Friday, May 9, 2025
  • Αρχικη
  • Εξ-ερευνησεις
  • Μετα τα … φυσικα!
  • Μυθικες Ιστοριες
  • Βιβλιοτοπιο
  • Ας γνωριστουμε
  • Login/Register
My Alchemies
  • Αρχικη
  • Εξ-ερευνησεις
  • Μετα τα … φυσικα!
  • Μυθικες Ιστοριες
  • Βιβλιοτοπιο
  • Ας γνωριστουμε
"Οι αλχημιστές ψάχνοντας για χρυσάφι ανακάλυψαν πολλά άλλα πράγματα μεγαλύτερης αξίας." Άρθουρ Σοπενχάουερ
My Alchemies
  • Αρχικη
  • Εξ-ερευνησεις
  • Μετα τα … φυσικα!
  • Μυθικες Ιστοριες
  • Βιβλιοτοπιο
  • Ας γνωριστουμε
My Alchemies
My Alchemies
  • Αρχικη
  • Εξ-ερευνησεις
  • Μετα τα … φυσικα!
  • Μυθικες Ιστοριες
  • Βιβλιοτοπιο
  • Ας γνωριστουμε

@2022 - All Right Reserved. Designed and Developed by PenciDesign

Home » μυθικές ιστορίες
Tag:

μυθικές ιστορίες

Μυθικές ΙστορίεςΕξ-ερευνήσεις

Η κρύπτη όπου διέμεινε η Αγία Οικογένεια στο Παλιό Κάιρο

by iopapami_admin

Μετά τη διαταγή του Ηρώδη για τη σφαγή των νηπίων η Αγία Οικογένεια κατέφυγε στην Αίγυπτο, για να σωθεί το θείο βρέφος. Στη διαδρομή που ακολούθησαν μέχρι να φτάσουν στον σπηλαιώδη ναό όπου και διέμειναν για τρεις μήνες, οι Αιγύπτιοι έχουν στήσει ναούς και μνημεία προς τιμήν της Παναγίας. Το ταξίδι της Αγίας Οικογένειας φαίνεται στην ακόλουθη φωτογραφία.

Αγία Οικογένεια

Τα βήματα της Παναγίας, του Ιωσήφ και του μικρού Χριστού στην Αίγυπτο.

Φτάνοντας εδώ η Παναγία, ο Ιωσήφ και το θείο βρέφος, παρέμειναν κρυμμένοι για 3 μήνες σε έναν σπηλαιώδη χώρο που αργότερα μετατράπηκε σε ναό, ενώ κατά τους Αποστολικούς χρόνους χτίστηκε πάνω από αυτόν η μεγάλη εκκλησία των μαρτύρων Σέργιου και Βάκχου. Το σημείο αυτό επιλέχθηκε λόγω της φυσικής προστασίας που προσέφερε, μέσα στα κοιλώματα των βράχων και της ύπαρξης νερού. Το νερό αυτό ρέει ακόμα και σήμερα κάτω από την εκκλησία και μπορούν οι επισκέπτες να ανασύρουν το αγίασμα από το πηγάδι και να πιούν.

πηγάδι

Παίρνοντας το αγίασμα από το πηγάδι στο εσωτερικό του ναού.

Η εκκλησία του Αγίου Σέργιου και Βάκχου

Αυτή η εκκλησία καλείται επίσης Εκκλησία του Αγίου Σέργιου και Βάκχου ή εκκλησία του Abu Serga. Οι Άγιοι Σέργιος και Βάκχος μαρτύρησαν επί αυτοκράτορα Μαξιμίνου. Ο Μαξιμίνος ανάγκασε όλους τους στρατιώτες του να αποκηρύξουν τον χριστιανισμό και να προσφέρουν δώρα και θυσίες σε αγάλματα θεών της παλιάς θρησκείας. Όσοι αρνήθηκαν διώχθηκαν και υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια. Δύο από αυτούς ήταν και ο Σέργιος και ο Βάκχος, πρώην στρατιώτες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι Αιγύπτιοι γνωρίζουν την ιστορία των δύο αυτών μαρτύρων αλλά λόγω της δυσκολίας να προφέρουν τα ονόματά τους, αναφέρονται σε αυτήν την εκκλησία ως σπηλαιώδη ναό ή εκκλησία του Abu Serga.

ναός Σέργιου και Βάκχου

Το τέμπλο του ιερού, φτιαγμένο με ξύλο και ελεφαντόδοντο.

Αυτή η εκκλησία είναι μία από τις παλαιότερες, σημαντικότερες και ιερότερες εκκλησίες της Αιγύπτου. Βρίσκεται στο Παλιό Κάιρο και πιο συγκεκριμένα στο Χριστιανικό Κάιρο, διαχωρίζοντάς το από το Ισλαμικό Κάιρο που βρίσκεται πολύ κοντά και διαμορφώθηκε μετέπειτα.

ναός Σέργιου και Βάκχου

Στο εσωτερικό της εκκλησίας του Αγίου Σέργιου και Βάκχου.

Χτισμένη τον 4ο αιώνα, η εκκλησία αυτή αποκαλείται και Μικρή Αγιά Σοφιά όχι μόνο για τις ομοιότητες που παρουσιάζει στην αρχιτεκτονική αλλά και για την πνευματική σπουδαιότητά της για την Αίγυπτο. Επίσης, έχουν βρεθεί πλάκες στο εσωτερικό του ναού με τα ονόματα του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας, συνδέοντας τους αυτοκράτορες με κάποιες εργασίες σε αυτόν τον ιερό χώρο. Στο εσωτερικό διακρίνουμε στοιχεία Βυζαντινής και Ρωμαϊκής τέχνης.

Στο βίντεο που ακολουθεί θα δούμε λεπτομέρειες από το τέμπλο και το ιερό.

Η κρύπτη όπου διέμεινε η Αγία Οικογένεια

Κατεβαίνοντας στην κρύπτη όπου διέμεινε η Αγία Οικογένεια βλέπουμε στα αριστερά μια εσοχή στον τοίχο. Στο σημείο αυτό πιστεύεται ότι κοιμόταν το θείο βρέφος. Σε αυτό το μέρος παρέμειναν για περισσότερο χρονικό διάστημα κατά την παραμονή τους στην Αίγυπτο, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη στάση πραγματοποίησαν. Φεύγοντας από εδώ, συνέχισαν το ταξίδι τους προς τον Νότο. Στο βίντεο που ακολουθεί θα δείτε πώς ήταν ακριβώς αυτός ο χώρος.

Η κρύπτη της Αγίας Οικογένειας μετατράπηκε σύντομα σε ναό που μοιάζει αρχιτεκτονικά με βασιλική. Ωστόσο, οι Αιγύπτιοι καλούν αυτή τη διαρρύθμιση “σπιτική βασιλική” και είναι ο πρώτος τύπος χριστιανικών εκκλησιών που κατασκευάστηκε στην Αίγυπτο.

Ανεβαίνοντας τα σκαλιά στο επόμενο επίπεδο, βρισκόμαστε στον χώρο με το πηγάδι και διάφορες απεικονίσεις της Παναγίας. Το εκπληκτικό είναι ότι κάθε εικόνα μας δείχνει την Παναγία με διαφορετικό χρώμα δέρματος, από πολύ λευκό μέχρι πολύ σκούρο. Αυτό συμβολίζει τον πανανθρώπινο χαρακτήρα της αγίας αυτής μορφής, ότι δεν υπάρχουν διακρίσεις φυλετικές ή οποιουδήποτε άλλου είδους. Η Παναγία βρίσκεται στο πλευρό όλων των ανθρώπων.

Σας αφήνω με μία γενική εικόνα από το εσωτερικό του ναού και αν θέλετε να δείτε περισσότερα άρθρα από τις εξερευνήσεις μου στην Αίγυπτο, μεταβείτε ΕΔΩ.

 

Εξ-ερευνήσειςΜυθικές Ιστορίες

Ο Φαβιέρος και το πρώτο τακτικό σώμα στρατού στην Ελλάδα

by iopapami_admin
Κάρολος Νικόλαος Φαβιέρος

Ο φιλέλληνας Κάρολος Νικόλαος Φαβιέρος (1782 – 1855)

Ο Φαβιέρος και το πρώτο τακτικό σώμα στρατού στην Ελλάδα

Ο Φαβιέρος ήταν Γάλλος φιλέλληνας που συνεισέφερε στην ελληνική επανάσταση και μάλιστα, δημιούργησε το πρώτο τακτικό σώμα στρατού στην Ελλάδα! Αξίζει να μάθουμε λίγα περισσότερα πράγματα για τη ζωή και το έργο του και να εξερευνήσουμε το κάστρο του, το οποίο βρίσκεται κοντά στα Μέθανα.

Ποιος ήταν ο Φαβιέρος;

Ο Charles Nicolas Fabvier (εξελ.: Κάρολος Νικόλαος Φαβιέρος) (1782 -1855) ήταν Γάλλος στρατιωτικός, πολιτικός και διπλωμάτης. Γεννληθηκε στην πόλη Ποντ-α-Μουσόν της βορειοανατολικής Γαλλίας και αργότερα φοίτησε στην Πολυτεχνική Σχολή του Παρισιού. Κατετάγη στον γαλλικό στρατό το 1804 και έκτοτε ξεκίνησαν οι σημαντικότερες περιπέτειές του. Για να υπερασπιστεί τα γαλλικά συμφέροντα έφτασε μέχρι την Κωνσταντινούπολη και την Περσία. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του για τους Ναπολεόντιους πολέμους, ο Ναπολέων τον προήγαγε σε συνταγματάρχη. Επί προσθέτως, τον τίμησε για τη συνεισφορά του με τον τίτλο του βαρόνου.

κάστρο του Φαβιέρου

Η γαλανόλευκη κυματίζει στο κάστρο του Φαβιέρου.

Στην επαναστατημένη έφθασε το 1823 με το ψευδώνυμο Μπορέλ, έχοντας αποστρατευτεί από τον γαλλικό στρατό ήδη από το 1818. Στόχος της άφιξής του ήταν να δημιουργήσει μια γεωργική και βιομηχανική αποικία, στην οποία θα εγκαθίσταντο εξόριστοι Γάλλοι και Ιταλοί βοναπαρτιστές. Στην αρχή, η ελληνική κυβέρνηση του παραχώρησε γη έναντι αμοιβής, ωστόσο, η δυσμενής εξέλιξη της επανάστασης δεν επέτρεψε την υλοποίηση του σχεδίου του οδηγώντας στη φυγή του από τη χώρα.

Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1825 και ανέλαβε τη διοίκηση και την εκπαίδευση του τακτικού ελληνικού στρατού. Έλαβε μέρος ως επικεφαλής σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως στην πολιορκία της Ακρόπολης και στην απελευθέρωση της Χίου. Για την αποτυχία στη Χίο του αποδόθηκαν ευθύνες, παρά τις προηγούμενες πετυχημένες ενέργειές του.  Αξίζει να αναφέρουμε ότι το 1826 ο Φαβιέρος έκανε την πρώτη προσπάθεια ίδρυσης Ταχυδρομείου στον Πόρο, η οποία όμως δεν ευοδώθηκε.

κάστρο του Φαβιέρου

Μέρος της οχύρωσης του κάστρου του Φαβιέρου στα Μέθανα.

Λίγο αφότου ο Ιωάννης Καποδίστριας ανέλαβε κυβερνήτης του ελληνικού κράτους, ήρθε σε ρήξη με τον Φαβιέρο, ο οποίος τελικά εγκατέλειψε οριστικά την Ελλάδα. Συνέχισε τον στρατιωτικό βίο επιστρέφοντας στην πατρίδα του, προσφέροντας τις υπηρεσίες του. Σε αναγνώριση της προσφοράς του στην Ελλάδα, η Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον ανακήρυξε επίτιμο Έλληνα πολίτη. Αργότερα, ο βασιλιάς Όθωνας του απένειμε τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Σωτήρος. Ο Φαβιέρος απεβίωσε στις 15 Σεπτεμβρίου του 1855 και ως ένδειξη τιμής, κηρύχτηκε τριήμερο πένθος στον ελληνικό στρατό.

