Το Μυκηναϊκό νεκροταφείο στην Ελάτεια Βοιωτίας ερευνήθηκε ύστερα από επιδρομές αρχαιοκάπηλων! Βρίσκεται βορειοανατολικά της σύγχρονης Ελάτειας, δυτικά της ακρόπολης και του άστεως των ιστορικών χρόνων. Στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο στη θέση Αλωνάκι, θα βρείτε και τον ναό της Κραναίας Αθηνάς.
Το νεκροταφείο αυτό, σύμφωνα με τα ευρήματα, λειτούργησε από τη Μυκηναϊκή έως και την ύστερη Πρωτογεωμετρική περίοδο 14ος – 9ος π.Χ. αιώνα). Η χρήση του χώρου άλλαξε στο β’ μισό του 4ου αιώνα, όταν αξιοποιήθηκε ως λατομείο. Από τον 2ο αιώνα π.Χ. επαναλειτουργεί ως νεκροταφείο ενώ παράλληλα χτίζονται και κάποιοι εργαστηριακοί χώροι.
Λάκκοι μέσα σε θαλαμωτό τύμβο.
Ποικιλία τύπων τάφων στο Μυκηναϊκό νεκροταφείο Ελάτειας
Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως 94 τάφους. Από αυτούς, οι 85 χρονολογούνται στη Μυκηναϊκή περίοδο και έχουν προσανατολισμό βορρά – νότο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ποικιλία των μορφών των τάφων. Στην Ελάτεια διακρίνουμε 4 τύπους τάφων: συνήθεις θαλαμωτοί, θαλαμωτοί πολύ μικρότερων διαστάσεων, λάκκοι και ορύγματα χωρίς δρόμο.
Όρυγμα που οδηγεί σε θαλαμωτό τάφο.
Οι συνήθεις θαλαμωτοί τάφοι έχουν τη μακρότερη και διαρκέστερη χρήση. Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι οι σχετικά μακριοί δρόμοι, η αρχιτεκτονικά διαμορφωμένη πρόσοψη, οι κόγχες στα τοιχώματα των δρόμων καθώς και πολλοί λάκκοι στα δάπεδα των θαλάμων. Οι πρωτογενείς και δευτερογενείς ταφές αποδεικνύουν την εντατική χρήση τους.
Οι τάφοι των άλλων τύπων είναι ολιγάριθμοι και χρονολογούνται στην υπομηνυκαϊκή – πρωτογεωμετρική περίοδο. Από τον τρόπο ταφής των νεκρών μπορούμε να εξάγουμε στοιχεία του πολιτισμού της εκάστοτε εποχής. Έτσι, οι τάφοι αυτοί και το έθιμο της καύσης των νεκρών, πιθανότατα φανερώνουν την εισαγωγή νέων στοιχείων στην Ελάτεια στη συγκεκριμένη περίοδο.
Κτερίσματα στους τάφους της Ελάτειας
Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι νεκροί ήταν κτερισμένοι με πήλινα τροχήλατα σκεύη, σε απλές γραμμές, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση. Κατά τις ύστερες φάσεις λειτουργίας του νεκροταφείου εμφανίζονται τα χονδροειδή χειροποίητα. Όπως και σε άλλες περιοχές κατά την αρχαιότητα, τα κτερίσματα ήταν συνήθως αγαπημένα αντικείμενα του νεκρού, σκεύη που ίσως θα χρειαζόταν μαζί του στην άλλη ζωή ή άλλα αντικείμενα που δήλωναν την οικονομική και κοινωνική θέση του.
Πιο συγκεκριμένα, στους Μυκηναϊκούς τάφους της Ελάτειας, οι άνδρες συνοδεύονται στην τελευταία τους κατοικία από όπλα, όπως δόρατα, κοντά ξίφη και σε μία περίπτωση περικεφαλαία από δόντια κάπρου αλλά και λίθινα εργαλεία, όπως σμίλες και ακόνια. Ο ταφικός στολισμός των γυναικείων τάφων περιλαμβάνει κοσμήματα από χρυσό, ασήμι, χαλκό, ημιπολύτιμες πέτρες, κεχριμπάρι, στεατίτη και υαλόμαζα.
Όλα αυτά τα ευρήματα μας δίνουν μία εικόνα για τη δομή και τη ζωή της κοινωνίας εκείνα τα χρόνια. Η πληθώρα των νεκροταφείων της περιοχής οδηγεί τους αρχαιολόγους στην υπόθεση ότι πιθανότατα η περιοχή αποτελούσε μία διοικητική ενότητα της οποίας κέντρο αποτελούσε ο οικισμός με αυτό το νεκροταφείο.
Η μελέτη των κτερισμάτων, των ταφικών εθίμων και του ανθρωπολογικού υλικού, είναι πηγές πληροφοριών που καταδεικνύουν πληθυσμιακή έκρηξη, πλούτο ευρημάτων, ντόπια εργαστήρια κεραμικής, στεατίτη και ίσως και υαλόμαζας. Επίσης, είναι εμφανές ότι υπήρχαν επαφές και επιρροές από άλλες περιοχές εντός και εκτός της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Στο βίντεο που ακολουθεί, μπαίνουμε σε έναν θαλαμωτό τάφο. Έχει ενδιαφέρον να δείτε πώς ήταν διαμορφωμένο το εσωτερικό του.
@myalchemies Βρισκόμαστε στο Μυκηναϊκό νεκροταφείο στο Αλωνάκι Ελάτειας. Ένας αρχαιολογικός χώρος που ερευνήθηκε ύστερα από επιδρομές αρχαιοκάπηλων! Αυτό μάλιστα δεν είναι δική μου εικασία αλλά αναγράφεται στην πινακίδα που θα συναντήσετε μόλος μπείτε στον χώρο. #myalchemies #ioannapapamichail #exploregreece #traveller #explorer #ancientgreece #greekhistory #ancienttimes #ancienttombs
Έχετε ξαναδεί κάτι παρόμοιο; Αν ναι, πού; Θα χαρώ να λάβω τα μηνύματά σας στο email: ioanna@myalchemies.com ή απευθείας μέσα από τη σελίδα μας στο Facebook.
Δράττομαι της ευκαιρίας για να σας ταξιδέψω κάπου αρκετά μακριά από την Ελάτεια. Ίσως έχετε ακούσει ότι η Μάλτα έχει πολλές κατακόμβες. Όσοι έχετε πάει, σίγουρα εντοπίσατε κάποια κοινά στοιχεία παρά την απόσταση στον τόπο και το χρόνο. Πιο συγκεκριμένα, μπορείτε να βρείτε αρκετά κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα σε αυτούς τους Μυκηναϊκούς τάφους και στις κατακόμβες της Αγίας Αγάθης στη Μάλτα! Διαφορετικές χρονικές περίοδοι, διαφορετικοί τόποι, και όμως, τα κοινά είναι πολλά. Μπορείτε να το εξακριβώσετε διαβάζοντας το άρθρο από εδώ: Οι εκπληκτικές κατακόμβες της Αγίας Αγάθης.