Ο Roberto García de Mesa είναι Ισπανός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, δραματουργός, αφηγητής, δοκιμιογράφος, φιλόλογος, επιμελητής εκθέσεων, σκηνοθέτης, εικαστικός και μουσικός. Είναι κάτοχος πτυχίου Νομικής και Ισπανικής Φιλολογίας, καθώς επίσης και διδακτορικού τίτλου στην Ισπανική Φιλολογία. Έχει εκδώσει περισσότερα από 70 βιβλία ποίησης, θεάτρου, μικρής αφήγησης, δοκιμίων, διαλόγων, ζωγραφικής και κριτικής εκδόσεων. Έχουν κυκλοφορήσει ήδη 5 CD με μουσικές του συνθέσεις. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα Aγγλικά, Eλληνικά, Ρουμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά, Σλοβενικά και Πορτογαλικά και έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά 19 χωρών.
Στην Ελλάδα, ο García de Mesa έχει εκδώσει τα ακόλουθα βιβλία: Άμλετ Post Scriptum (θέατρο, μετάφραση Άτη Σολέρτη, Αθήνα, Βακχικόν, 2017), Λογική και Κανιβαλισμός (ποίηση, μετάφραση Βασίλης Λαλιώτης, Αθήνα, Bibliothèque, 2017), η Εποχή του Ψύχους [Συζητήσεις με την Αντιγόνη], (θέατρο, δίγλωσση έκδοση, μετάφραση Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, Αθήνα, Bibliothèque, 2018), Επιφάνεια Επαφής, Ρητορική (ποίηση, μετάφραση Άτη Σολέρτη, Αθήνα, Βακχικόν, 2018), Τα απόμακρα σώματα (ποίηση, μετάφραση Ιφιγένεια Ντούμη, Αθήνα, Bibliothèque, 2019), Περί φύσεως της ευθραυστότητας (ποίηση, μετάφραση Ιφιγένεια Ντούμη, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Ρώμη, 2021), Θεατρικά Έργα (επιλογή) (θέατρο, μετάφραση Ιφιγένεια Ντούμη, Θεσσαλονίκη, Ρώμη, 2021), Πέντε δοκίμια για τη σκηνική ποίηση (δοκίμιο, μετάφραση Ιφιγένεια Ντούμη, Θεσσαλονίκη, Ρώμη, 2022), Η τελευταία παράσταση (πεζογραφία, μετάφραση Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Όλγα Αναστασιάδου, Χριστίνα Μπατσίλα, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Χρύσα Παπανικολάου, Ματθίλδη Σιμχά και Σταύρος Χατζής, Θεσσαλονίκη, Ρώμη, 2023)
Έφτασε, επιτέλους, η στιγμή να μάθουμε περισσότερα για τον Roberto García de Mesa και το πολυσχιδές έργο του.
– Roberto, είσαι συγγραφέας, θεατρικός σκηνοθέτης, ποιητής, συνθέτης και καθηγητής Ισπανικής γλώσσας και λογοτεχνίας σε δύο πανεπιστήμια της Ισπανίας (λέκτορας στο πανεπιστήμιο Λας Πάλμας των Καναρίων Νήσων, και καθηγητής στο UNED, το πανεπιστήμιο της Μαδρίτης για σπουδές εξ αποστάσεως). Ποια από αυτές σου τις ιδιότητες απολαμβάνεις περισσότερο;
– Νιώθω αληθινό πάθος για τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Και βέβαια, μου αρέσουν πάρα πολύ όλες αυτές οι ασχολίες. Η καθεμιά έχει τη δική της στιγμή μέγιστης προσοχής. Ωστόσο, η ποιητική σκέψη είναι, φυσικά, το κέντρο μου, και αυτό αφορά κάθε είδους δημιουργία, λογοτεχνική, θεατρική, μουσική… ακόμα και τη διδασκαλία.