Το κάστρο του Φαβιέρου στα Μέθανα

Πηγαίνοντας προς τα Μέθανα θα συναντήσετε ένα χωριό με το όνομα Τακτικούπολη. Η Τακτικούπολη Τροιζηνίας πήρε την ονομασία της από το γεγονός ότι εκεί γύρω οργανώθηκε το πρώτο τακτικό σώμα του ελληνικού στρατού. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο του Φαβιέρου, ο οποίος όπως είδαμε, είχε ήδη μεγάλη εμπειρία σε στρατιωτικές επιχειρήσεις όταν ήρθε στην Ελλάδα.

Το κάστρο αυτό θα σας τραβήξει την προσοχή από μακριά, καθώς σε ορισμένα σημεία τα τείχη του στέκονται σε ύψος 20 μέτρων! Υπάρχει επαρκής σήμανση για να ανεβείτε το μονοπάτι στο λόφο και να φτάσετε στο κάστρο από όπου θα απολαύσετε την εκπληκτική θέα.

Μέθανα

Μία άποψη της θέας από το κάστρο.

Το κάστρο αυτό χτίστηκε υπό την καθοδήγηση του Φαβιέρου το 1826. Το σημείο που επιλέχθηκε αποτελεί μία καθαρά στρατηγική περιοχή καθώς εποπτεύει όλο τον κόλπο. Μάλιστα, τον 5ο αιώνα π.Χ. ο Αθηναίος στρατηγός Νικίας είχε κατασκευάσει οχυρό στο ίδιο σημείο, κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Η συνολική έκταση του κάστρου είναι περίπου 235 τ.μ..

Στη βορειοδυτική πλευρά του κάστρου υπάρχει ένα πλάτωμα, το οποίο πιθανολογείται ότι αποτελούσε μέρος της αρχαίας οχύρωσης. Ίσως μάλιστα εκεί να είχε στρατοπεδεύσει ο στρατός του Φαβιέρου, καθώς η οχύρωση προσέφερε κάποια ασφάλεια. Η νοτιοανατολική πλευρά του πλαισιώνεται από δύο κυλινδρικούς πύργους.

Αξίζει να επισκεφθείτε τη χερσόνησο των Μεθάνων, να περπατήσετε μέχρι το ηφαίστειο και ασφαλώς, να επισκεφθείτε το κάστρο του Φαβιέρου!

 

πυραμίδα του Unis
Εξ-ερευνήσειςΜυθικές Ιστορίες

Σακκάρα: στην Πυραμίδα του Unis με το βιβλίο των νεκρών

by iopapami_admin

Η νεκρόπολη της Σακκάρα είναι από τις πιο εντυπωσιακές νεκροπόλεις της Αιγύπτου. Είναι ιδιαίτερα γνωστή λόγω της πρώτης πυραμίδας της Αιγύπτου που χτίστηκε εκεί, της βαθμιδωτής πυραμίδας του Ζοζέρ. Σήμερα όμως, θα σας ξεναγήσω σε μία λιγότερο γνωστή αλλά ίσως ακόμα πιο εντυπωσιακή πυραμίδα, σε αυτήν του Unis, ή αλλιώς, Ουνάς. Το εκπληκτικό εδώ είναι ότι τα ιερογλυφικά στο εσωτερικό έχουν βρεθεί σε πάρα πολύ καλή κατάσταση, ενώ σε πολλά σημεία μπορούμε να δούμε καθαρά και το αρχικό χρώμα με το οποίο τα είχαν βάψει.

πυραμίδα στη Σακκάρα

Απεικονίσεις στον νεκρικό θάλαμο, πίσω από τη σαρκοφάγο του βασιλιά, η οποία ήταν κατασκευασμένη από βασάλτη. Παρατηρούμε ότι σε κάποια σημεία τα χρώματα παραμένουν ζωντανά!

Ποιος ήταν ο Unis;

Ο Unis (Ουνάς) ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της 5ης δυναστείας (2.435 – 2306 π.Χ.) της Αρχαίας Αιγύπτου και ο πρώτος φαραώ που χάραξε ιερογλυφικά μέσα σε πυραμίδα της Σακκάρα, τα οποία σχετίζονταν με τη θρησκεία και τη μαγεία. Υπολογίζεται ότι βασίλευσε για 30-33 χρόνια. Είχε δύο συζύγους, τη βασίλισσα Nebet και τη βασίλισσα Khenut. Και οι δύο βασίλισσες θάφτηκαν σε μασταμπά έξω από το συγκρότημα του Unis, γεγονός ασυνήθιστο καθώς συνήθως οι βασίλισσες θάβονταν σε μικρότερες πυραμίδες, κοντά στον βασιλιά.

Παρά το γεγονός ότι η πυραμίδα του Ουνάς είναι η μικρότερη πυραμίδα βασιλιά στο Παλαιό Βασίλειο, είναι η πρώτη που περιέχει εγχάρακτες απεικονίσεις και ολόκληρα κείμενα. Στους εσωτερικούς τείχους διακρίνονται 128 ξόρκια, τα οποία όλα μαζί συντάσσουν το Κείμενο των Πυραμίδων. Κατά το Νέο Βασίλειο αυτό το κείμενο μετονομάστηκε σε Βιβλίο των Νεκρών, όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Τα ανάγλυφα και τα κείμενα στον ταφικό θάλαμο και στα άλλα δωμάτια είχαν σκοπό να βοηθήσουν τον αποθανόντα Φαραώ στη μετά θάνατον ζωή. Τα κείμενα διασώζουν πολλές αρχαϊκές λειτουργίες και αποτελούν πολύτιμη επιτομή των πρώιμων αιγυπτιακών δοξασιών.

Ιερογλυφικά

Ιερογλυφικά στον νεκρικό θάλαμο του Unis.

Σε κάποιες απεικονίσεις στα τοιχώματα βλέπουμε τη μεταφορά τεράστιων όγκων γρανίτη από το Ασουάν για τον ναό του βασιλιά. Ο γρανίτης είναι ένα από τα πιο σκληρά, ανθεκτικά υλικά και χρησιμοποιούνταν κατά κόρον από τους βασιλιάδες για το χτίσιμο πυραμίδων και ναών. Βλέπουμε επίσης, την πρώτη σκηνή μάχης σε αιγυπτιακό ανάγλυφο καθώς και σκηνές πλοίων που μεταφέρουν ξένους λαούς. Αυτό πιθανότατα καταδεικνύει το εμπόριο που είχε αναπτυχθεί με τη Συρία κατά τη βασιλεία του Unis. Μία ακόμα σκηνή που μπορούμε να διακρίνουμε ξεκάθαρα, απεικονίζει έναν λιμό. Ίσως πρόκειται για κάποιον λιμό που σημειώθηκε στα χρόνια του βασιλιά ή σύμφωνα με ορισμένες απόψεις, δείχνει τη βοήθεια που προσέφερε ο βασιλιάς σε όσους λιμοκτονούσαν ή στις πεινασμένες φυλές της ερήμου.

Εισερχόμαστε στην Πυραμίδα του Unis

Ο ξεναγός μάς πήγε μέχρι την είσοδο της πυραμίδας, λέγοντας ότι οι ξεναγοί δεν επιτρέπεται να μπαίνουν στο εσωτερικό. Έτσι, μάς παρέδωσε σε έναν “φύλακα” ο οποίος μάς ξενάγησε στο εσωτερικό με το απαραίτητο φιλοδώρημα, φυσικά. Αυτό να το έχετε στα υπόψιν αν ταξιδέψετε στην Αίγυπτο. Πρέπει να έχετε πάνω σας μετρητά και να είστε έτοιμοι να δώσετε ένα μικρό φιλοδώρημα σε όποιον σας εξυπηρετήσει, ακόμα κι αν έχετε ήδη πληρώσει ένα ακριβό εισιτήριο! Θα κλείσω την παρένθεση και θα συνεχίσω με την είσοδό μας στο εσωτερικό του πανέμορφου αυτού χώρου.

Ιερογλυφικά

Ξόρκια που βοηθούν τον Φαραώ στη μετά θάνατον ζωή και προστατεύουν την ψυχή του από τους κινδύνους που συναντάει.

Εισερχόμαστε από ένα πολύ μικρό άνοιγμα και πρέπει να διανύσουμε αρκετά μέτρα σκυφτοί μέχρι να φτάσουμε στον πρώτο θάλαμο. Αυτή ήταν μία γενική πρακτική στις πυραμίδες. Οι είσοδοι ήταν πάντα πολύ μικρές, ώστε να αποτρέπουν τους τυμβωρύχους και να δυσκολεύουν την έξοδο οποιουδήποτε δεν έπρεπε να βρίσκεται εκεί. Ένας ακόμη λόγος για να μπει κάποιος σκυφτός στον νεκρικό θάλαμο της πυραμίδας, ήταν η ταπεινότητα και ο σεβασμός προς τον νεκρό.

Εξωτερικά, η πυραμίδα είναι κατεστραμμένη αλλά το εσωτερικό της είναι άκρως εντυπωσιακό! Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που το εσωτερικό βρίσκεται σε τόσο καλή κατάσταση. Η πυραμίδα εξωτερικά φαινόταν σαν ένα μισοθαμμένο ερείπιο και πιθανότατα θεωρήθηκε ότι δεν ανήκε σε κάποιο σημαντικό πρόσωπο για να αξίζει τον κόπο να την ξεθάψουν και να τη συλήσουν. Σύμφωνα με τα κείμενα των θαλάμων, αυτή η πυραμίδα ονομάστηκε αρχικά: “Όμορφα που είναι τα μέρη του Ούνας”.

Οι τοίχοι του νεκρικού θαλάμου είναι φτιαγμένοι από αλάβαστρο και πάνω σ’ αυτό έχουν χαραχτεί τα ξόρκια. Το αλάβαστρο είναι κατάλευκο και διάφανο για κάποια εκατοστά πάχους. Έτσι μπορεί κανείς να δει ένα πραγματικά εκπληκτικό θέαμα όταν το φως ενός φακού περνά πάνω από τα ιερογλυφικά. Δείτε το βίντεο που ακολουθεί μέχρι το τέλος και θα καταλάβετε τι εννοώ!

 

Εξ-ερευνήσειςΜυθικές Ιστορίες

Σακκάρα: Η Πυραμίδα του Ζοζέρ (Djoser)

by iopapami_admin

Όταν ακούμε για τη νεκρόπολη της Σακκάρα, η σκέψη μας δεν μπορεί να μην πάει στην αρχαιότερη πυραμίδα της Αιγύπτου, σε αυτή του Ζοζέρ (Djoser).  Αν βρεθείτε στη Σακκάρα, θα μαγευτείτε πραγματικά βλέποντας τόσες πολλές πυραμίδες σε τόσα διαφορετικά μεγέθη. Ορισμένες από αυτές είναι επισκέψιμες ενώ οι περισσότερες, όχι. Δυστυχώς, το εσωτερικό της πυραμίδας του Ζοζέρ δεν είναι επισκέψιμο λόγω κινδύνου κατάρρευσης της κατασκευής. Πραγματοποιούνται συνεχώς εργασίες συντήρησης αλλά πιθανότατα δεν θα ανοίξει για το κοινό ούτε στο μέλλον.

Παρά το γεγονός ότι απογοητεύτηκα λιγάκι που δεν επιτρεπόταν να μπούμε στην πυραμίδα, αποζημιώθηκα από το εσωτερικό άλλων πυραμίδων της νεκρόπολης, οι οποίες όχι μόνο ήταν επισκέψιμες, αλλά ήταν γεμάτες με ιερογλυφικά, παραστάσεις, ακόμα και ψεύτικες εισόδους οι οποίες είχαν ως στόχο να ξεγελούν τους επίδοξους τυμβωρύχους. Όλα αυτά όμως, θα τα δούμε μαζί σε επόμενο άρθρο. Ας επιστρέψουμε στη βαθμιδωτή πυραμίδα του Ζοζέρ, η οποία στο εσωτερικό της δεν έχει καθόλου διακοσμητικά στοιχεία, ούτε ιερογλυφικά. Περιέχει τους ταφικούς θαλάμους της βασιλικής οικογένειας αλλά και μόνο να αναλογιστεί κανείς το μέγεθος αυτής της κατασκευής εκείνη την εποχή, αισθάνεται δέος.

Συνηθιζόταν δίπλα από τις πυραμίδες των βασιλιάδων να χτίζουν ναούς, όπου πραγματοποιούνταν οι απαραίτητες τελετουργίες. Στις φωτογραφίες που ακολουθούν μπορούμε να πάρουμε μία εικόνα από τον αρχαίο ναό, σύμφωνα με τα ερείπια που σώζονται μέχρι σήμερα.

