Είναι γεγονός πως το νησί της Πάρου βρίσκεται μες στην καρδιά μου! Το επισκέπτομαι όσο πιο συχνά μπορώ και κάθε φορά ανακαλύπτω κάτι νέο. Είτε πρόκειται για μοναστήρια με πλούσια ιστορία, είτε για απαράμιλλης ομορφιάς φυσικά τοπία, σπήλαια, γραφικά χωριουδάκια ή κάστρα, η Πάρος είναι ένα νησί που δεν σταματά να με εκπλήσσει. Αυτή τη φορά επισκέφθηκα το Αρχαιολογικό Μουσείο που βρίσκεται στην Παροικιά, πολύ κοντά στην φημισμένη Εκατονταπυλιανή.
Το Μουσείο, αποτελείται από τρεις αίθουσες και έναν υπαίθριο χώρο, στον οποίο δεσπόζει ένα ψηφιδωτό δάπεδο των ρωμαϊκών χρόνων. Μπορείτε, επίσης, να δείτε τεφροδόχους, σαρκοφάγους κλασικής και ρωμαϊκής εποχής, κυκλαδικά εδώλια, κοσμήματα, αμφορείς κ.ά. Τα εκθέματα προέρχονται κυρίως από ανασκαφές στην Πάρο, την Αντίπαρο και τα γύρω νησάκια, όπως το Δεσποτικό.
Μοναδικά ευρήματα, όπως εδώλια που βρέθηκαν στον Σάλιαγκο, μας μεταφέρουν στο 5.000 π.Χ.! Αυτό είναι και ένα από τα στοιχεία που γοητεύουν τους επισκέπτες, ότι, δηλαδή, η Πάρος παρουσιάζει μέσα από τα ευρήματα αδιάλειπτη ανθρώπινη δραστηριότητα ήδη από την Νεολιθική εποχή. Για να μην σας κουράσω με πολλές λεπτομέρειες, θα σταθώ σε κάποια εκθέματα που μαγνήτισαν την προσοχή μου. Ελπίζω να σας δελεάσω αρκετά, ώστε να θέλετε να δείτε αυτά και ακόμη περισσότερα από κοντά!
Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες, θέλω να πω ένα μεγάλο “ευχαριστώ” στους εργαζομένους του μουσείου. Με υποδέχτηκαν με χαμόγελο και απάντησαν πρόθυμα στις ερωτήσεις μου. Υπέροχοι και φιλόξενοι άνθρωποι, ήταν χαρά μου που τους γνώρισα!
Εντυπωσιακά εκθέματα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου
Η περίφημη Γοργώ, μας μεταφέρει στα μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα. Με τα φτερά της κλειστά στο μέσο της πλάτης, ακουμπούσε και με τα δύο πόδια σε μαρμάρινη κεραμίδα. Με το αριστερό της χέρι κρατά το κεφάλι του φιδιού, που είναι τυλιγμένο γύρω από τη μέση της, ενώ το δεξί ακουμπά στον γοφό της. Το κεφάλι,δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τον κορμό, συνδυάζει έντεχνα ανθρωπόμορφα χαρακτηριστικά, όπως η γυναικεία κόμμωση, με τα συνήθη αποτροπαϊκά στοιχεία της Γοργούς: κρεμασμένη γλώσσα, δόντια κάπρου, διογκωμένα μάτια. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ένδυμα της Γοργούς. Ο χιτώνας, από το λαιμό ως τη μέση της μορφής, είναι φολιδωτός και είναι ζωσμένος με ένα φίδι. Το τελείωμα του χιτώνα διακοσμείται από μαίανδρο.
Πρόκειται για την πρώτη απεικόνιση Γοργούς σε άγαλμα. Αξίζει να σταθούμε λίγο περισσότερο σε αυτή τη μυθική μορφή και να τη γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Γοργώ ή Μέδουσα λεγόταν ένα φοβερό τέρας που κατοικούσε μακριά στη Δύση, πέρα από τον Ωκεανό. Η Γοργώ ήταν θνητή, γεννημένη από τις θαλάσσιες θεότητες, τον Φόρκυ και την Κητώ. Eίχε δύο αθάνατες αδελφές: τη Σθενώ και την Ευρυάλη.
Η Γοργώ, είχε ένα απαίσιο, στρογγυλό και πάντοτε θυμωμένο πρόσωπο, με γουρλωμένα μάτια, ορθάνοιχτο στόμα με δόντια κάπρου, κρεμασμένη γλώσσα και φίδια στα μαλλιά ή γύρω από τη μέση της. Όποιος αντίκρυζε το φρικτό αυτό πρόσωπο ή συναντούσε το βλέμμα της, που ήταν σαν αστραπή, πέτρωνε αμέσως. Η Γοργώ ήταν κατάμαυρη, είχε φτερά και μπορούσε να πετά γρήγορα στους αιθέρες.
