Εξ-ερευνήσεις

Αυτό που με μάγεψε στην Τενερίφη ήταν το ηφαίστειο Teide. Η κορυφή του φτάνει στα 3.718 μέτρα, καθιστώντας το το τρίτο ψηλότερο ηφαίστειο στον κόσμο, μετά το Mauna Loa και το Mauna Kea στην Χαβάη. Ασφαλώς, τα Κανάρια Νησιά δεν θυμίζουν σε τίποτα το γνώριμο περιβάλλον μας, οπότε κάθε μέρος που επισκεπτόμουν είχε την ιδιαιτερότητά του. Το Teide, όμως, είναι τόσο διαφορετικό, τόσο επιβλητικό και συνάμα απόκοσμο, που με μαγνήτισε και θέλω οπωσδήποτε να ξαναπάω.

Μία στάση για να περιηγηθούμε στο Teide Park.

Αρχικά, το σχέδιό μου ήταν να πραγματοποιήσω τη διάσχιση του πάρκου με αυτοκίνητο, ώστε να δω όσα περισσότερα τοπία μπορώ μέσα σε αυτό, πραγματοποιώντας τακτικά στάσεις για να περπατήσω στα μονοπάτια του. Βέβαια, ήθελα να φτάσω και στην κορυφή για μία μοναδική εμπειρία. Είχα κλείσει, λοιπόν, εισιτήριο για μία ημέρα στο Teide Park με οργανωμένο πρόγραμμα. Ανάβαση με το τελεφερίκ πολύ κοντά στην κορυφή, θέα το ηλιοβασίλεμα ενώ βρισκόμαστε πάνω από τα σύννεφα με πικ νικ και όταν έπεφτε η νύχτα, θα στήναμε τα τηλεσκόπια για αστροπαρατήρηση με τη βοήθεια και την ξενάγηση στον νυχτερινό ουρανό από εξειδικευμένο προσωπικό.

Δυστυχώς όμως, με πρόλαβε η πυρκαγιά τον Αύγουστο και δεν κατάφερα να ζήσω αυτή τη μοναδική εμπειρία, την οποία περίμενα πώς και πώς! Μάλιστα, με το γραφείο στο οποίο έκλεισα το πρόγραμμα της δραστηριότητας, επικοινώνησα για αναβολή, ύστερα η δραστηριότητα πήρε κι άλλη αναβολή λόγω της πυρκαγιάς καθώς το Teide Park παρέμενε κλειστό για ευνόητους λόγους. Ωστόσο, παρά την καλή θέληση για εξυπηρέτηση από το γραφείο των ξεναγήσεων, η φωτιά δεν μου επέτρεψε να ζήσω αυτήν την μοναδική εμπειρία.

Ίσως μπορείτε να διακρίνετε τη λάβα που έχει κρυασταλοποιηθεί πλέον και δίνει μία “γυαλάδα” στα μαύρα πετρώματα.

Ειλικρινά, θέλω πάρα πολύ να ξαναπάω στην Τενερίφη για όλα τα όμορφα μέρη που μπορεί κανείς να επισκφθεί και τις διάφορες δραστηριότητες που προσφέρονται, αλλά ειδικότερα για το Teide και την αστροπαρατήρηση από την κορυφή του ηφαιστείου! Αν βρεθείτε κι εσείς στο πανέμορφο αυτό νησί, μην το παραλείψετε.

Ελάτε μαζί μου σε μια περιήγηση στο πάρκο Teide. Απολαύστε το road trip με τα εκπληκτικά τοπία στα βίντεο που ακολουθούν.

Λίγα λόγια για την ιστορία των ηφαιστείων της Τενερίφης

Στα αρχαια χρόνια, οι κορυφές της Τενερίφης ήταν γεμάτες ηφαίστεια, τα οποία δεν υπάρχουν πια. Έτσι, δημιουργήθηκε μία τεράστια ιζηματογενής πεδιάδα την οποία οι γεωλόγοι αποκαλούν: οικοδόμημα Cañadas. Από αυτό το χαρακτηριστικό φαινόμενο του πάρκου πήρε το όνομά της η Καλντέρα, γωστή ως Las Cañadas.  Πριν από τουλάχιστον 500.000 χρόνια, μία μαζική καθίζηση εδάφους δημιούργησε την κοιλάδα La Orotava, η οποία απλώνεται μέχρι τον ωκεανό, αφήνοντας το οικοδόμημα Cañadas πολύ ασταθές.

Αυτό το φυσικό οικοδόμημα είναι τύπου στρατοηφαιστείου και “κάθεται” σε μια αρχαία και γιγαντιαία κοιλότητα της οποίας το σχήμα μοιάζει με καζάνι. Αποτελείται από δύο ημι-καλντέρες που χωρίζονται από το Roques de Garcia. Το όρος Teide στέφεται από το Pilon de Azucar (Κύβος Ζάχαρης), το οποίο εξακολουθεί να είναι ενεργό με τη μορφή φουμαρολών ατμού και θείου στους 86º C.