Σακκάρα

Για να πάμε από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου πιο κοντά το σύμπλεγμα των Πυραμίδων, περνάμε από αυτόν τον διάδρομο, οποίος αποτελούσε μέρος του αρχαίου ναού.

πυραμίδα Σακκάρα

Λεπτομέρειες από τους επιβλητικούς κίονες που στήριζαν την οροφή του ναού.

 

Πώς και γιατί χτίστηκε η Πυραμίδα του Ζοζέρ

 

Ο Ζοζέρ ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Τρίτης Δυναστείας της Αιγύπτου. Η κατασκευή της πυραμίδας του χρονολογείται λοιπόν γύρω στο 2.700 π.Χ.. Ίσως αναρωτιέστε κι εσείς γιατί αποφάσισαν να χτίσουν πυραμίδες έτσι ξαφνικά. Η αλήθεια είναι ότι όλο αυτό δεν συνέβη εν μία νυκτί. Αρχικά, πρέπει να θυμόμαστε ότι για τους αρχαίους Αιγυπτίους η διατήρηση του σώματος μετά τον θάνατο ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μεταθανάτια ζωή. Πίστευαν ότι το σώμα πρέπει να διατηρείται ώστε η ψυχή να βρίσκει τον δρόμο της προς αυτό και να μη χαθεί. Ξεκίνησαν λοιπόν να θάβουν τους νεκρούς τους στην έρημο, όπου το περιβάλλον ήταν ιδιαίτερα ξηρό και ευνοούσε τη συντήρηση του νεκρού σώματος. Παρατήρησαν όμως ότι άγρια ζώα ξέθαβαν από την άμμο τους νεκρούς και αποφάσισαν να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Έτσι, από απλούς επιδέσμους με τους οποίους τύλιγαν τον νεκρό πριν την ταφή, αποφάσισαν να φτιάξουν τις πρώτες ξύλινες σαρκοφάγους. Με τα χρόνια όμως, το ξύλο σάπιζε και έρχονταν αντιμέτωποι με την ίδια κατάσταση. Κάπως έτσι αποφάσισαν ότι πρέπει να χτίσουν κάτι στέρεο που θα προστάτευε τους νεκρούς τους.

Η αρχή έγινε με τον βασιλιά Ζοζέρ, για τον οποίο αρχικά χτίστηκε ένας μασταμπάς με μήκος πλευρών 63 μέτρα και ύψος περίπου 8,5. Στη συνέχεια έγινε μία προσθήκη τριών μέτρων σε κάθε πλευρά και άλλη μία προσθήκη εννέα μέτρων στην ανατολική πλευρά, συνδέοντας το κτίσμα με έντεκα στελέχη, τα οποία ανήκουν στην οικογένεια του Ζοζέρ. Αργότερα, ο μασταμπάς μεγεθύνθηκε με την προσθήκη τεσσάρων ακόμα μασταμπάδων, τοποθετημένων ο ένας επάνω στον άλλον. Έτσι έφτασε στη μορφή που βλέπουμε σήμερα, με 6 μασταμπάδες και ύψος 60 μέτρων. Η βάση της βαθμιδωτής πυραμίδας είναι 121 Χ 109 μέτρα.

Σακκάρα

Η έξοδος του διαδρόμου οδηγούσε κάπου εδώ, ενώ στα δεξιά μας βρίσκεται η Πυραμίδα του Ζοζέρ. Μπορείτε να διακρίνετε τις κόμπρες που έχουν τοποθετήσει στην κορυφή, οι οποίες θεωρούνταν ιερά ζώα.

Ο νεκρικός θάλαμος βρίσκεται κάτω από το κεντρικό στελεχος της πυραμίδας, σε βάθος 28 μέτρων. Υπάρχουν πολλά επίπεδα κάτω από την πυραμίδα, με βάθος που φτάνει τα 40 μέτρα. Εκεί βρέθηκαν πάνω από 30.000 βάζα φτιαγμένα από γρανίτη, αλάβαστρο και σχιστόλιθο. Στο βάθος της Πυραμίδας βρίσκονται επιγραφές του Βασιλιά Ζοζέρ για τη γιορτή του Heb-Sed, καθώς και μοναδικά πράσινα και μπλε κεραμεικά πλακάκια. Το μπλε θεωρούνταν το κατεξοχήν βασιλικό χρώμα.

Το έργο αυτό το επιμελήθηκε ο σπουδαίος αρχιτέκτονας  Imhotep, ο οποίος κατείχε τίτλους όπως ο Σύμβουλος του Βασιλιάτης Κάτω Αιγύπου, “ο Πρώτος μετά τον Βασιλιά” της Άνω Αιγύπτου, Διοικητής του Μαγάλου Παλατιού, Κληρονομικός Πρίγικπας και Μεγάλος Οραμοτιστής της Ηλιούπολης, ένας τίτλος που συνδέεται με τη λατρεία του Ήλιου και την αστρονομία. Ο Imhotep θεοποιήθηκε στην Αρχαία Αίγυπτο και έγινε προστάτης των γραμάτων.

πυραμίδα Ζοζέρ

Η εντυπωσιακή Πυραμίδα του Ζοζέρ.

Ύστερα από αυτό το άλμα της αρχιτεκτονικής, οι βασιλιάδες ξεκίνησαν την κατασκευή των Πυραμίδων για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Πολλοί αξιωματούχοι επίσης έχτιζαν πυραμίδες. Ασφαλώς, το μέγεθος και η ομορφιά της κατασκευής αντικατόπτριζαν την οικονομική δύναμη και την κοινωνική θέση του ιδιοκτήτη. Η Αίγυπτος διαθέτει 138 πυραμίδες, αλλά δεν αποκλείεται να βρεθούν κάποτε κι άλλες, ύστερα από ανασκαφές στην έρημο. Άλλωστε πολλές βρέθηκαν καλυμμένες με άμμο.

Ιωάννα Παπαμιχαήλ

Οι περισσότερες πυραμίδες έχουν υποστεί σοβαρές καταστροφές στο πέρασμα των χιλιετηρίδων και μεγάλο μέρος τους βρίσκεται κάτω από την άμμο, όπως αυτή.

Αν θέλετε να συνεχίσουμε την περιήγηση στη νεκρόπολη της Σακκάρα, ελάτε μαζί μου στην πυραμίδα του Unis, την πρώτη πυραμίδα στην οποία χαράχτηκαν ιερογλυφικά με ξόρκια και σκηνές από τη ζωή των Αιγυπτίων!

ιερό του Πτώου Απόλλωνος
Μυθικές ΙστορίεςΕξ-ερευνήσεις

Το μαντείο και το ιερό του Πτώου Απόλλωνος

by iopapami_admin

Ο νομός Βοιωτίας αποτελεί αγαπημένο προορισμό για τις εξερευνήσεις μου, καθώς κάθε φορά θα βρω και κάτι που δεν έχω ξαναδεί! Πολλοί αρχαιολογικοί χώροι, ακροπόλεις, ξεχασμένοι ναοί και μνημεία περιμένουν να τα επισκεφθούμε και να τα γνωρίσουμε. Έτσι, λοιπόν, ο σημερινός μας προορισμός είναι το μαντείο και το ιερό του Πτώου Απόλλωνος, στο Πτώον όρος.

Το Πτώον όρος βρίσκεται βόρεια των λιμών Υλίκη και Παραλίμνη, στη Βοιωτία. Κατά τον Παυσανία, η ονομασία προέρχεται από τον ήρωα Πτώο, γιο του βασιλιά του Ορχομενού Αθάμαντα και της Θεμιστούς.  Μία εκδοχή της παράδοσης υποστηρίζει ότι αρχικά εκεί λατρευόταν ο ήρωας Πτώος, του οποίου η λατρεία παραμερίστηκε από τον Απόλλωνα. Οι κάτοικοι, μη λησμονώντας τον ήρωά τους, έδωσαν το προσωνύμιο Πτώος στον θεό Απόλλωνα.

Μόλις τη δείτε στα αριστερά σας, θα καταλάβετε ότι φτάσατε!

Για την επωνυμία του βοιωτικού όρους και την προσωνυμία του θεού (Πτώος Απόλλων) υπάρχουν κι άλλες εκδοχές. Σύμφωνα με έναν μύθο, ο Απόλλων απέκτησε με τη Ζευξίππη δύο γιους, τον Πτώο και τον Ακραιφέα. Ο πρώτος έδωσε το όνομά του στο όρος και ο δεύτερος στην πόλη του Ακραιφνίου, με την ομώνυμη ακρόπολη. Κατ’ άλλη εκδοχή, η Λητώ έφτασε σ’ αυτό το βουνό για να γεννήσει. Ξαφνικά, της παρουσιάστηκε ένας αγριόχοιρος και φοβήθηκε, δηλαδή, επτοήθη. Συνέχισε την αναζήτησή της στα βόρεια παράλια της λίμνης Κωπαϊδας και έφτασε στην Τεγύρα, όπου τελικά γέννησε τον επονομαζόμενο Τεγυραίο Απόλλωνα.

Το ιερό του Πτώου Απόλλωνος

Ο Παυσανίας στα Βοιωτικά αναφέρεται στο ιερό του θεού:

ἐντεῦθεν ἐς Ἀκραίφνιόν ἐστιν ὁδὸς τὰ πλείω πεδιάς. εἶναι δὲ ἐξ ἀρχῆς τε μοῖραν τῆς Θηβαί̈δος τὴν πόλιν φασὶ καὶ ὕστερον διαπεσόντας Θηβαίων ἐς αὐτὴν ἄνδρας εὕρισκον, ἡνίκα Ἀλέξανδρος ἐποίει τὰς Θήβας ἀναστάτους: ὑπὸ δὲ ἀσθενείας καὶ γήρως οὐδὲ ἐς τὴν Ἀττικὴν ἀποσωθῆναι δυνηθέντες ἐνταῦθα ᾤκησαν. κεῖται μὲν τὸ πόλισμα ἐν ὄρει τῷ Πτώῳ, θέας δὲ ἄξια ἐνταῦθα Διονύσου ναός ἐστι καὶ ἄγαλμα. προελθόντι δὲ ἀπὸ τῆς πόλεως ἐν δεξιᾷ πέντε καὶ δέκα σταδίους τοῦ Ἀπόλλωνός ἐστι τοῦ Πτώου τὸ ἱερόν.

Παυσανίας, Βοιωτικά (23.5)

Οι αρχαιολόγοι πιθανολογούν ότι κατά την αρχαϊκή εποχή, ο ναός αυτός ήταν ξύλινος, με επένδυση από πηλό στις εκτεθειμένες στα καιρικά φαινόμενα πλευρές, δηλαδή στη βόρεια, τη νότια και τη δυτική. Στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. οι τοίχοι του κτίστηκαν με πωρόλιθο, όπως και το δάπεδο. Ήταν δωρικού ρυθμού και περιβάλλονταν από κιονοστοιχίες σε όλες τις πλευρές. Ο ναός είχε γλυπτικό διάκοσμο στη ζωφόρο και τα αετώματα, ενώ διέθετε χρώμα στα γείσα και υδρορροή. Για την ιστορία, να αναφέρουμε ότι τα πώρινα θεμέλια και μικρό τμήμα από την εσωτερική πώρινη πλακόστρωση του ναού έφεραν στο φως οι ανασκαφές από την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή.

Σχετικά με τις διαστάσεις του ναού, οι απόψεις διίστανται. Ο ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδο εκτιμά τις διαστάσεις 24,72 Χ 11,65 μέτρα. Από την άλλη πλευρά, ο ιστορικός και αρχαιολόγος Maurice Holleaux υποστηρίζει πως ήταν 23,33 Χ 11,80 μέτρα. Μικρή η απόκλιση, θα μπει κανείς, ωστόσο οφείλω να αναφέρω αυτή τη διαφωνία για να είμαστε ακριβείς.