– Πρέπει να είσαι διαρκώς δημιουργικός για να μπορείς να ανταπεξέλθεις σε όλες αυτές τις δραστηριότητες και μάλιστα με τόσο υψηλή ποιότητα. Από πού αντλείς όλη αυτή την ενέργεια, λοιπόν;
– Για την ποιότητα δεν μπορώ να πω, αλλά ευχαριστώ, είσαι πολύ γενναιόδωρη. Πιστεύω ότι η ενέργεια που χρειάζεσαι για να αντιμετωπίζεις τη ζωή βρίσκεται στο πάθος με το οποίο κάνεις ό,τι κάνεις. Αν χαθεί το πάθος αυτό, έχουν τελειώσει τα πάντα.
– Η δουλειά σου εκφράζεται με διάφορους τρόπους, και μέσα από διαφορετικά κανάλια. Ποιο είναι το κίνητρό σου για να συνεχίζεις;
– Εκτός από το πάθος, είναι η ανάγκη που προκύπτει από την επιθυμία μου να κάνω αυτό το πράγμα, ειδικά η αίσθηση ότι αρχίζω ξανά και ξανά. Μέχρι που έχω μποϊκοτάρει και τον εαυτό μου κάποιες φορές, όποτε έχει τύχει να νιώσω πως αρχίζω να χάνω αυτή την αίσθηση. Πράγματι, πρέπει να σου εξομολογηθώ ότι, παρότι έχω εκδώσει περισσότερα από εβδομήντα βιβλία, έχω την εντύπωση ότι η γιορτή αυτή έχει μόλις ξεκινήσει και ότι έχω πολλά ακόμη να κάνω και να πω.
– Τι σου αρέσει πιο πολύ απ’ όλα στη δουλειά σου;
– Ότι μπορώ να δουλεύω με την ανθρώπινη φύση, τις διάφορες πτυχές της. Αυτό έχει η λογοτεχνία. Είναι ένα απέραντο ταξίδι γνώσης που πάντοτε με συντροφεύει. Κι αυτό, είναι ανεκτίμητο.
– Πώς εμπνέεσαι για τα θέματα τα οποία πραγματεύεσαι; Από κάτι που διαβάζεις, λογοτεχνία, φιλοσοφία, για παράδειγμα; Από τα σπουδαία γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο;
– Ζούμε σε μια συναρπαστική εποχή. Ολόκληρη η διαδικασία της δημιουργίας προϋποθέτει την έρευνα. Παρατηρώ τον κόσμο, διερευνώ τις παραδόσεις, τα παγκόσμια θέματα, παθιάζομαι με συγκεκριμένα θέματα της ανθρώπινης φύσης, του φυσικού ή μεταφυσικού κόσμου, μετά τα ξεχνάω όλα, αρχίζω από την αρχή, ελεύθερα, και αφήνω να ρέουν οι πιο παράλογες ανησυχίες μου. Με ενδιαφέρουν κυρίως θέματα που αφορούν όλες τις εποχές.
– Μέσα από τη δουλειά σου προσπαθείς να εκφράσεις τον εσωτερικό σου εαυτό ή να στείλεις ένα μήνυμα στον κόσμο;
– Και τα δύο, νομίζω. Σίγουρα εκφράζεις και τον εσωτερικό εαυτό, παρότι με έναν πιο αντικειμενικό τρόπο. Είμαστε σκεπτόμενα και συναισθηματικά όντα και στοχαζόμαστε γύρω από τα εσώψυχά μας αλλά και γύρω από τον κόσμο ή σε σχέση με τον κόσμο. Όταν πλησιάζουμε έναν άλλον άνθρωπο ή όταν συμπεριφερόμαστε με συγκεκριμένο τρόπο, στέλνουμε κάποια μηνύματα. Είναι αναπόφευκτο. Κάτι άλλο που συμβαίνει είναι ότι εδραιώνεται μια βαθιά και αποτελεσματική επικοινωνία σε έναν κόσμο που περιέχει τόση πληροφορία, όπως ο κόσμος σήμερα, όπου παρατηρείται το λεγόμενο infoxication*. Είναι δύσκολο, αλλά μερικές φορές πετυχαίνει και είναι υπέροχο.
