, στέλνει την ψυχή να εμφανιστεί μπροστά στους δέκα δικαστές, ή αλλιώς, δέκα δικαστές της Κόλασης. Ο Κάτω Κόσμος ήταν ένας χωροχρόνος για μία από τις πολλαπλές ψυχές. των νεκρών και δεν μπορεί να θεωρηθεί «κόλαση» με την έννοια της αιώνιας τιμωρίας και του αμετάβλητου εαυτού.
Τι είδους μεταθανάτια ζωή περίμενε την ψυχή;
Ο τομέας των δέκα δικαστών ήταν ένα μέρος όπου οι ψυχές λογοδοτούσαν για τις πράξεις τους και τιμωρούνταν, αλλά υπήρχε η δυνατότητα να επισπευσθεί αυτή η διαδικασία με τη βοήθεια των ζωντανών, που τηρούσαν κάποιες ιεροτελεστίες και έκαναν θυσίες για την ανάπαυση της ψυχής. Υπήρχε μια πολύ μικρή πιθανότητα η ψυχή να μην τεθεί προς κρίση ενώπιον των δικαστών. Πρόκειται για τη σπάνια περίπτωση, όπου η ψυχή είχε ζήσει παραδειγματικά και κέρδιζε απαλλαγή από το Βασίλειο του Κάτω Κόσμου.
Τότε, είχε τη δυνατότητα να επιλέξει ανάμεσα στην Χρυσή και την Ασημένια Γέφυρα. Μέσα από τη Χρυσή Γέφυρα, η ψυχή πήγαινε στην «Αγνή Χώρα της Δύσης», ένα μέρος που δεν ανήκε στον κόσμο. Στην αρχαία Κίνα πίστευαν ότι ο παράδεισος βρίσκεται προς τη Δύση, με τον προσανατολισμό να μην έχει τη σημερινή έννοια της Δύσης. Πίστευαν ότι εκεί μπορεί η ψυχή να φτάσει στην κατάσταση nirvana, όπως ορίζεται στον Βουδισμό, και να απελευθερωθεί από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων.
Η Ασημένια Γέφυρα, οδηγούσε στον Παράδεισο, ο οποίος ήταν ένα εξαιρετικά σημαντικό μέρος του κόσμου. Ο αυτοκράτορας Jade κυβερνά τον Παράδεισο και είναι ανώτερος από όλους τους θεούς και τους ουράνιους αξιωματούχους, οι οποίοι επίσης κατοικούν εκεί. Με την είσοδό της στον Παράδεισο από την Ασημένια Γέφυρα, η ψυχή αναγεννιέται ως θεός και αποτελεί πλέον μια σημαντική φιγούρα του κόσμου. Το δίλημμα της επιλογής ήταν μεγάλο για την ψυχή, καθώς έπρεπε να επιλέξει αν θέλει να συνεχίσει ως θεότητα να αποτελεί μέρος του κόσμου ή αν θέλει να τον υπερβεί και να τον αποχωριστεί για πάντα.
Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι υπάρχει και εδώ το μοτίβο: κτερίσματα στον τάφο, φροντίδα και τήρηση των εθιμοτυπικών προς τον νεκρό και κρίση ψυχής ανάλογα με τις πράξεις εν ζωή. Επίσης, υπάρχει κι εδώ η επιβράβευση και η τιμωρία της ψυχής μετά την Κρίση. Το ότι η ψυχή αποτελείται από δύο μέρη, που αντιπροσωπεύουν, ουσιαστικά, τις δύο φύσεις που ενώνονται στον άνθρωπο, το φως και το σκοτάδι, μήπως μας θυμίζει κάποια άλλη παράδοση; Μήπως μοιάζει με το Τιτάνιο και το Διονυσιακό μέρος της ψυχής;
Περιμένω τα σχόλιά σας στο email: ioanna@myalchemies.com ή πιο άμεσα, μέσω messenger, κάνοντας like στη σελίδα μας στο Facebook.
Το άρθρο αυτό αποτελεί ένα πολύ μικρό απόσπασμα από το βιβλίο έρευνας: Το ταξίδι της Ψυχής, της Ιωάννας Παπαμιχαήλ.
Πηγές εικόνων: World History Encyclopedia, therapia.gr