Το ιερό του Πτώου Απόλλωνος είχε πανελλήνια αίγλη, καθώς αφιέρωναν σ’ αυτόν αγάλματα ακόμη και Αθηναίοι πολιτικοί άνδρες. Ωστόσο, σημειώθηκε μία διακοπή της λειτουργίας του για 25 χρόνια περίπου, από το 335 έως το 310 π.Χ. και αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Μακεδόνες μαζί με τη Θήβα κατέστρεψαν και τον ναό του Απόλλωνα. Ο ναός ανακαινίστηκε από τον Κάσσανδρο, όταν ξανάκτισε τις κατεστραμμένες Θήβες. Οι κούροι, οι τρίποδες και οι επιγραφές από λευκό και γαλάζιο μάρμαρο που βρήκαν οι Γάλλοι αρχαιολόγοι, εκτίθενται στα μουσεία των Θηβών και των Αθηνών.

Τμήμα κρήνης που βρίσκεται στην είσοδο του ναού.

Ο χώρος του ιερού ήταν ανεπτυγμένος σε τρία επίπεδα. Στα ανατολικά του υπήρχε ναός της Αθηνάς Προναίας, διαστάσεων 4,30 Χ 6,70 μέτρων, ως αντίγραφο υπό κλίματα εκείνου της Προναίας των Δελφών. Το ιερό και το μαντείο του Πτώου Απόλλωνος προστατευόταν με απόφαση της Δελφικής Αμφικτιονίας, όπως ακριβώς και το Δελφικό.

Το μαντείο του Πτώου Απόλλωνος

Μαζί με το ιερό του θεού, λειτουργούσε και μαντείο, το οποίο κατά την τοπική παράδοση, θεμελίωσε ο ίδιος ο θεός Απόλλων. Ήταν φημισμένο ως “αψευδές”, καθώς ποτέ δεν είχε δώσει λανθασμένο χρησμό, και ως “πολύφωνον”, επειδή χρησμοδοτούσε ακόμα και στη γλώσσα των βαρβάρων.

Μας παραδίδει ο Παυσανίας, συνεχίζοντας από τον στίχο που αναφέραμε πιο πάνω:

 εἶναι δὲ Ἀθάμαντος καὶ Θεμιστοῦς παῖδα τὸν Πτῶον, ἀφ’ οὗ τῷ τε Ἀπόλλωνι ἐπίκλησις καὶ τῷ ὄρει τὸ ὄνομα ἐγένετο, Ἄσιος ἐν τοῖς ἔπεσιν εἴρηκε. πρὸ δὲ τῆς Ἀλεξάνδρου καὶ Μακεδόνων ἐπιστρατείας καὶ ὀλέθρου τοῦ Θηβαίων μαντεῖον ἦν αὐτόθι ἀψευδές: καί ποτε ἄνδρα Εὐρωπέα–ὄνομα δέ οἱ εἶναι Μῦν–, τοῦτον ἀποσταλέντα ὑπὸ Μαρδονίου τὸν Μῦν ἐπερέσθαι τε φωνῇ τῇ σφετέρᾳ καί οἱ χρῆσαι τὸν θεόν, οὐχ ἑλληνίσαντα οὐδὲ αὐτόν, διαλέκτῳ τῇ Καρικῇ.

Παυσανίας, Βοιωτικά (23.6)

μαντείο Πτώου

Μέρος της δεξαμενής που βρίσκεται πίσω από το ιερό του θεού. Η δεξαμενή ήταν χωρισμένη εσωτερικά σε 7 διαμερίσματα, τα οποία μπορείτε να δείτε καλύτερα στο βίντεο που ακολουθεί στο τέλος.

Το μαντείο διέθετε μία ιερή πηγή, ένα “μαντικό σπήλαιο” και συνδεόταν επίσης με τον ναό του θεού. Το σπήλαιο ήταν μία θολωτή κατασκευή, βάθους 5-6 μέτρων, ώστε να μην γίνεται ορατή η προφητική τελετουργία. Ουσιαστικά, το σπήλαιο αναπλήρωνε το άδυτο που δεν διέθετε ο ναός. Ο προφήτης και ο μάντης “εμαντεύονταν” μέσα στο προφητικό σπήλαιο πίνοντας, με απόκρυφη μυσταγωγική τελετουργία, νερό από το μαντικό νερό της πηγής που αναφέραμε.

Η διαδικασία της χρησμοδοσίας ακολουθούσε το τυπικό και των άλλων μαντείων. Όσοι επιθυμούσαν να λάβουν χρησμό ή ακόμα και συμβουλή από το θεό, έπρεπε να καθαρθούν σωματικά και ψυχικά. Τα χρησμοδοτικά λόγια τα ερμήνευαν οι ιερείς και παρέδιδαν το χρησμό σε πινακίδα.

Ένα από τα ελάχιστα τμήματα που έχουν σωθεί από την τοιχοποιία του ναού.

Το μαντείο λειτουργούσε και κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Ωστόσο, με την ολοκληρωτική υποδούλωση της Ελλάδας στους Ρωμαίους, αρχίζει να κάμπτεται η λειτουργία των μαντείων. Το μαντείο του Πτώου Απόλλωνος σίγησε τον 2ο μ.Χ. αιώνα και μαζί μ’ αυτό διακόπηκαν και τα Πτώια, οι αγώνες που τελούνταν εκεί κάθε πέντε χρόνια.

Στο βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τα ερείπια του ναού σήμερα. Θα διακρίνετε από ψηλά 7 διαμερίσματα. Πρόκειται για τα χωρίσματα της δεξαμενής νερού, τα οποία επικοινωνούσαν μεταξύ τους, εσωτερικά ήταν επιχρισμένα με ειδικό κονίαμα και η εξωτερική ισοδομική τους τοιχοδομία ήταν καλή. Συνεχίζοντας προς την κατωφέρεια, βρίσκονταν τα λουτρά.

αρχαία Χαιρώνεια
Μυθικές Ιστορίες

Το Αρχαίο θέατρο Χαιρώνειας και οι τοπικές λατρείες

by iopapami_admin

Οι περισσότεροι κάνουμε δύο συνειρμούς όταν ακούμε για τη Χαιρώνεια: ο λέων της Χαιρώνειας και η ομώνυμη μάχη του 338 π.Χ.. Ωστόσο, πέρα από το μνημείο και το Μουσείο που αξίζει να επισκεφθεί κανείς περνώντας από εκεί, υπάρχει κάτι ακόμα! Το αρχαίο θέατρο Χαιρώνειας βρίσκεται μέσα στον οικισμό, λαξευμένο στο λόφο και δύσκολα μπορεί κανείς να το διακρίνει από μακριά.

Λίγα λόγια για την ιστορία της Χαιρώνειας

Η πόλη οφείλει το όνομά της στον μυθικό οικιστή Χαίρωνα, γιο του Απόλλωνα και της Θηρούς. Ο Παυσανίας (IX 40, 5-6) θεωρεί ότι η Χαιρώνεια δεν αναφέρεται από τον Όμηρο διότι ο ποιητής χρησιμοποίησε το αρχαιότερο όνομά της, Άρνη. Η κατοίκηση στην περιοχή ανάγεται στους νεολιθικούς χρόνους, καθώς τα βραχώδη υψώματα και η εύφορη πεδιάδα που διέσχιζε ο βοιωτικός Κηφισός εξασφάλιζαν προστασία, άφθονη τροφή, κυνήγι και απρόσκοπτη ύδρευση.

Από την μυκηναϊκή περίοδο έως και τον 4ο αι. π.Χ. η πόλη εξαρτάται από τον γειτονικό Ορχομενό, εκτός από σύντομα διαστήματα ανεξαρτησίας ή κατάληψης από τους Αθηναίους (447 π.Χ.) και τους Φωκείς (351-346 π.Χ.). Ιδιαίτερη άνθιση γνώρισε στη ρωμαϊκή περίοδο. Εκείνη την εποχή φημιζόταν για την παραγωγή αρωματικών ελαίων (μύρων) από κρίνους, τριαντάφυλλα, ίριδες και νάρκισσους. Η επιλογή αυτών των φυτών ασφαλώς και δεν ήταν τυχαία. Τα συγκεκριμένα άνθη θεωρούνταν ότι είχαν θεραπευτικές ιδιότητες ενώ συντελούσαν και στη συντήρηση των ξύλινων αγαλμάτων.

Η βαθμιαία παρακμή της πόλης ξεκίνησε κατά την ύστερη αρχαιότητα. Το 551 μ.Χ. ισοπεδώθηκε από ισχυρό σεισμό και μερικούς αιώνες αργότερα, κατά τη Φραγκοκρατία και την Τουρκοκρατία, ήταν πλέον μία ασήμαντη πολίχνη.

θέατρο αρχαίας Χαιρώνειας

Άποψη του θεάτρου από τη νότια πλευρά του.

Φτάνοντας στο αρχαίο θέατρο Χαιρώνειας

Στον κεντρικό δρόμο υπάρχει ταμπέλα που οδηγεί στο αρχαίο θέατρο. Δεν θα δυσκολευτείτε καθόλου να το βρείτε. Μόλις φτάσετε, θα δείτε ένα ενημερωτικό περίπτερο του Δήμου το οποίο όταν πήγα εγώ ήταν κλειστό, οπότε δεν έχω να σας πω περισσότερα για το τι είδους πληροφορίες θα βρείτε εκεί. Διανύοντας λίγα μέτρα ακόμα, θα προσπεράσετε τον ελαιώνα και θα θαυμάσετε το θέατρο!

Λαξευμένο στον φυσικό βράχο του Πετραχού, θα δείτε ένα μεγάλο τμήμα του κοίλου του θεάτρου σε καλή κατάσταση. Στην πιο απλή μορφή του, το θέατρο λειτουργούσε τουλάχιστον από τα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ.. Αρχικά, είχαν σκαλίσει στο βράχο 8 με 10 ευθύγραμμες σειρές εδώλια, μήκους περίπου 37 μέτρων. Αυτά τα καθίσματα μπορούσαν να φιλοξενήσουν περίπου 500 θεατές. Ο χώρος αυτός δεν χρησιμοποιήθηκε μόνο ως θέατρο αλλά και ως σημείο συνάθροισης των πολιτών.

Στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., το κοίλο αρχίζει να παίρνει άλλη μορφή. Η λάξευση των εδωλίων γίνεται πιο βαθιά στον βράχο και τα καθίσματα πλέον γίνονται ημικυκλικά. Για την ακρίβεια, ακολουθούν ένα ημιωοειδές σχήμα και όχι ημικύκλιο όπως τα περισσότερα από τα γνωστά αρχαία θέατρα.

Επιγραφή στο Μουσείο της Χαιρώνειας αποκαλύπτει ότι ένα ζεύγος ιδιωτών χρηματοδότησε την κατασκευή προσκηνίου, δηλαδή του ημιυπαίθριου τμήματος μπροστά στην σκηνή. Το γεγονός ότι δεν έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα ίχνη οικοδομήματος που να αποδίδονται στη σκηνή, μας οδηγεί στην υπόθεση ότι τα μέρη αυτά ήταν κινητά και πιθανότατα ξύλινα.

Οι Ρωμαίοι άφησαν το αποτύπωμά τους στο θέατρο, και έτσι η μορφή που αντικρύζουμε εμείς σήμερα αποδίδεται σ’ αυτούς (1ος π.Χ.-1ος μ.Χ.). Εκείνη την περίοδο πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες εργασίες για την επέκταση του θεάτρου. Η χωρητικότητα τριπλασιάστηκε και το κοίλο πήρε την τελική, ημικυκλική του μορφή με διάμετρο που έφτανε περίπου τα 63 μέτρα. Το κοίλο επιχωματώθηκε και στηρίχτηκε στα πλαϊνά με αναλημματικούς τοίχους από χυτή τοιχοποιΐα. Πιθανολογείται ότι τότε κατασκευάστηκε μία μόνιμη σκηνή, κατά τα ρωμαϊκά πρότυπα.

αρχαίο θέατρο Χαιρώνειας

Η λατρεία στην αρχαία Χαιρώνεια

Το αρχαίο θέατρο Χαιρώνειας αποτελούσε και τόπο λατρείας του θεού Διονύσου. Ωστόσο, ο Διόνυσος δεν ήταν ο μόνος θεός που λατρευόταν σε αυτήν την περιοχή. Οι μαρτυρούμενες -κυρίως επιγραφικά- λατρείες της πόλης περιλαμβάνουν τον Απόλλωνα Δαφνηφόρο, την Άρτεμη Ειλειθυία, τον Ηρακλή, τον Ασκληπιό, το Σάραπι και άλλες αιγυπτιακές θεότητες.