– Έχεις εκδώσει περισσότερα από 70 βιβλία, έχεις μεταφραστεί σε 8 γλώσσες και 9 από τα βιβλία σου κυκλοφορούν και στα Ελληνικά. Η ευθραυστότητα, το σώμα, η ελευθερία, οι φόβοι, η κριτική στην εξουσία, ο φεμινισμός, η μεταλογοτεχνία, το παράλογο, το
μεταφυσικό, όλα αυτά είναι μερικά από τα θέματα που πραγματεύεσαι στα έργα σου. Άρα, από αυτή την άποψη, ποιο πιστεύεις ότι είναι το πιο ευάλωτο σημείο της κοινωνίας μας σήμερα;
– Είμαστε πολύ ευάλωτοι, αυτό το είδαμε στην πράξη με την πανδημία του COVID-19. Πιστεύουμε μέχρι κι ότι οι δημοκρατίες μπορούν να αντιμετωπίσουν τα πάντα, ενώ παρατηρούμε ότι υπαναχωρούν προς πιο αυταρχικά μοντέλα. Ένα από τα πράγματα που αλλάζει πιο πολύ είναι η, σχεδόν, ιερή ιδέα της ελευθερίας στη Δύση. Με τις νέες τεχνολογίες έχουμε παραχωρήσει τόση από την ελευθερία μας, με αντάλλαγμα τη χρήση μιας εφαρμογής στο κινητό, για παράδειγμα, που οι καινούργιες γενιές ήδη δεν δίνουν βάση στο πώς ήταν τα πράγματα πριν. Το βρίσκουν φυσιολογικό.
Το πιο ευάλωτο σημείο μας είναι η ευάλωτη φύση του πλανήτη μας, του τόπου στον οποίο ζούμε, και αυτό ήδη μας επηρεάζει. Οφείλουμε να σταματήσουμε επειγόντως την κατανάλωση. Επίσης, η πείνα, η φτώχεια, η άνιση κατανομή του πλούτου στον κόσμο και οι υγειονομικές ελλείψεις, όλα αυτά αποτελούν βασικά προβλήματα, τα οποία η ανθρωπότητα δεν έχει καταφέρει να λύσει. Και, βέβαια, η ισότητα ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες είναι ένα θέμα που μας αφορά όλους. Έχουν γίνει σπουδαία βήματα στον κόσμο για να την κατακτήσουμε, αλλά, φυσικά, έχουμε ακόμη πολλή δουλειά.
Ένα άλλο, τεράστιο θέμα της εποχής μας, είναι ο τρόπος που διαχειριζόμαστε την πληροφορία και ο τρόπος που θυμόμαστε την ιστορία. Κερδίζουμε ως προς την επιφανειακή γνώση και χάνουμε στην πιο ουσιαστική και σημαντική. Αυτό, το δίχως άλλο, θα έχει ως αποτέλεσμα να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, γιατί δεν θα έχουμε μάθει τίποτα από την ιστορία μας.
– Έχεις επισκεφτεί πολλές φορές την Ελλάδα και ξέρω ότι σε ενδιαφέρει πολύ η χώρα μας. Τι σου αρέσει, λοιπόν, πιο πολύ σε αυτήν;
– Στην Ελλάδα, αυτό που μου αρέσει περισσότερο είναι οι άνθρωποί της. Έχω γνωρίσει άτομα που θαυμάζω πολύ. Ανά τους αιώνες ο ελληνικός λαός έχει υποφέρει υπερβολικά, πάντοτε όμως βρίσκει τον τρόπο να ανασκουμπωθεί και να ξεπεράσει την κακουχία, παρά τους πολέμους, τις δικτατορίες, την πολιτική διαφθορά, τη φτώχεια, το εύθραυστο σύστημα υγείας κλπ. Παρά τις αντιξοότητες, οι Έλληνες καταφεύγουν στην ποίηση, στη μουσική, στο θέατρο, στη γαστρονομία τους, στην ιστορία τους, στον έρωτα, στο τοπίο, στην ειρωνεία, στην ευαισθησία, στη φιλία…
– Μέσα από τις συζητήσεις μας, έχω καταλάβει ότι αγαπάς πολύ την Τενερίφη, τη γενέτειρά σου. Τι θα πρότεινες σε κάποιον που επισκέπτεται την Τενερίφη πρώτη φορά να δει και να κάνει;
– Έχουν και τα Κανάρια Νησιά πολλά ωραία στοιχεία. Το καθένα έχει πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ο κόσμος σε γενικές γραμμές είναι πολύ ευγενικός και ήρεμος. Είναι ηφαιστειακά νησιά του Ατλαντικού και η γεωγραφία διαφέρει κάπως από την ελληνική. Στους επισκέπτες θα πρότεινα να έρθουν σε επαφή με τους ανθρώπους των Καναρίων, να νοικιάσουν αμάξι και να κάνουν βόλτες στην Τενερίφη ή σε όποιο άλλο νησί θέλουν.