Όλο αυτό το εντυπωσιακό γεωλογικό τοπίο που προέρχεται από μια μεγάλη ηφαιστειακή δομή, αρχικά περιλάμβανε τον κεντρικό τομέα της Τενερίφης. Με το πέρασμα των χιλιετιών, αυξήθηκε σε ύψος λόγω της συσσώρευσης μεγάλων ποσοτήτων ροών λάβας και στρωμάτων πυροκλαστών, που εκτοξεύτηκαν σε πολλές διαδοχικές εκρήξεις. Όλα αυτά συνέβησαν σε μια περίοδο 3,5 εκατομμυρίων ετών, με εναλλασσόμενες περιόδους κατασκευής και καταστροφής τέτοιων ροών.

Υπάρχουν δύο βασικά γεωλογικά γεγονότα που αφορούν το οικοδόμημα Cañadas και την καθίζηση ή αλλιώς, την καλντέρα. Αφενός, η εξαφάνιση του υψηλότερου τμήματος του Οικοδομήματος, λόγω της εκτεθειμένης εσωτερικής δομής του, και ο συνακόλουθος σχηματισμός της προαναφερθείσας καθίζησης. Αφετέρου, η ύπαρξη του ηφαιστειακού συμπλέγματος Teide – Pico Viejo, ενός στρατοηφαιστείου που αναπτύχθηκε μέσα στην καλντέρα, το οποίο αργότερα γέμισε εν μέρει αυτό την καθίζηση.

Το Teide Park είναι ένα ολοζώντανο πάρκο ηφαιστείου, διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στο σχηματισμό των Κανάριων Νήσων και στη διαμόρφωση του μικροκλίματος της περιοχής. Η λάβα που βλέπουμε σε προηγούμενες φωτογραφίες (το μαύρο γυαλιστερό υλικό πάνω στα πετρώματα), σε πολλά σημεία ανέβλυσε από τη βάση του Teide, καθώς είναι δύσκολο για τη λάβα να ανέβει σε τέτοιο υψόμετρο, στην κορυφή του ηφαιστείου για να εκτονωθεί.

Το πάρκο Teide δέχεται κάθε χρόνο εκατομμύρια επισκέπτες! Επίσης, έχουν πραγματοποιηθεί εδώ πολλά γυρίσματα ταινιών, κυρίως με θεματολογία το διάστημα και τους δεινόσαυρους! Η ιδιαίτερη μορφολογία του εδάφους μοιάζει πάρα πολύ με το έδαφος άλλων πλανητών. Υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές εντός του πάρκου στις οποίες βλέπουμε έδαφος παρόμοιο με της Αφροδίτης, με του Άρη και του φεγγαριού!

Όπως είναι φυσικό, το Teide προκάλεσε τη δημιουργική φαντασία των ανθρώπων. Οι Guanches, οι ιθαγενείς της Τενερίφης, είχαν πλάσει τη μυθολογία, ενώ δε λείπουν και οι ιστορικοί που έχουν αναφερθεί σε αυτό.

Μύθοι και θρύλοι για το Teide

Γνωρίζουμε ότι οι Guanches είχαν αρκετούς θεούς. Ο Achuhucanac ήταν ο θεός της βροχής, ο Magec ο θεός του ήλιου και του φωτός και το άλλο του μισό, ο Achuguyo ο θεός του φεγγαριού. Ο κύριος θεός που θαύμαζαν περισσότερο οι Guanches και θεωρούσαν ανώτερο, ήταν ο Achamán. Δημιούργησε τη γη, το νερό, τη φωτιά, τον αέρα και όλα τα πλάσματα. Το όνομά του μεταφράζεται σε «ουρανούς» και αναφέρεται στους ουρανούς όπου ζούσε και από τους οποίους κατά καιρούς κατέβαινε στο νησί για να ελέγξει τα δημιουργήματά του.

Ωστόσο, για κάθε γιν υπάρχει ένα γιανγκ, για οτιδήποτε καλό, υπάρχει μια κακή πλευρά και η θεότητα που αντιπροσωπεύει το κακό ήταν το διάβολος, ο Guayota, ο αντίπαλος του Achamán. Ο Guayota ζούσε μέσα στο ηφαίστειο Teide, το οποίο ήταν μια από τις πύλες προς τον Κάτω Κόσμο. Πάντα τον συνόδευαν ο Tibicenas, μυθικά πλάσματα που είχα σώματα μεγαλόσωμων άγριων σκύλων, φλεγόμενα κόκκινα μάτια και μακριά, μαύρα μαλλιά. Αυτοί οι δαίμονες ζούσαν σε βαθιές σπηλιές μέσα στα βουνά και αντιπροσώπευαν το σκοτάδι και το κακό.