Εκτός πόλης μαρτυρείται ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα Θούριο και άγαλμα του Δία στην κορυφή του απόκρημνου υψώματος Πετραχός. Μια από τις ιδιαίτερες λατρείες της Χαιρώνειας αφορούσε το λεγόμενο σκήπτρο του Δία ή του Αγαμέμνονα, έργο θεότευκτο, η κατασκευή του οποίου αποδιδόταν στον Ήφαιστο.

Στο βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να δείτε το αρχαίο θέατρο από ψηλά, με λήψη από drone.

Μυκηναϊκό νεκροταφείο Ελάτειας
Μυθικές ΙστορίεςΕξ-ερευνήσεις

Το Μυκηναϊκό νεκροταφείο στην Ελάτεια

by iopapami_admin

Το Μυκηναϊκό νεκροταφείο στην Ελάτεια Βοιωτίας ερευνήθηκε ύστερα από επιδρομές αρχαιοκάπηλων! Βρίσκεται βορειοανατολικά της σύγχρονης Ελάτειας, δυτικά της ακρόπολης και του άστεως των ιστορικών χρόνων. Στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο στη θέση Αλωνάκι, θα βρείτε και τον ναό της Κραναίας Αθηνάς.

Το νεκροταφείο αυτό, σύμφωνα με τα ευρήματα, λειτούργησε από τη Μυκηναϊκή έως και την ύστερη Πρωτογεωμετρική περίοδο 14ος – 9ος π.Χ. αιώνα). Η χρήση του χώρου άλλαξε στο β’ μισό του 4ου αιώνα, όταν αξιοποιήθηκε ως λατομείο. Από τον 2ο αιώνα π.Χ. επαναλειτουργεί ως νεκροταφείο ενώ παράλληλα χτίζονται και κάποιοι εργαστηριακοί χώροι.

τάφοι

Λάκκοι μέσα σε θαλαμωτό τύμβο.

Ποικιλία τύπων τάφων στο Μυκηναϊκό νεκροταφείο Ελάτειας

Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως 94 τάφους. Από αυτούς, οι 85 χρονολογούνται στη Μυκηναϊκή περίοδο και έχουν προσανατολισμό βορρά – νότο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ποικιλία των μορφών των τάφων. Στην Ελάτεια διακρίνουμε 4 τύπους τάφων: συνήθεις θαλαμωτοί, θαλαμωτοί πολύ μικρότερων διαστάσεων, λάκκοι και ορύγματα χωρίς δρόμο.

Μυκηναϊκό νεκροταφείο

Όρυγμα που οδηγεί σε θαλαμωτό τάφο.

Οι συνήθεις θαλαμωτοί τάφοι έχουν τη μακρότερη και διαρκέστερη χρήση. Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι οι σχετικά μακριοί δρόμοι, η αρχιτεκτονικά διαμορφωμένη πρόσοψη, οι κόγχες στα τοιχώματα των δρόμων καθώς και πολλοί λάκκοι στα δάπεδα των θαλάμων. Οι πρωτογενείς και δευτερογενείς ταφές αποδεικνύουν την εντατική χρήση τους.

Οι τάφοι των άλλων τύπων είναι ολιγάριθμοι και χρονολογούνται στην υπομηνυκαϊκή – πρωτογεωμετρική περίοδο. Από τον τρόπο ταφής των νεκρών μπορούμε να εξάγουμε στοιχεία του πολιτισμού της εκάστοτε εποχής. Έτσι, οι τάφοι αυτοί και το έθιμο της καύσης των νεκρών, πιθανότατα φανερώνουν την εισαγωγή νέων στοιχείων στην Ελάτεια στη συγκεκριμένη περίοδο.

Κτερίσματα στους τάφους της Ελάτειας

Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι νεκροί ήταν κτερισμένοι με πήλινα τροχήλατα σκεύη, σε απλές γραμμές, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση. Κατά τις ύστερες φάσεις λειτουργίας του νεκροταφείου εμφανίζονται τα χονδροειδή χειροποίητα. Όπως και σε άλλες περιοχές κατά την αρχαιότητα, τα κτερίσματα ήταν συνήθως αγαπημένα αντικείμενα του νεκρού, σκεύη που ίσως θα χρειαζόταν μαζί του στην άλλη ζωή ή άλλα αντικείμενα που δήλωναν την οικονομική και κοινωνική θέση του.

Πιο συγκεκριμένα, στους Μυκηναϊκούς τάφους της Ελάτειας, οι άνδρες συνοδεύονται στην τελευταία τους κατοικία από όπλα, όπως δόρατα, κοντά ξίφη και σε μία περίπτωση περικεφαλαία από δόντια κάπρου αλλά και λίθινα εργαλεία, όπως σμίλες και ακόνια. Ο ταφικός στολισμός των γυναικείων τάφων περιλαμβάνει κοσμήματα από χρυσό, ασήμι, χαλκό, ημιπολύτιμες πέτρες, κεχριμπάρι, στεατίτη και υαλόμαζα.

Όλα αυτά τα ευρήματα μας δίνουν μία εικόνα για τη δομή και τη ζωή της κοινωνίας εκείνα τα χρόνια. Η πληθώρα των νεκροταφείων της περιοχής οδηγεί τους αρχαιολόγους στην υπόθεση ότι πιθανότατα η περιοχή αποτελούσε μία διοικητική ενότητα της οποίας κέντρο αποτελούσε ο οικισμός με αυτό το νεκροταφείο.

Η μελέτη των κτερισμάτων, των ταφικών εθίμων και του ανθρωπολογικού υλικού, είναι πηγές πληροφοριών που καταδεικνύουν πληθυσμιακή έκρηξη, πλούτο ευρημάτων, ντόπια εργαστήρια κεραμικής, στεατίτη και ίσως και υαλόμαζας. Επίσης, είναι εμφανές ότι υπήρχαν επαφές και επιρροές από άλλες περιοχές εντός και εκτός της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Στο βίντεο που ακολουθεί, μπαίνουμε σε έναν θαλαμωτό τάφο. Έχει ενδιαφέρον να δείτε πώς ήταν διαμορφωμένο το εσωτερικό του.

@myalchemies

Βρισκόμαστε στο Μυκηναϊκό νεκροταφείο στο Αλωνάκι Ελάτειας. Ένας αρχαιολογικός χώρος που ερευνήθηκε ύστερα από επιδρομές αρχαιοκάπηλων! Αυτό μάλιστα δεν είναι δική μου εικασία αλλά αναγράφεται στην πινακίδα που θα συναντήσετε μόλος μπείτε στον χώρο. #myalchemies #ioannapapamichail #exploregreece #traveller #explorer #ancientgreece #greekhistory #ancienttimes #ancienttombs

♬ πρωτότυπος ήχος – My Alchemies

Έχετε ξαναδεί κάτι παρόμοιο; Αν ναι, πού; Θα χαρώ να λάβω τα μηνύματά σας στο email: ioanna@myalchemies.com ή απευθείας μέσα από τη σελίδα μας στο Facebook.

Δράττομαι της ευκαιρίας για να σας ταξιδέψω κάπου αρκετά μακριά από την Ελάτεια. Ίσως έχετε ακούσει ότι η Μάλτα έχει πολλές κατακόμβες. Όσοι έχετε πάει, σίγουρα εντοπίσατε κάποια κοινά στοιχεία παρά την απόσταση στον τόπο και το χρόνο. Πιο συγκεκριμένα, μπορείτε να βρείτε αρκετά κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα σε αυτούς τους Μυκηναϊκούς τάφους και στις κατακόμβες της Αγίας Αγάθης στη Μάλτα! Διαφορετικές χρονικές περίοδοι, διαφορετικοί τόποι, και όμως, τα κοινά είναι πολλά. Μπορείτε να το εξακριβώσετε διαβάζοντας το άρθρο από εδώ: Οι εκπληκτικές κατακόμβες της Αγίας Αγάθης.

Μυθικές ΙστορίεςΕξ-ερευνήσεις

Τα Αρχαία Γίτανα, αποκαλύπτονται!

by iopapami_admin

Ίσως αναρωτιέστε τι σχέση έχει ο Ήλιος της Βεργίνας που έχω ως πρώτη φωτογραφία σε αυτό το άρθρο, με τα Αρχαία Γίτανα. Θα πάρουμε την ιστορία από την αρχή και θα φτάσουμε και σ’ αυτό το σημείο. Για αρχή, θα σας δώσω περισσότερα στοιχεία σχετικά με το πού βρισκόμαστε, καθώς τα Γίτανα δεν αποτελούν πολυδιαφημισμένο αρχαιολογικό χώρο. Βρισκόμαστε, λοιπόν, στο νομό Θεσπρωτίας, στη νοτιοδυτική πλαγιά του βουνού της Βρυσσέλας, στη συμβολή του χειμάρρου Καλπακιώτικου με τον ποταμό Καλαμά (αρχαίος Θύαμις). Ο αρχαιολογικός χώρος των Γιτάνων καλύπτει μία έκταση 287 στρεμμάτων και αξίζει να τον εξερευνήσετε!

Τα Γίτανα ιδρύθηκαν περίπου το 336/330 π.Χ. και καταλήφθηκαν από τους Ρωμαίους το 167 π.Χ.. Από την ίδρυσή τους μέχρι την κατάληψή τους, διετέλεσαν πολιτικό κέντρο του Κοινού των Θεσπρωτών και έγιναν η δεύτερη -χρονικά- πρωτεύουσα της Θεσπρωτίας, μετά την Ελέα. Τα Γίτανα εξακολούθησαν να κατοικούνται και μετά τη Ρωμαϊκή κατάκτηση. Τα ευρήματα από τη στοά της Αγοράς βεβαιώνουν μια ζωηρή εμπορική δραστηριότητα τους δύο τελευταίου προχριστιανικούς αιώνες. Τα λατρευτικά οικοδομήματα, όπως ο ναός της Παρθένου, συνέχισαν να λειτουργούν έως τις τελευταίες δεκαετίες του 1ου π.Χ. αιώνα, οπότε και η πόλη εγκαταλείφθηκε οριστικά.

Για την ύπαρξη της πόλης των Γιτάνων πληροφορούμαστε από φιλολογικές αναφορές, Ρωμαίων κυρίως ιστορικών, και η επιβεβαίωση έρχεται από τις επιγραφές σε λίθους και σφραγίσματα. Σε ένα από τα 3.000 πήλινα σφραγίσματα που βρέθηκαν στην ανασκαφή ενός μεγάλου δημόσιου κτηρίου, επιβεβαιώνεται η ταύτιση του ονόματος της αρχαίας πόλης από την επιγραφή ΓΙΤΑΝΑ. Το δημόσιο αυτό κτήριο ταυτίζεται σήμερα με το Πρυτανείο – Αρχείο της πόλης. Μία ακόμη επιγραφή που επιβεβαιώνει την ονομασία της πόλης, βρέθηκε σε ορειχάλκινο έλασμα του “Μικρού Ναού”, του ναού της Θέμιδος και της Παρθένου που βρίσκεται στην αρχή μίας εκ των κεντρικών οδών που οδηγούν στα δημόσια κτήρια.

οχύρωση των Αρχαίων Γιτάνων

Τμήμα της οχύρωσης των Αρχαίων Γιτάνων.

Η οχύρωση των Αρχαίων Γιτάνων, στη Θεσπρωτία

Η πόλη των Αρχαίων Γιτάνων περιβάλλεται από ισχυρό πολυγωνικό τείχος σε όλες τις πλευρές, με περίμετρο που φτάνει τα 2.500 μέτρα και ενίσχυση με πύργους και θλάσεις. Στην κορυφή του υψώματος, η οχύρωση καταλήγει σε ημικυκλικό πύργο. Η κεντρική είσοδος της πόλης βρισκόταν στο μέσο περίπου της βορειοδυτικής πλευράς του τείχους και το άνοιγμά της έφτανε τα 4 μέτρα. Συνολικά, υπήρχαν τρεις κύριες είσοδοι και τρεις μικρότερες πυλίδες.

Την άμυνα της δυτικής οχύρωσης ενισχύει ένα πολυγωνικό προτείχισμα, το οποίο ξεκινά από τη βορειοδυτική γωνία και φτάνει ως τον ποταμό Καλαμά. Ένα εσωτερικό τείχος μήκους 315 μέτρων χωρίζει τον αρχαίο οικισμό σε δύο μεγάλους οικιστικούς τομείς. Ο δυτικός τομέας καταλαμβάνει μία έκταση 50 στρεμμάτων και από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, τα σημαντικότερα ανασκαφέντα κτήρια βρίσκονται εδώ. Η περιοχή ανατολικά του διατειχίσματος δεν έχει διερευνηθεί ακόμα, ενώ είναι εμφανής η ύπαρξη κτηριακών συγκροτημάτων.

αγορά στα Αρχαία Γίτανα

Στην αγορά των Αρχαίων Γιτάνων.

Ο οικισμός και η αγορά των αρχαίων Γιτάνων

Η πολιτική και εμπορική αγορά αποτελούσε την καρδιά της πόλης και καταλαμβάνει ένα μεγάλο πλάτωμα στα βορειοανατολικά του διατειχίσματος. Έχει τη μορφή ορθογώνιας πλατείας και στα βόρεια πλαισιώνεται από μία επιμήκη στοά. Δίπλα στη στοά, ανασκάφηκε κτήριο το οποίο λειτουργούσε πιθανότατα ως χώρος λατρείας. Η λίθινη βάση που βρέθηκε εκεί, η οποία θεωρείται ότι στήριζε “βαίτυλο” (οξυκόρυφο λατρευτικό κίονα), οδηγεί στην πεποίθηση ορισμένων αρχαιολόγων ότι πρόκειται για ναό του Απόλλωνα Αγυιέα. Η νότια πλευρά οριοθετείται από έναν πλακόστρωτο δρόμο και συγκρότημα καταστημάτων.

ναός Αγυιέα Απόλλωνα στα Αρχαία Γίτανα

Αυτό είναι το κτίσμα το οποίο εικάζεται ότι αποτελούσε το ναό του Αγυιέα Απόλλωνα.

Η πόλη ήταν χτισμένη σύμφωνα με το Ιπποδάμειο σύστημα, το οποίο βασίζεται σε σειρά από παράλληλους δρόμους πλάτους 4-6 μ. που τέμνονται καθέτως από δρόμους πλάτους 2-3 μ.. Το Ιπποδάμειο σύστημα το συναντάμε ξανά στην Ήπειρο, στην αρχαία Κασσώπη! Μεταξύ των τεμνόμενων οδών, ορίζονται οικοδομικές νησίδες, στις οποίες διακρίνονται δημόσια και ιδιωτικά κτήρια.

Υπάρχουν δύο ακόμη σημεία στον αρχαιολογικό χώρο που αξίζουν την ιδιαίτερη προσοχή μας. Το αρχαίο θέατρο και το πρυτανείο. Για το αρχαίο θέατρο των Γιτάνων θα αφιερώσω ένα ολόκληρο άρθρο, λίαν συντόμως. Πάμε λοιπόν, να δούμε το συγκρότημα που καλείται Πρυτανείο ή Αρχείο.

ψηφιδωτό αρχαία Γίτανα

Ψηφιδωτό σε χώρο συνάθροισης του Πρυτανείου. Διακρίνονται 2 μπλε δελφίνια, ένα κάτω αριστερά και ένα πάνω δεξιά, ενώ στη μέση διακρίνουμε τη μορφή ενός μεγαλόσωμου ζώου, πιθανότατα λέοντα.

Στην αρχή μίας από τις κεντρικές οδικές αρτηρίες ανασκάφηκε μικρός ναός με πρόναο, σηκό και πλακοστρωμένο αύλειο χώρο. Στην απόληξή της συναντάμε ένα δημόσιο κτήριο, το οποίο ταυτίζεται με το Πρυτανείο – Αρχείο της πόλης. Το εν λόγω κτήριο διαμορφώνεται γύρω από μία κεντρική υπαίθρια αυλή με τους χώρους συμποσίων, τους εργαστηριακούς και τους αποθηκευτικούς χώρους. Στους χώρους των συμποσίων σώζονται κάποια ψηφιδωτά με μπλε και άσπρες ψηφίδες. Στους αποθηκευτικούς χώρους βρέθηκαν πήλινα πιθάρια στην αρχική τους θέση.

πρυτανεία αρχαίων Γιτάνων

Πήλινα πιθάρια σε αποθηκευτικό χώρο του Πρυτανείου των Αρχαίων Γιτάνων. Στο βάθος μπορείτε να διακρίνετε το ψηφιδωτό με τον Ήλιο της Βεργίνας.

Η έκταση του Πρυτανείου αγγίζει τα 1.500 τ.μ., στη νοτιοδυτική γωνία της πόλης. Ο λίθινος αγωγός που βρέθηκε στην αυλή χρησίμευε στην απομάκρυνση των όμβριων υδάτων προς τον γειτονικό πλακοστρωμένο δρόμο. Τα ευρήματα σε συνδυασμό με τις ιστορικές αναφορές μαρτυρούν τη σπουδαιότητα της πόλης των Γιτάνων για τους Θεσπρωτούς και αιτιολογούν την ύπαρξη του Πρυτανείου και του Αρχείου της πόλης.

Ο Ρωμαίος ιστορικός Λίβιος, αναφέρει ότι στα Γίτανα συγκεντρώνονταν οι εκπρόσωποι των Ηπειρωτών. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως επιγραφές απελευθέρωσης δούλων με αναφορά στον προστάτη τους, που ήταν ο επώνυμος άρχοντας και σχεδόν 3.000 σφραγίσματα για την επικύρωση εγγράφων. Επίσης, στην πρόσοψη της στοάς της Αγοράς βρέθηκαν βάθρα σπουδαίων αναθημάτων. Όλα αυτά μαζί καταδεικνύουν τα Γίτανα ως σημαντικότατη πόλη και πολιτικό κέντρο του Κοινού των Θεσπρωτών. Θεωρείται πολύ πιθανό, η πόλη να φιλοξενούσε και συνελεύσεις του Κοινού των Ηπειρωτών.

Γιατί απαντάται στα Αρχαία Γίτανα ο Ήλιος της Βεργίνας;

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη σχέση των Θεσπρωτών και των Ηπειρωτών γενικότερα με το Βασίλειο της Μακεδονίας, το σύμβολο του οποίου ήταν ο Ήλιος της Βεργίνας, πρέπει να μάθουμε περισσότερα για τα πολιτικά δρώμενα εκείνων των χρόνων. Η Θεσπρωτία, αν και αποτέλεσε μία από τις πρώτες περιοχές όπου εγκαταστάθηκαν ελληνικά φύλα, ήδη από τις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ., παρέμεινε, ωστόσο, μέχρι την ύστερη κλασική εποχή στις παρυφές των πολιτισμικών και ιστορικών εξελίξεων του ελληνισμού.

Οι Θεσπρωτοί αποτελούσαν μία από τις τρεις μεγαλύτερες ηπειρωτικές φυλετικές ομάδες, μαζί με τους Μολοσσούς και τους Χάονες. Πριν την εγκατάσταση των Μολοσσών στην Ήπειρο (1.100 π.Χ.), κατείχαν πιθανότατα όλη την ηπειρωτική ακτή απέναντι από την Κέρκυρα έως και την οροσειρά της Πίνδου. Έκτοτε, και έως τον 5ο αι. π.Χ., περιορίστηκαν στα ανατολικά της πεδιάδας των Ιωαννίνων.

 

Κατά τον 5ο αι. π.Χ. ο ποταμός Καλαμάς αποτελούσε το όριο μεταξύ της Θεσπρωτίας και της Κεστρίνης, που βρισκόταν στη σφαίρα επιρροής των Χαόνων, ενώ στη θεσπρωτική επικράτεια ανήκαν μέχρι τότε τα δύο πανελλήνιας εμβέλειας ιερά της Ηπείρου, το μαντείο της Δωδώνης και το Νεκρομαντείο του Αχέροντα. Ακολούθησαν νέες εδαφικές ανακατατάξεις, όπως η προσάρτηση της
Δωδώνης από τους Μολοσσούς, η ανεξαρτητοποίηση του θεσπρωτικού φύλου των Κασσωπαίων και η προσάρτηση από τους Θεσπρωτούς της νότιας Κεστρίνης, που οριστικοποίησαν μέσα στον 4ο αι. π.Χ. τα σύνορα της Θεσπρωτίας στα σημερινά της περίπου όρια, συμπεριλαμβάνοντας ένα μικρό τμήμα της σημερινής νότιας Αλβανίας.

Καλαμάς

Η θέα από το λόφο των Γιτάνων προς τον Καλαμά.

Οι ιστορικές συγκυρίες (Πελοποννησιακός Πόλεμος, παρακμή πόλης-κράτους και άνοδος ευρύτερων πολιτικών συνασπισμών, σταδιακή μετατόπιση του κέντρου βάρους στη βόρεια Ελλάδα) έθεσαν τους Θεσπρωτούς σε τροχιά ακμής και καινοφανών εξελίξεων, όπως η πολιτική τους οργάνωση (ίδρυση του Κοινού των Θεσπρωτών το β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. και συμμετοχή στην
Ηπειρωτική Συμμαχία), η ίδρυση, για πρώτη φορά, τειχισμένων πόλεων, που συνοδεύτηκε από μια εντυπωσιακή πληθυσμιακή αύξηση, και η εισαγωγή της γραφής, του νομίσματος και του κεραμικού τροχού.

Το νεοσύστατο, ωστόσο, θεσπρωτικό κράτος δεν πρόλαβε να χαράξει ανεξάρτητη πορεία. Η μακεδονική εμπλοκή στην Ήπειρο, που ξεκίνησε με τη σύνδεση του Φίλιππου Β΄ του Μακεδόνα με το Μολοσσικό βασιλικό οίκο μέσω του γάμου του με την Ολυμπιάδα (357 π.Χ.) και συνεχίστηκε με την ενθρόνιση του αδελφού της Ολυμπιάδας Αλέξανδρου Α΄ του Μολοσσού
και την απόδοση σε αυτόν των Ηλειακών αποικιών της Κασσωπαίας (343/2 π.Χ.), συντέλεσε στην περαιτέρω ισχυροποίηση των Μολοσσών.

Ήλιος της Βεργίνας

Ο Ήλιος της Βεργίνας στο Πρυτανείο.

Η ίδρυση της Συμμαχίας των Μολοσσών (342 π.Χ.), στην οποία προσχώρησαν και οι Θεσπρωτοί μεταξύ άλλων ηπειρωτικών φύλων, επισφράγισε την αναγνώριση της μολοσσικής υπεροχής. Η Συμμαχία, με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Α΄, γρήγορα μετονομάστηκε σε Ηπειρωτική Συμμαχία, με τη μεσολάβηση της πολεμικής επιχείρησης του Αλέξανδρου στην Ιταλία (334 – 331 π.Χ.). Ο σχηματισμός αυτός, παρότι ξεκίνησε σαν αμυντική συμμαχία, φαίνεται πως σύντομα μετεξελίχθηκε σε μια μορφή ομόσπονδου κράτους, όπου ωστόσο οι Μολοσσοί βασιλείς ασκούσαν ενισχυμένη συγκεντρωτική εξουσία.

Ήδη, λοιπόν, στα χρόνια που ιδρύθηκε η πόλη των Γιτάνων, η επιρροή των Μακεδόνων στα δρώμενα των Ηπειρωτών ήταν πολύ έντονη. Ξεκίνησε με τη συμμαχία που έφερε ο γάμος της Ολυμπιάδας με τον Φίλιππο Β’ και συνεχίστηκε με τη βασιλεία του αδερφού της, Αλέξανδρου Α’. Συνεπώς, αυτό το ψηφιδωτό στην τότε ισχυρή θεσπρωτική πόλη, μαρτυρά τις σχέσεις Ηπείρου – Μακεδονίας και καταδεικνύει την εξουσία της Μακεδονικής βασιλείας επί των Θεσπρωτών.


Στο βίντεο που ακολουθεί κάνουμε μία σύντομη περιήγηση στο Πρυτανείο των Αρχαίων Γιτάνων.

 

Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι την εποχή αυτή εμφανίζεται για πρώτη φορά και ο όρος «έθνος Ηπειρωτών». Ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας κορυφώθηκε την εποχή των διαδόχων και επιγόνων του Μ. Αλεξάνδρου, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Πύρρου (293 – 272 π.Χ.), που κατόρθωσε να επιβληθεί ως ένας από τους ισχυρότερους ελληνιστικούς ηγεμόνες του ελλαδικού χώρου, με επεκτατικές βλέψεις προς τη Σικελία και τη νότια Ιταλία. Στα χρόνια της βασιλείας του η Ήπειρος γνωρίζει τη μεγαλύτερη ακμή της, ενώ η εδαφική της επικράτεια εκτείνεται από την Επίδαμνο της νότιας Ιλλυρίας μέχρι τον Κορινθιακό κόλπο.