Με ρωτάς για την Τενερίφη, επομένως θα σου πω ότι είναι σαν μινιατούρα ηπείρου· έχει μικροκλίματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σε έναν μικρό χώρο να έχουμε διάφορα τοπία και θερμοκρασίες. Θα έλεγα στον επισκέπτη να μην παραλείψει να πάει στο ηφαίστειο Τέιδε, με 3715 μέτρα υψόμετρο. Είναι φοβερή εμπειρία, από άλλο κόσμο. Επίσης, να κάνει μπάνιο στις παραλίες του νησιού. Να μη χάσει τα δάση της οροσειράς Ανάγα, όπως και την κουζίνα μας· δεν είναι τόσο περίπλοκη όσο η ελληνική, αλλά είναι πολύ γευστική. Να επισκεφτεί τις πόλεις Λα Λαγούνα, Σάντα Κρους ντε Τενερίφε, το Πουέρτο ντε λα Κρους, ή χωριά όπως το Ικόντ ντε λος Βίνος, Γκουίμαρ, Λα Οροτάβα, Λος Χιγάντες, Γκαρατσίκο, κλπ.
Επίσης, ένα από τα δυνατά σημεία των νησιών αυτών είναι η θερμοκρασία τους, λένε ότι εδώ έχει όλο
το χρόνο «αιώνια άνοιξη». Φυσικά, στο Τέιδε η θερμοκρασία πέφτει πολύ τη νύχτα, και η Λα Λαγούνα έχει πολλή υγρασία· επίσης, υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο βορρά, που είναι πιο πράσινος, και στο νότο, που είναι πιο έρημος. Παρ’ όλα αυτά, οι αλλαγές θερμοκρασίας δεν είναι τόσο απότομες όσο σε άλλα μέρη του πλανήτη. Γι’ αυτό έρχονται πολλοί τουρίστες από τη βόρεια Ευρώπη, για παράδειγμα, στο τέλος του χρόνου.
Φυσικά, όπως όλα τα μέρη του κόσμου, έχουμε κι εδώ πολλά προβλήματα: οικονομική κρίση, πληθωρισμό, ανισότητες, τις δυσκολίες του νησιωτικού τόπου, τα προβλήματα με τις λίστες αναμονής στα νοσοκομεία, κλπ.
– Ετοιμάζεις κάτι αυτόν τον καιρό; Θα θέλαμε, επίσης, να μάθουμε αν σχεδιάζεις να επισκεφτείς σύντομα την Ελλάδα.
– Ναι. Δουλεύω για κάποια άρθρα και κάποια βιβλία, όπως και αρκετά θεατρικά έργα. Ελπίζω τα επόμενα χρόνια να καρποφορήσει ο μόχθος αυτός. Φέτος έμεινα έναν μήνα στην Ελλάδα, τον Φεβρουάριο. Εννοείται πως θέλω πολύ να ξανάρθω. Ελπίζω αυτό να γίνει σύντομα.
Η παρουσία του Roberto García de Mesa στο διαδίκτυο
Βρείτε περισσότερες πληροφορίες και υλικό της δουλειάς του μέσα από τις επίσημες σελίδες του:
Ευχαριστώ πολύ για τη μετάφραση την Ιφιγένεια Ντούμη.