Ένα ακόμα βιβλίο προστέθηκε στα αγαπημένα μου, και αυτό είναι το: “Διόνυσος, ο θεός κι ο άνθρωπος” , της Μαρίας Μαραγκού. Ομολογώ ότι μέχρι προσφάτως, δεν είχα αναζητήσει να μάθω τι εστί Διόνυσος. Δε μου είχε δημιουργηθεί καμία περιέργεια, μέχρι που διάβασα για πρώτη φορά για τη μεταφυσική έννοιά του, όταν έψαχνα πληροφορίες για τη συγγραφή του βιβλίου μου: “Το ταξίδι της ψυχής“.
Τότε ήταν που για πρώτη φορά μελέτησα τον “μύθο” κατά τον οποίο οι Τιτάνες παραπλανούν το Διόνυσο Ζαγρέα, τον λεγόμενο πρώτο Διόνυσο, και τον διαμελίζουν. Σύμφωνα με μια μαρτυρία του Πρόκλου, ο οποίος παραθέτει μια ρήση του Ορφέα σχετικά με το μερισμό του Διονύσου, οι Τιτάνες έκοψαν το σώμα του Θεού σε 7 μέρη.
Ως γνωστόν, το 7 δεν είναι καθόλου τυχαίος αριθμός. Όπως τυχαίο δεν είναι και το όνομα του Διονύσου ή οποιουδήποτε άλλου θεού. Διόνυσος < Διός νους, όπως καταδεικνύει το όνομά του, ο ατομικός νους του ανθρώπου που έχει θεία καταγωγή εκπορευόμενος από τον Δία, τον πατέρα θεών και ανθρώπων.
Ασφαλώς, δεν θα επεκταθώ στο περιεχόμενο του μύθου σε αυτό το άρθρο. Θα τον βρείτε όμως, με κάθε λεπτομέρεια, στο προτεινόμενο βιβλίο. Όπως, επίσης, θα βρείτε και τους μύθους για τις άλλες δύο γεννήσεις του Διονύσου και τις ερμηνείες τους. Αυτά, είναι μόνο η αρχή!
Για την ακρίβεια, το βιβλίο αυτό ξεκινά με τις γεννήσεις του Διονύσου, που είναι τρεις. Για κάθε μία από αυτές, αναλύονται τα σύμβολα – κλειδιά που εμπλέκονται στο μύθο. Η συγγραφέας μάς δίνει τις ερμηνείες των ονομάτων και αποκωδικοποιεί το ρόλο του κάθε θεού και της κάθε δράσης. Αυτό μας βοηθάει να κατανοήσουμε έννοιες όπως: Κοσμικός και Ατομικός Νους, Κοσμική και Ατομική Ψυχή, την πορεία της Ψυχής, το σκοπό της και τα μυστικά για την εκθέωσή της.
Κανένας μύθος δεν είναι απλά “μύθος”. Οι θεοί που εμπλέκονται είναι νόες με δυνάμεις και συνεπικουρούν στο να βρει η ψυχή το δρόμο της. Η ερμηνεία και η κατανόηση του ρόλου του καθενός, μπορεί να μας προσφέρει μια άλλη οπτική για τη ζωή μας, πολλώ δε, για την ύπαρξή μας την ίδια.
Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, το βιβλίο αυτό δε στοχεύει στον προσηλυτισμό σε κάποια άλλη θρησκεία. Η γνώση που προσφέρεται από τη συγγραφέα είναι πραγματικά πολύτιμη και όσοι δεν έχουν παρωπίδες και αγαπούν την έρευνα, σίγουρα θα εκτιμήσουν τη μελέτη που παρατίθεται εδώ.
Γιατί να διαβάσετε αυτό το βιβλίο;
Γιατί θα βρείτε πλούσιες αναφορές στην αρχαία ελληνική γραμματεία και θα μάθετε για την κοσμοθέαση των προγόνων μας. Γιατί θα βρείτε αποσυμβολισμούς σε μύθους που κατά καιρούς περνούν από τα αφτιά μας σαν παραμυθάκια και ούτε που φανταζόμαστε ποια βαθύτερη αλήθεια κρύβουν. Ή ακόμα, επειδή θα σας δώσει μία άλλη οπτική για τον Κόσμο, το Σύμπαν, το Νου, την Ψυχή και το θείο.
Μπορώ να σκεφτώ πολλούς ακόμη λόγους, αλλά σκοπός μου δεν είναι να σας πείσω για κάτι. Αν όσα διαβάσατε μέχρι εδώ σας κίνησαν το ενδιαφέρον, δεν έχετε παρά να αναζητήσετε το βιβλίο: Διόνυσος, ο θεός κι ο άνθρωπος, της Μαρίας Μαραγκού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος.
Περιγραφή του βιβλίου
Ακολουθεί η περιγραφή του βιβλίου, όπως θα τη βρείτε στο οπισθόφυλλο:
Διόνυσος, ὁ θεὸς ποὺ ἐπιστατεῖ τὴν ὅλη ἐξελικτικὴ πορεία τοῦ ἀνθρώπου, τὴν πορεία ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο στὸν θεό, τὴν ἀνάδειξη τῆς θείας του φύσης μέσα ἀπὸ τὴν ὑπέρβαση τῆς σωματικῆς του φύσης.
Εἶναι ὁ πιὸ κοντινός μας θεός, χθόνιος ὡς Ζαγρεύς, Ὀλύμπιος ὡς Ἴακχος, Λύσιος Διόνυσος, ἢ Ἐλευθερεύς. Εἶναι ὁ ἐκδηλωμένος Κοσμικὸς Νοῦς στὸ σύμπαν, ὅλη ἡ φύση, ἡ ἴδια ἡ ζωή, ἀφοῦ ἡ ψυχή, ὅπως λέει ὁ Δαμάσκιος: «Διονυσιακῶς μερίζεται ὑπὸ τῆς γενέσεως» (Σχόλια εἰς Φαίδωνα, 130.1–2).
Εἶναι ὁ «τρώσας», ποὺ «τεμαχίζει» τὸν νοῦ φέρνοντάς τον σ’ ἕνα σῶμα, ἀλληγορῶντας αὐτὸν τὸν μερισμὸ μὲ τὸν τεμαχισμό του ἀπ’ τοὺς Τιτᾶνες. Αὐτός, ὅμως, ποὺ προκαλεῖ αὐτὸ τὸ «τραῦμα» μὲ τὴν γένεση εἶναι καὶ αὐτὸς ποὺ δίνει τὴν ἴαση μὲ τὴν ἀθανατοποίση τῆς ψυχῆς ὡς Ἴακχος, ποὺ ἐκπληρώνει τὸ «τρώσας καὶ ἰάσεται». Κι ἐπειδὴ ἡ ψυχὴ ἔρχεται σ’ ἕναν κύκλο ἐνσαρκώσεων, ὁ Διόνυσος εἶναι ἔφορος τόσο τῆς ζωῆς, ὁπότε ταυτίζεται μὲ τὸν Δία-Ζῆνα, τὸν πάροχο τοῦ ζῆν, ὅσο καὶ τοῦ θανάτου, ὁπότε ταυτίζεται μὲ τὸν Ἅδη, ὅπως χαρακτηριστικὰ τὸ θέτει ὁ Εὐριπίδης: «Ζεὺς εἴτ’ Ἀΐδης ὀνομαζόμενος» (Ἀπόσπασμα 912). Ἐπειδὴ δὲ ἐφορεύει καὶ στὸν θάνατο, τὰ Μυστήριά του εἶναι ἀπὸ μόνα τους «μελέτη θανάτου», παρέχοντας στὴν ἔνσαρκη ψυχὴ τὴν «περὶ τὸν θάνατον μαντείαν»: «οὗτος ἔφορος ζωῆς καὶ θανάτου, ζωῆς μὲν διὰ τοὺς Τιτᾶνας, θανάτου δὲ διὰ τὴν μαντείαν τὴν περὶ τὸν θάνατον» (Ὀλυμπιόδωρος, Σχόλια εἰς τὸν Πλάτωνος Φαίδωνα, 6.13.2–3).
Τὸν θεὸ τὸν ἔχουμε μέσα μας, στὸ κέντρο τῆς καρδιᾶς μας, ποὺ χρειάζεται νὰ καθαρθεῖ ἀπὸ τὴν κακότητα, γιὰ νὰ ἀντικρύσουμε τὶς φεγγοβόλες αὐλὲς τῆς Μητρός, ὅπως λέει ὁ Πρόκλος στὸν Ὕμνο του εἰς Ἀφροδίτην. Κι αὐτὸ γίνεται μὲ πόνο ψυχῆς κατὰ τὴν Ὀδυσσειακή μας πορεία στὸ δύσκολο Ποσειδώνιο βασίλειο τοῦ συναισθήματος.
Ἡ θεραπεία κάθε πληγῆς προϋποθέτει πόνο, ἀλλὰ στὸ τέλος ἔρχεται ἡ ἴαση. Ἡ ὅλη πορεία τῆς ψυχῆς στὴν ὕλη καὶ ἡ ἐπιστροφή της στὴν κοσμική της πατρίδα, τὸ Ἀγαθόν, συμβολίζεται μυστηριακὰ μὲ τὰ δάκρυα-θρῆνο τῶν θεῶν στὴν φάση τῆς γένεσης, τοῦ περιορισμοῦ τῆς ψυχῆς στὴν ὕλη, καὶ τὸ γέλιο τῶν θεῶν στὸ στάδιο τῆς ἀθανατοποίησης, τῆς πνευματικῆς ἀναγέννησης, τῆς θέωσης τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως μᾶς παραδίδει ὁ Πρόκλος (Σχόλια εἰς τὴν Πλάτωνος Πολιτείαν, 1.128.8–10): «δάκρυα μὲν σέθεν ἐστὶ πολυτλήτων γένος ἀνδρῶν, μειδήσας δὲ θεῶν ἱερὸν γένος ἐβλάστησας» «δάκρυα δικά σου εἶναι τὸ γένος τῶν πολύμοχθων ἀνθρώπων, ἐνῷ γελῶντας δημιούργησες τὸ ἱερὸν γένος τῶν θεῶν».
Εἴμαστε τὰ δάκρυά σου, Διόνυσε!