Κατά τους γνωστότερους μύθους ο Περσέας, γιος του Δία και της Δανάης, αποκεφάλισε τη Μέδουσα με τη βοήθεια της Αθηνάς και του Ερμή. Από το λαιμό της τότε ξεπήδησαν ο Πήγασος και ο Χρυσάορας, που ήταν παιδιά του Ποσειδώνα. Το κεφάλι της Μέδουσας, που είχε τερατώδη δύναμη, προσέφερε ο Περσέας στην Αθηνά. Έκτοτε η Αθηνά φέρει το γοργόνειο, όπως λέγεται το κεφάλι της Γοργόνας, προσαρτημένο στην αιγίδα της (δέρμα γίδας που έφερε η θεά στο στήθος).
Σ’ όλη την Ελλάδα, ως το τέλος της αρχαιότητας, το γοργόνειο χρησιμοποιείτο ως φυλακτό με αποτρόπαια δύναμη (ικανή να αποτρέπει κάθε κακό). Οι πολεμιστές το απεικόνιζαν στην εξωτερική επιφάνεια της ασπίδας τους και οι πόλεις εντοίχιζαν μεγάλο λίθινο γοργόνειο σε εμφανές μέρος του τείχους.
Η ανάγλυφη αυτή πλάκα ζωφόρου με παράσταση λιονταριού που κατασπαράζει ταύρο, είχε τοποθετηθεί στο δάπεδο του αιθρίου της Εκατονταπυλιανής, όπου βρέθηκε τη δεκαετία του 1960. Πιθανότατα προέρχεται από το λεγόμενο Αρχιλόχειο, ταφικό μνημείο προς τιμή του μεγάλου λυρικού ποιητή της Πάρου, του Αρχίλοχου, ο οποίος κατά την παράδοση έπεσε πολεμώντας εναντίον των Ναξίων και ετάφη κοντά στον ποταμό Έλντα, όπου και ιδρύθηκε το Αρχιλόχειο. Γύρω στο 500 π.Χ.
Το άγαλμα της Νίκης είναι ένα αριστουργηματικό έργο τη Παριανής και γενικότερα της αρχαίας ελληνικής πλαστικής του 5ου αιώνα π.Χ. Βρέθηκε πριν το 1935 στο Κάστρο της Παροικιάς. Πρόκειται για νεανική γυναικεία μορφή που φορά πέπλο και σανδάλια στα πόδια. Λείπουν το κεφάλι, τα φτερά και τα χέρια.
Το κεφάλι της Νίκης ήταν γυρισμένο προς τα αριστερά, το αριστερό της χέρι ήταν υψωμένο, ενώ με το δεξί συγκρατούσε το πέπλο της, που άνοιγε στα πλάγια. Εμπρός ο πέπλος κολλά στο σώμα που διαγράφεται κάτω από το λεπτό ύφασμα. Το δεξί πόδι είναι μετέωρο ενώ με το αριστερό πατά στα δάκτυλα, γέρνοντας μπροστά, σαν να κατεβαίνει από ψηλά. Σύμφωνα με τον Rubensohn ήταν τρόπαιο, που στήθηκε στο κέντρο της πόλης μετά τη νίκη των Παριανών εναντίον της Αθηναίων, που είχαν πολιορκήσει την Πάρο με αρχηγό τον Μιλτιάδη, Γύρω στο 480 π.Χ.
Άγαλμα από το ιερό της Αρτέμιδος στο Δήλιο. Σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει εμπρός από τα πόδια της κόρης, ώστε να είναι ορατή από τους θεούς, που βρίσκονται ψηλά, αφιερώνει στη θεά Άρτεμη η Αρηίς, η κόρη του Τεισήνορα. Βρέθηκε το 1899 κατά τη διάρκεια της ανασκαφής του ιερού του Δηλίου. Χρονολογείται γύρω στο 360 π.Χ.
Υπάρχον πολλά ακόμη εκθέματα για τα οποία θα ήθελα να παραθέσω τις φωτογραφίες και τις διαθέσιμες πληροφορίες, αλλά ίσως είναι καλύτερα να τα εξερευνήσετε μόνοι σας. Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι μπορείτε να δείτε την παλαιότερη σωζόμενη ελληνική επιτύμβια στήλη, αγγεία από τον προϊστορικό οικισμό του Κάστρου της Παροικιάς και αμφορείς γεωμετρικών χρόνων με παραστάσεις από σκηνές μάχης την μοναδική τεχνική της απόδοσης μορφών σε αυτά με παχύ λευκό χρώμα, αντί για τη μελανή σκιαγραφία.
Μπορείτε επίσης να δείτε αιγυπτιακά ειδώλια και αντικείμενα από φαγεντιανή που βρέθηκαν στο νησί, όπως αυτά στα αριστερά.
Πληροφορίες: Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου.