Έχουμε ήδη μιλήσει σε προηγούμενο άρθρο για την ενσυναίσθηση και τα χαρακτηριστικά της. Κάνοντας μία σύνδεση, για όσους δεν το έχουν διαβάσει, θα αναφερθώ με δύο λόγια τι είναι η ενσυναίσθηση και όποιος επιθυμεί να μάθει περισσότερα μπορεί να ανατρέξει στο ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ . Στις κοινωνικές επιστήμες, ενσυναίσθηση «καλείται η κατανόηση της συμπεριφοράς ενός άλλου με βάση τη βίωση και συμπεριφορά του ίδιου του ατόμου». Ωστόσο, η εφαρμογή των αρχών της ενσυναίσθησης καλύπτει ένα πιο ευρύ φάσμα: είναι ανάγκη/ικανότητα να μπούμε στη θέση του άλλου και να κατανοήσουμε πως νιώθει, να μην κρίνουμε ένα συναίσθημα, να επιθυμούμε να βοηθήσουμε, να σεβόμαστε τον προσωπικό χώρο του καθενός, να αποκωδικοποιούμε τα κρυφά συναισθήματα πίσω από συγκεκριμένες συμπεριφορές.
Ας δούμε όμως τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων με ενσυναίσθηση. Πώς θα τους διακρίνουμε;
Είναι καλοί στο να ακούνε πραγματικά τους άλλους. Αφιερώνουν όλη την προσοχή τους στον συνομιλητή τους και δεν αρκούνται μόνο στα λόγια του. Παρατηρούν το βλέμμα, τον τόνο της φωνής, τη γλώσσα του σώματος και έτσι συνθέτουν μια πλήρη εικόνα για το μήνυμα που θέλει να μεταδώσει πραγματικά ο ομιλητής. Δεν θα προσπαθήσουν να επισκιάσουν τα όσα ακούν, λέγοντας μια δική τους ιστορία, ένα δικό τους παράδειγμα ή κατόρθωμα. Δεν θα προβάλουν το «εγώ» τους, γιατί εκείνη τη στιγμή μπαίνουν στη θέση κάποιου άλλου, γίνονται κάποιος άλλος για λίγο. Είναι αυτό το είδος ανθρώπου που πολλοί ξεκινούν να τους λένε αβίαστα τα προβλήματά τους, γιατί νιώθουν ότι θα βρουν κατανόηση. Ίσως εσείς οι ίδιοι να βρίσκεστε σε αυτή τη θέση, οπότε καταλαβαίνετε πολύ καλά αυτό που σας λέω. Οι άνθρωποι που συναισθάνονται τους άλλους, είναι πολύ καλοί στην κατανόηση των συναισθημάτων. Τα αναλύουν και αναγνωρίζουν ακόμα και τις λεπτές γραμμές που χωρίζουν το ένα από το άλλο. Η ευαισθησία τους στον πόνο των άλλων και η τάση που έχουν να συμπάσχουν, πολλές φορές τους επηρεάζει σημαντικά. Κάποιες φορές, αυτό μπορεί να μετατραπεί σε βάρος και να τους κουράζει ψυχολογικά και συναισθηματικά. Ωστόσο, δεν θα πάψουν να συναισθάνονται γιατί αναγνωρίζουν τον πλούτο που κρύβεται μέσα σε αυτό που βιώνουν. Προσπαθούν μάλιστα να βοηθήσουν τον συνομιλητή τους με όποιον τρόπο μπορούν. Συνήθως η πραγματική κατανόηση είναι το βασικό πράγμα που χρειάζεται κάποιος. Οι άνθρωποι μοιράζονται κάτι από την ψυχή τους για να ακουμπήσουν σε έναν άλλο άνθρωπο ψυχικά και συναισθηματικά. Δεν χρειάζονται απαραίτητα κάτι περισσότερο, γιατί αυτό για εκείνους είναι το πιο σημαντικό.
Οι άνθρωποι που έχουν ανεπτυγμένη την ικανότητα της ενσυναίσθησης, δεν μπορούν να σταματήσουν να νοιάζονται βαθιά για τους άλλους. Είναι κάτι που πηγάζει από μέσα τους. Αυτό, πολλές φορές τους κάνει να ανησυχούν για την ευημερία και την ευτυχία των άλλων. Ίσως ακούγεται σαν ευθύνη, ή σαν βάρος αλλά πραγματικά μπορεί κανείς να λάβει πολλά οφέλη από αυτό. Η ενσυναίσθηση επιτρέπει στους ανθρώπους να οικοδομούν κοινωνικές σχέσεις με τους άλλους. Κατανοώντας τι σκέφτονται και αισθάνονται οι συνάνθρωποί τους, είναι σε θέση να ανταποκριθούν κατάλληλα σε κοινωνικές καταστάσεις. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει από την απλή καλλιέργεια του διαλόγου, μέχρι τη διαχείριση κρίσιμων καταστάσεων. Σε κάθε περίπτωση, είναι γνωστό ότι έρευνες έχουν δείξει ότι η ύπαρξη κοινωνικών συνδέσεων είναι σημαντική τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχολογική ευεξία. Εξάλλου, ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό. Σχετίζεται, συνδέεται, δεν είναι φτιαγμένος για να ζει απομονωμένος. Συνεπώς, όσο μεγαλύτερη η ικανότητά του να συναισθάνεται, τόσο πιο βαθιές και ουσιαστικές είναι οι σχέσεις που καλλιεργεί. Αυτό κατ’ επέκταση του προσφέρει μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Ένα ακόμη θετικό στοιχείο που μπορούμε να αποκομίσουμε εδώ, είναι ότι σε ένα βαθμό, η ενσυναίσθηση μας βοηθά να ρυθμίζουμε και τα δικά μας συναισθήματα! Μας βοηθά να διαχειριζόμαστε αυτά που νιώθουμε κι εμείς. Κατανοώντας και τα κίνητρα και τα συναισθήματα κάποιου, μπορούμε να μάθουμε να διαχειριζόμαστε καλύτερα το δικό μας συναισθηματικό κόσμο, καθώς είμαστε σε μία διαρκή εκπαίδευση. Κι αυτό μπορεί να μας γλιτώσει από ταλαιπωρία σε περιόδους έντονου στρες!