ναός Νέμειου Διός
Μυθικές ΙστορίεςΕξ-ερευνήσεις

Η Αρχαία Νεμέα και ο ναός του Νέμειου Διός

by iopapami_admin

Η Αρχαία Νεμέα βρίσκεται στις υπώρειες των Αρκαδικών βουνών, περιλαμβάνει την κοιλάδα του ποταμού Νεμέα – και την εκτεταμένη πεδιάδα του Ασωπού (Φλιάσιον πεδίον). Η ονομασία της προέρχεται από το ρήμα νέμω – βοσκώ γι’ αυτό και αντίστοιχα στο Ιερό του Νέμειου Διός τιμούνταν ο Δίας ως προστάτης των βοσκών και όχι ο Ολύμπιος Δίας. Κατ’ άλλη εκδοχή, η περιοχή έλαβε το όνομά της από τη νύμφη Νεμέα, κόρη του ποτάμιου θεού Ασωπού.

Είναι γνωστό ότι η κοιλάδα αυτή, βρίσκεται σε μία φυσικά “λεκάνη”, γύρω από την οποία ορθώνονται λόφοι. Η φυσική αποστράγγιση της κοιλάδας, που γίνεται από το βορρά προς τον Κορινθιακό Κόλπο, δεν ήταν πάντα απρόσκοπτη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, κατά καιρούς, το χειμώνα να μετατρέπεται σε έλος και να στεγνώνει μόνο το καλοκαίρι. Συνεπώς, κατά το μεγαλύτερο διάστημα του έτους, η κοιλάδα δεν ήταν κατοικήσιμη, παρά μόνο κατάλληλη για βοσκή, στηρίζοντας περισσότερη την πρώτη εκδοχή για την προέλευση της ονομασίας της.

ναός Νέμειου Διός

Υπόγειος χώρος στο ναό του Νέμειου Διός. 

Η Νεμέα κατά τους προϊστορικούς χρόνους

Η Νεμέα είναι γη εύφορη, με άφθονα νερά και φυσικά περάσματα επικοινωνίας προς την Κορινθία, την Αργολίδα και άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Έτσι, παρείχε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ανθρωπίνων κοινωνιών ήδη από τη Νεολιθική Εποχή. Η αρχαιολογική έρευνα, ιδιαίτερα των τελευταίων χρόνων, έχει δείξει ότι η περιοχή της Νεμέας κατοικήθηκε κατά την τελευταία περίοδο της Εποχής του Λίθου και σ’ όλη τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού.

Πιο συγκεκριμένα, ευρήματα που μαρτυρούν την κατοίκηση κατά τη Νεολιθική Εποχή (7000-3000 π.Χ.) ανιχνεύθηκαν στο λόφο Τσούγκιζα Αρχαίας Νεμέας, στην Ακρόπολη και την πόλη του Φλιούντος. Να σημειώσω εδώ, ότι σύντομα θα κάνουμε ξεχωριστό αφιέρωμα στον αρχαίο Φλιούντα με περισσότερες λεπτομέρειες, ιστορικά στοιχεία και φυσικά, εικόνες!

Η Πρωτοελλαδική Εποχή (3000-1900 π.Χ.) αντιπροσωπεύεται από τους σημαντικούς οικισμούς στο Πετρί και την Τσούγκιζα, ενώ βεβαιώθηκε και στο Φλιούντα. Στον οικισμό της Αγίας Ειρήνης Νεμέας, η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως αντιπροσωπευτικά δείγματα ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας από τη Μεσοελλαδική Εποχή (1900-1600 π.Χ.), ενώ σε περιορισμένο βαθμό απαντώνται και στην Τσούγκιζα και το Φλιούντα. Ανθρώπινη δραστηριότητα κατά την Υστεροελλαδική (Μυκηναϊκή) Εποχή (1600-1100 π.Χ.) εντοπίστηκε στην Τσούγκιζα, την Αγία Ειρήνη, το Φλιούντα και στο Ιερό του Διός. Ο σπουδαιότερος όμως οικισμός είναι αυτός που έθαψε τους νεκρούς του στους ιδιαίτερα επιμελημένους θαλαμωτούς τάφους στ’ Αηδόνια, που αποτελούν ένα από τα πλουσιότερα μυκηναϊκά νεκροταφεία της Πελοποννήσου.

αρχαία Νεμέα

Άποψη της βάσης του Ιερού.

Σύμφωνα με τον Παυσανία, πρωτεύουσα της περιοχής υπήρξε αρχικά η Αραιθυρέα, πόλη σημαντική, που πήρε μέρος στον Τρωϊκό πόλεμο κάτω από την αρχηγία του Αγαμέμνονα, όπως μνημονεύει ο Όμηρος στον Κατάλογο των Νηών. Για την Αραιθυρέα κάνει λόγο και ο γεωγράφος Στράβων, που αναφέρει ότι απείχε 30 στάδια από το Φλιούντα.

Ο ναός του Νέμειου Διός: από την ίδρυση ως την καταστροφή

Ο ναός του Διός κατασκευάστηκε περί το 330 π.Χ. με σκοπό την εξυπηρέτηση των Νεμείων αγώνων. Είναι ναός πρόστυλος, περίπτερος με 6×12 κίονες, κατασκευασμένος από τοπικό ασβεστόλιθο (πωρόλιθο). Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία συνδέονται με το τέλος της κλασικής εποχής, όπως η χρήση και των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών της αρχαίας Ελλάδας, περιστύλιο με υψίκορμους και κίονες δωρικού ρυθμού, διώροφη κιονοστοιχία σε σχήμα “Π” στο εσωτερικό του σηκού, στο ισόγειο με κορινθιακού ρυθμού, στον όροφο δε ημικίονες ιωνικού ρυθμού.

Μια υπόγεια κρύπτη στο εσωτερικό του ναού πιθανολογείται ότι είχε χρήση τοπικού μαντείου. Ο ναός χρησιμοποιήθηκε για ένα διάστημα μικρότερο από 70 χρόνια. Όταν οι αγώνες μεταφέρθηκαν στο Άργος, η περιοχή εγκαταλείφθηκε και άρχισε μια μακρά περίοδος παρακμής. Ο Παυσανίας, περνώντας από τη Νεμέα τον 2ο μ.Χ. αιώνα, βρήκε τη στέγη του γκρεμισμένη και το λατρευτικό άγαλμα του Νέμειου Διός να λείπει. Στα χρόνια που ακολούθησαν ο ναός λεηλατήθηκε συστηματικά. Όρθιοι ως τις μέρες μας παρέμειναν τρεις μόνον κίονες, ένας στο περιστύλιο της ανατολικής όψης και δύο στον πρόναο.

Ιερό Διός

Ο αναστηλωμένος πλέον ναός του Διός στην αρχαία Νεμέα.

Η θέση της Νεμέας σε ουδέτερο έδαφος, μεταξύ Αχαΐας, Αρκαδίας, Αργολίδας και Κορινθίας την κατέστησε κατάλληλη για τη δημιουργία ενός πανελλήνιου θρησκευτικού κέντρου, όπου τελούνταν τα Νέμεα, οι τέταρτοι κατά σειρά πανελλήνιοι αγώνες. Το Ιερό αποκτούσε ζωή μόνο κατά τη διάρκεια των αγώνων, τους θερινούς μήνες, και ελεγχόταν από τις κοντινές πόλεις-κράτη, αρχικά από τις Κλεωνές και από τον 5ο αι. π.Χ. από το Άργος.

Η πρωιμότερη οικοδομική δραστηριότητα στο χώρο τοποθετείται στις αρχές του 6ου αι. π.Χ., οπότε και κατασκευάσθηκαν ο πρώιμος Ναός του Διός και το Ηρώο του Οφέλτη. Κατά το τελευταίο τέταρτο του 5ου αι. π.Χ. το Ιερό καταστράφηκε και οι αγώνες μεταφέρθηκαν στο Άργος. Το 330 π.Χ. οι αγώνες επέστρεψαν στη Νεμέα, γεγονός που συνδέεται με την πανελλήνια πολιτική των Μακεδόνων. Την ίδια περίοδο ανακατασκευάσθηκε ο Ναός του Διός, στον οποίο συνδυάζονται οι τρεις αρχαιοελληνικοί αρχιτεκτονικοί ρυθμοί (Δωρικός, Ιωνικός και Κορινθιακός). Το συνδυασμό και των τριών ρυθμών στον ίδιο ναό μπορούμε να δούμε και στο ναό του Επικούριου Απόλλωνος στις Βάσσες.

Παράλληλα, κατασκευάσθηκαν και κτήρια που εξυπηρετούσαν πρακτικές ανάγκες: ο Ξενώνας, οι Οίκοι, το Λουτρό, το Εστιατόριο και οι Οικίες. Το 271 π.Χ. οι αγώνες μεταφέρθηκαν για μία ακόμη φορά στο Άργος και έκτοτε το Ιερό εγκαταλείφθηκε σταδιακά. Κατά την Παλαιοχριστιανική περίοδο (ύστερος 4ος-5ος αι. μ.Χ.) αναπτύχθηκε στο χώρο ένας μεγάλος αγροτικός οικισμός. Το 384 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος απαγόρευσε τη λειτουργία των Ιερών και τις θυσίες στους θεούς. Έτσι, δρομολογήθηκε και η συστηματική καταστροφή του Ναού του Διός – όπως και τόσων άλλων – το δομικό υλικό του οποίου χρησιμοποιήθηκε για την οικοδόμηση μίας τρίκλιτης Βασιλικής. Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε γύρω στο 580 μ.Χ.

Δομικό υλικό του αρχαίου Ιερού, τοποθετημένο μπροστά από τον αναστηλωμένο ναό.

Ο ναός του Νέμειου Διός στο σήμερα

Από το 1980 άρχισε να υλοποιείται ένα φιλόδοξο πρόγραμμα σταδιακής αναστήλωσης του ναού από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ, κ. Στέφανο Μίλλερ. Μετά τη συνταξιοδότησή του το 2004, το πρόγραμμα συνεχίστηκε από την καθηγήτρια του ίδιου Πανεπιστημίου, κ. Κιμ Σέλντον, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας, της Αμερικανικής Σχολής της Αθήνας και με τις ευγενικές χορηγίες Ελλήνων και Αμερικανών πολιτών.

Σήμερα, τα μέλη του θριγκού της ΒΑ γωνίας βρίσκονται στη θέση τους στο ναό, με εξαίρεση αυτών του νότιου άκρου της ανατολικής όψης, τα οποία βρίσκονται αναστηλωμένα στο έδαφος μπροστά στο ναό, ώστε να μπορούν να τα παρατηρούν οι επισκέπτες. Οι μελέτες συνεχίζονται και επικεντρώνονται στην περαιτέρω συντήρηση του ναού, την κατανόηση και την ανάδειξη του μνημείου.

ναός Νέμειου Διός

Monteriggioni
Μυθικές ΙστορίεςΕξ-ερευνήσεις

Monteriggioni: το Μεσαιωνικό κάστρο και η Κόλαση του Δάντη

by iopapami_admin

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να επισκεφθεί κανείς την Τοσκάνη! Τα πανέμορφα τοπία, οι πλούσιοι αμπελώνες, τα μεσαιωνικά χωριά που διατηρούν μέχρι σήμερα την ταυτότητά τους και μας ταξιδεύουν σε άλλες εποχές καθώς και η πολυτάραχη ιστορία του τόπου, είναι μόνο μερικοί από αυτούς! Σήμερα θα εξερευνήσουμε το μεσαιωνικό χωριό Monteriggioni, με το καλοδιατηρημένο κάστρο και τις κρυφές πτυχές της ιστορίας του.

Η μικρή πόλη του Monteriggioni αναπτύχθηκε πάνω σε παλαιότερους οικισμούς με Λομβαρδικές ρίζες. Το 1213, η κυβέρνηση της Σιένα έχτισε ένα κυκλικό τείχος για να προστατέψει την πόλη και τη φρουρά που ελέγχει τις κοιλάδες προς την Φλωρεντία, τον αιώνιο εχθρό της Σιένα. Το κάστρο περικλείει τον οικισμό και τη Βασιλική της Santa Maria, μετατρέποντας τα σε έναν απόρθητο προμαχώνα ενάντια στις αλλεπάλληλες επιθέσεις της Φλωρεντίας.