Εξίσου σημαντικό, είναι ότι η ενσυναίσθηση προάγει συμπεριφορές βοήθειας. Όχι μόνο έχουμε περισσότερες πιθανότητες να υιοθετήσουμε βοηθητικές συμπεριφορές όταν αισθανόμαστε ενσυναίσθηση για άλλους ανθρώπους, αλλά και οι άλλοι είναι επίσης πιο πιθανό να μας βοηθήσουν όταν βιώνουν ενσυναίσθηση. Επηρεάζονται και οι δύο πλευρές, δηλαδή. Και αυτός που προσφέρει και αυτός που λαμβάνει. Αυτό μου φέρνει στο μυαλό ένα γνωμικό που διάβασα κάποτε, αλλά θα με συγχωρήσετε, δεν θυμάμαι ποιος το είπε. Αν κάποιος από εσάς γνωρίζει σε ποιον αποδίδεται, θα χαρώ πολύ να με ενημερώσει στο ioanna@myalchemies.com. Έλεγε λοιπόν: Σε αυτούς που είναι ειλικρινείς, είμαι κι εγώ ειλικρινής. Σε αυτούς που δεν είναι ειλικρινείς, εγώ και πάλι είμαι ειλικρινής. Έτσι, γίνονται όλοι ειλικρινείς.
Δεν πιστεύω ότι μπορεί πραγματικά να συμβεί αυτό, σε τέτοιο απόλυτο βαθμό, όπως περιγράφεται σε αυτή τη φράση. Ωστόσο, ως ένα σημείο, όλοι επηρεάζονται από τις επαφές τους. Η αλληλεπίδραση μπορεί να μας μεταμορφώσει, όπως μεταμορφώνονται 2 χημικά στοιχεία όταν έρχονται σε επαφή. Οι άνθρωποι που περνούν από τη ζωή μας, καλώς ή κακώς, αφήνουν κάποιο αποτύπωμα. Άλλοι πιο βαθύ, άλλοι πιο επιφανειακό, ωστόσο όλοι μας προσφέρουν κάτι σε αυτό το ταξίδι που λέγεται ζωή, και αντίστοιχα προσφέρουμε κι εμείς κάτι σ’ αυτούς. Καθώς εξελισσόμαστε και ωριμάζουμε, πιθανότατα να αλλάξει ο τρόπος που βλέπουμε τον κόσμο και τους ανθρώπους. Αυτό δεν είναι ούτε καλό, ούτε κακό. Εξαρτάται από τη δική μας πρόθεση και ποιότητα. Ποτέ δεν είναι αργά να κάνουμε το σωστό και σωστό, αλλά και το σωστό είναι μια υποκειμενική έννοια. Για τον καθένα μπορεί να είναι κάτι διαφορετικό, ανάλογα με την ηθική και τις αξίες του.
Ο Δρ. Μίγκουελ Ρούιζ στο βιβλίο του «οι 4 συμφωνίες» λέει : «μην παίρνετε τίποτα προσωπικά».Ο καθένας μιλάει και συμπεριφέρεται ανάλογα με το τι έχει αποθηκευμένο στο δικό του υποσυνείδητο, γι’ αυτό και τα λόγια και οι συμπεριφορές του καθενός δεν έχουν τίποτα το προσωπικό προς το άτομο που απευθύνονται. Είναι απλά εκφράσεις της δικής μας ψυχικής κατάστασης. Ο καθένας βγάζει προς τα έξω αυτό που έχει μέσα του. Ένας άνθρωπος που σας συμπεριφέρεται με τρόπο που σας στενοχωρεί, δεν σημαίνει ότι είχε απαραίτητα πρόθεση να το κάνει. Ασφαλώς δεν έχει την ενσυναίσθηση να το κατανοήσει, αφετέρου, έτσι είναι αυτός. Ίσως δεν ενδιαφέρεται για τους άλλους όπως θα θέλατε. Απλά απομακρυνθείτε. Δεν υπάρχει λόγος να σπαταλάτε την ενέργειά σας γιατί δεν είναι κάτι προσωπικό. Πρέπει να αποδεχτούμε ότι οι άνθρωποι είναι αυτοί που είναι. Κάποιοι μας κάνουν και κάποιοι όχι. Δεν μπορούμε όμως να τους αλλάξουμε και να τους φέρουμε στα μέτρα μας. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι ή να τους αποδεχτούμε όπως είναι και να τους δώσουμε το χώρο να είναι ο εαυτός τους ή να τους βγάλουμε από τη ζωή μας. Ξεκινήσαμε από την ενσυναίσθηση και τελικά το φιλοσοφήσαμε πάλι λίγο σήμερα. Δεν πειράζει καθόλου όμως! Εν τη ρίμη του λόγου μπορούμε να παρασυρθούμε και σε ένα συλλογισμό παραπέρα. Θα ήθελα όμως και τις δικές σας σκέψεις πάνω σε αυτά που αναλύσαμε σήμερα. Έχετε καλή σχέση με την ενσυναίσθηση; Έχετε εντοπίσει αυτά τα χαρακτηριστικά σε ανθρώπους του περιβάλλοντός σας;