Monteriggioni

Άποψη του τείχους του κάστρου και των πύργων του.

Η εξοχή που απλώνεται από τη Φλωρεντία ως τη Σιένα, μέσα στην οποία βρίσκεται και το Monteriggioni , είναι γεμάτη από εναλλαγές λόφων και κοιλάδων. Όλη αυτή η περιοχή είναι το περίφημο Chianti, γνωστό σε όλο τον κόσμο για το ιδιαίτερο κρασί του, τα μαγευτικά τοπία και τους θησαυρούς τέχνης που μπορεί να δει κανείς εδώ.

Οι πολίτες της Σιένα βρήκαν καταφύγιο στο Monteriggioni μετά την ήττα τους στη μάχη του Colle, το 1269. Έτσι, κατάφεραν να αντισταθούν στις περαιτέρω επιθέσεις των Φλωρεντινών. Τα τείχη εκτείνονται σε 560 μέτρα περίμετρο και διέθεταν 14 πύργους. Το πολύ καλά σωσμένο τμήμα του τείχους και των πύργων μας δίνει μία πολύ καλή εικόνα για το πώς ήταν τα προστατευτικά φρούρια και οι οικισμοί τα μεσαιωνικά χρόνια.

Chianti, Monteriggioni.

Μία πτυχή της επαρχίας Chianti στην Τοσκανική ύπαιθρο, όπως φαίνεται από το κάστρο του Monteriggioni.

To Monteriggioni αποκαλείται πολύ συχνά ως: η πύλη του Μεσαίωνα. Το σημείο στο οποίο ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα, όπως ήδη αναφέραμε, δεν είναι τυχαίο. Πέραν του ότι αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας και οχύρωσης των Σιενέζων, λειτούργησε και ως στρατηγικός σταθμός κατά μήκος της προσκυνηματικής διαδρομής Via Francigena. Αυτό συνέβαλε σημαντικά στον πλούτο της πόλης.

Το Monteriggioni αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της μεσαιωνικής οχύρωσης. Ήταν μάλιστα, ένα από τα πιο σημαντικά κάστρα της εποχής και έχει διατηρήσει ένα μεγάλο μέρος της δομής του σχεδόν ανέπαφο από τον χρόνο. Δεσπόζει στο τοπίο και αν διασχίσετε το Chianti, δεν υπάρχει περίπτωση να μην αιχμαλωτίσει την προσοχή σας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τέλεια κυκλική του περίμετρος δεν είναι ένα ανθρώπινο κατόρθωμα. Δημιουργήθηκε απλώς ακολουθώντας τις καμπύλες του εδάφους.

Santa Maria Basilica

Το εσωτερικό της Βασιλικής της Santa Maria, στο κέντρο του οικισμού του Monteriggioni. Χτίστηκε το 13ο αιώνα, πιθανότατα την ίδια περίοδο με το κάστρο. Ασφαλώς και έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες συντήρησης, ωστόσο ορισμένα τμήματα παραμένουν ανέπαφα.

Το κάστρο διαθέτει δύο πύλες, την Franca που “βλέπει” τη Σιένα και την Porta di Ponte, με κατεύθυνση προς τη Φλωρεντία. Η Porta Franca ήταν η κύρια είσοδος και κάποτε διέθετε μία τρομακτική κινητή γέφυρα. Η τοξωτή πύλη Porta di Ponte, ίσως είναι αυτή που ενέπνευσε τον Δάντη στην περίφημη “Θεία Κωμωδία”.

Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι η σημερινή δομή του χωριού είναι πολύ παρόμοια με την αρχική! Κάποιες αλλαγές πραγματοποιήθηκαν κατά τον 16ο αιώνα, όταν οι πύργοι κατέβηκαν λίγο και συσσωρεύτηκε χώμα στη βάση των τειχών, ενώ μία ακόμη αλλαγή σημειώνεται το 1921, όταν 3 από τους 14 πύργους μειώθηκαν στο επίπεδο των τειχών. Κάποια από τα κτήρια έχουν δεχτεί τις απαραίτητες παρεμβάσεις για να παραμένουν ασφαλή και λειτουργικά στις μέρες μας, ωστόσο διατηρούν τη μεσαιωνική τους ταυτότητα.

Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι το 1554, μία μεγάλη προδοσία κόστισε στην πόλη την ελευθερία της. Το κάστρο έπεσε στα χέρια των Φλωρεντινών, προμηνύοντας την οριστική απώλεια της Δημοκρατίας της Σιένα από τη Φλωρεντία, το 1555. Ωστόσο, αυτές οι οχυρώσεις στις πόλεις των λόφων συνέχιζαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στη μεσαιωνική Τοσκάνη.

Αυτές οι περιτειχισμένες πόλεις στις κορυφές των λόφων είναι εμβληματικές του Τοσκανικού τοπίου. Είναι γνωστές και ως borghi. Άλλα borghi, λοιπόν, μπορείτε να δείτε στο Montepulciano και το Buonconvento και θα κατανοήσετε απόλυτα τη Μεσαιωνική Τοσκάνη!

Monteriggioni

Από τα τείχη, βλέπουμε την πλατεία του Monteriggioni και τη Βασιλική της Santa Maria να ξεχωρίζει στα δεξιά μας.

Ο Δάντης στην Κόλασή του αναφέρει το Monteriggioni

Η “Κόλαση” (Inferno) του Δάντη είναι το πρώτο από τα τρία μέρη του επικού ποιήματος “Θεία Κωμωδία”. Γράφτηκε τον 14ο αιώνα και θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά έργα στον κόσμο. Η “Κόλαση” ακολουθείται από το “Καθαρτήριο” και τον “Παράδεισο”.

Στο πρώτο μέρος, λοιπόν, παρουσιάζεται το ταξίδι του Δάντη στους εννέα κύκλους της κόλασης, με οδηγό τον ποιητή Βιργίλιο. Στην αρχή της ιστορίας, μια γυναίκα, η Βεατρίκη, καλεί έναν άγγελο να φέρει τον Βιργίλιο για να καθοδηγήσει τον Δάντη στο ταξίδι του, ώστε να μην πάθει κανένα κακό. Οι εννέα κύκλοι της Κόλασης, αναπαριστούν μία σταδιακή κάθοδο σε αυξανόμενα επίπεδα αμαρτίας και τιμωρίας—από τον πρώτο κύκλο, το Limbo, στον ένατο κύκλο, ο οποίος προορίζεται για τους χειρότερους αμαρτωλούς. Κάθε επίπεδο αντιπροσωπεύει διάφορους τύπους ηθικών αδικημάτων και την αντίστοιχη τιμωρία.

Το ολοστρόγγυλο κάστρο του Monteriggioni με τους πύργους του να μοιάζουν κορόνες σε στεφάνι, ενέπνευσε τον Δάντη για τους κύκλους της Κόλασής του.

As with circling round
Of turrets, Monteriggioni crowns his walls;
E’en thus the shore, encompassing the abyss,
Was turreted with giants, half their length
Uprearing, horrible, whom Jove from heaven
Yet threatens, when his muttering thunder rolls.
– Dante Alighieri, Hell, canto XXXI, στίχοι 40-45

Μία προσέγγιση στη μετάφραση:

Όπως με τον στρογγυλό κύκλο
Από πυργίσκους, το Monteriggioni στεφανώνει τους τοίχους του.
Έτσι η ακτή, που περικλείει την άβυσσο,
Ήταν πυργίσκος με γίγαντες, το μισό μήκος τους
Μεγαλώνοντας, φρικτά, που ο Jove από τον ουρανό
Απειλεί, όταν κυλά η μουρμούρα του.

κάστρο Monteriggioni

Μια κοντινή ματιά στο τείχος.

Monteriggioni και Assassin’s Creed

Η ισχυρή οικογένεια Auditore ήταν από τους πρώτους που πήραν θέση στη διαμάχη ανάμεσα σε Σιένα και Φλωρεντία. Αυτή ήταν που ανέλαβε την κατασκευή των περίφημων τειχών του Monteriggioni και έγινε μετέπειτα ηγεμόνας και προστάτης της πόλης. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν, είναι ότι το Monteriggioni χρησίμευε ως έδρα της Ιταλικής Αδελφότητας των Δολοφόνων από τις αρχές του 14ου αιώνα, όταν ο ο Domenico Auditore ανακαίνισε τη βίλα Auditore, έως το έτος 1500, όταν η πόλη πολιορκήθηκε από τον Cesare Borgia.

Ίσως η πραγματική σύνδεση του Monteriggioni με Αδελφότητα Δολοφόνων (Assassins) να ενέπνευσε τον δημιουργό του πασίγνωστου βιντεοπαιχνιδιού Assassin’s Creed και να τοποθέτησε το σκηνικό του παιχνιδιού στο Monteriggioni. Ίσως το κυκλικό τείχος και οι πύργοι να προϊδέαζαν για ένα τέτοιο σκηνικό, όπου δολοφόνοι θα κρύβονται, θα παρατηρούν, θα πολεμούν και θα χάνονται μέσα στις σκιές της νύχτας.

Σε κάθε περίπτωση, το Μεσαιωνικό Monteriggioni δεσπόζει στεφανωμένο από τους πύργους του, όπως μάς λέει ο ποιητής, και εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για δημιουργούς και καλλιτέχνες.

Τοσκάνη

Το Monteriggioni σας αποχαιρετά προσφέροντας μία άποψη της θέας του στην Τοσκανική ύπαιθρο.

Newer Posts
Older Posts
  • Memento mori: Η υπενθύμιση του θανάτου
  • Η λατρεία των Ναϊτών Ιπποτών προς τη Μαρία Μαγδαληνή
  • Soul rebels, τα ρέστα μου κύριε
  • Ο Άη Γιάννης ο Κυνηγός, μέσα στα δάση του Παρνασσού
  • Το γεωλογικό φαινόμενο “Νυμφόπετρες” και οι θρύλοι που το συνοδεύουν
  • Το “Κάστρο του Θρόνου”
  • Η Παναγία η Καταφυγιώτισσα και ο Δημήτρης Μυταράς
  • Συνέντευξη της Ιωάννας Παπαμιχαήλ στη Βίκυ Μπαϊρακτάρη για το βιβλίο: Το ταξίδι της Ψυχής

ΒΙΒΛΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Έχεις αναρωτηθεί κι εσύ αν το σύμπαν μπορεί να συνωμοτήσει για να δημιουργήσεις την πραγματικότητα που επιθυμείς; Έχεις αναρωτηθεί τι είναι η ψυχή, αν σχετίζεται με ένα θεϊκό κομμάτι μέσα μας και πού πηγαίνει μετά το θάνατο; Βρες απαντήσεις βασισμένες σε πλούσια βιβλιογραφία μέσα από τα βιβλία: Η Συνωμοσία του Σύμπαντος και Το Ταξίδι της Ψυχής!

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΕ ΜΑΖΙ ΜΟΥ

Στείλε μου email με οποιαδήποτε πληροφορία θέλεις να μοιραστείς μαζί μου! Μπορεί να είναι κάποιο σχόλιο για κάποιο από τα άρθρα που διάβασες, μια θεματολογία που θα ήθελες να αναπτύξω μέσα από νέες έρευνες, μέρη για εξερεύνηση, ιδέες και προτάσεις για το οτιδήποτε! Επικοινώνησε μαζί μου στο ioanna@myalchemies.com

SOCIAL

Βρες με στα social media και κάνε like και follow για να ενημερώνεσαι πρώτος/η για όλα τα νέα άρθρα/συνεντεύξεις/podcast που σε ενδιαφέρουν! Ας συναντηθούμε στην πλατφόρμα του Facebook, μέσα από τη σελίδα: facebook.com/myalchemies

@2020 - All Right Reserved. Designed and Developed by Paris


Back To Top
My Alchemies
  • Αρχικη
  • Εξ-ερευνησεις
  • Μετα τα … φυσικα!
  • Μυθικες Ιστοριες
  • Βιβλιοτοπιο
  • Ας γνωριστουμε
Sign In

Keep me signed in until I sign out

Forgot your password?

Password Recovery

A new password will be emailed to you.

Have received a new password? Login here