Σύμφωνα με τον πιο γνωστό μύθο των Guanches, μια μέρα ο Guayota απήγαγε τον Magec, τον θεό του ήλιου και του φωτός, και τον φυλάκισε στο ηφαίστειο, φέρονοντας στον κόσμο το σκοτάδι. Απελπισμένοι για να βρεθεί μια λύση, οι Guanches προσευχήθηκαν στον Achamán. Αυτός, εισάκουσε τις παρακλήσεις του άρχισε να πολεμά με τον διάβολο.

Βλέποντας ο Guayota ότι χάνει τη μάχη, προκάλεσε την έκρηξη του Teide. Ωστόσο, η δύναμη του καλού είναι πάντα ισχυρότερη από αυτήν του κακού και ο Achamán κέρδισε τη δύσκολη αυτή μάχη κλειδώνοντας τον Guayota μέσα στο Teide. Ύστερα, για να βεβαιωθεί ότι δεν θα μπορούσε ο Guayota να ξεφύγει, μπλόκαρε το βουνό με το σώμα του. Κατά τις τοπικές παραδόσεις, όποτε βρυχόταν και ξεσπούσε το Teide, οι Guanches άναβαν φωτιές στο βουνό για να σταματήσουν τη διαφυγή του διαβόλου.

Ο Ηρόδοτος για τα Κανάρια Νησιά (?)

Απόσμασμα από τις Ηροδότου Ἱστορίαι:

…λέγουσι δὲ καὶ τάδε Καρχηδόνιοι, εἶναι τῆς Λιβύης χῶρόν τε καὶ ἀνθρώπους ἔξω Ἡρακλέων στηλέων κατοικημένους, ἐς τοὺς ἐπεὰν ἀπίκωνται καὶ ἐξέλωνται τὰ φορτία, θέντες αὐτὰ ἐπεξῆς παρὰ τὴν κυματωγήν, ἐσβάντες ἐς τὰ πλοῖα τύφειν καπνόν· τοὺς δ᾽ ἐπιχωρίους ἰδομένους τὸν καπνὸν ἰέναι ἐπὶ τὴν θάλασσαν καὶ ἔπειτα ἀντὶ τῶν φορτίων χρυσὸν τιθέναι καὶ ἐξαναχωρέειν πρόσω ἀπὸ τῶν φορτίων. τοὺς δὲ Καρχηδονίους ἐκβάντας σκέπτεσθαι, καὶ ἢν μὲν φαίνηταί σφι ἄξιος ὁ χρυσὸς τῶν φορτίων, ἀνελόμενοι ἀπαλλάσσονται, ἢν δὲ μὴ ἄξιος, ἐσβάντες ὀπίσω ἐς τὰ πλοῖα κατέαται, οἱ δὲ προσελθόντες ἄλλον πρὸς ὦν ἔθηκαν χρυσόν, ἐς οὗ ἂν πείθωσι. ἀδικέειν δὲ οὐδετέρους· οὔτε γὰρ αὐτοὺς τοῦ χρυσοῦ ἅπτεσθαι πρὶν ἄν σφι ἀπισωθῇ τῇ ἀξίῃ τῶν φορτίων, οὔτ᾽ ἐκείνους τῶν φορτίων ἅπτεσθαι πρότερον ἢ αὐτοὶ τὸ χρυσίον λάβωσι.

Στη νεοελληνική, δηλαδή:

Λένε επίσης οι Καρχηδόνιοι πως είναι ένας τόπος της Λιβύης και άνθρωποι που ζουν πιο πέρα από τις Ηράκλειες στήλες, όπου, όταν οι έμποροι φτάνουν και βγάζουν από το καράβι τις πραμάτειες τους, τις αραδιάζουν τη μια δίπλα στην άλλη στην ακρογιαλιά, κι ύστερα ξαναμπαίνουν στο καράβι τους και σηκώνουν καπνό· κι οι άνθρωποι του τόπου βλέποντας τον καπνό κατεβαίνουν στη θάλασσα κι έπειτα βάζουν εκεί χρυσό, αντίτιμο για τις πραμάτειες, και αποτραβιούνται μακριά από τις πραμάτειες. Τότε οι Καρχηδόνιοι βγαίνουν στη στεριά και κάνουν λογαριασμό, κι αν τους φανεί πως ο χρυσός είναι τόσος, όσο αξίζουν οι πραμάτειες τους, τον παίρνουν και πηγαίνουν στο καλό· αν όμως αυτές αξίζουν περισσότερο, ξαναμπαίνουν στα πλοία τους και περιμένουν, κι οι άλλοι πλησιάζουν και βάζουν κι άλλο χρυσό, ωσότου τους κάνουν να συμφωνήσουν.Και λένε πως κανένας τους δεν τρώει το δίκιο του άλλου· δηλαδή πως ούτε οι ίδιοι τους αγγίζουν το χρυσάφι προτού φτάσει στο ποσό που αξίζουν οι πραμάτειες τους ούτε οι ντόπιοι αγγίζουν τις πραμάτειες προτού πάρουν οι άλλοι το χρυσάφι.

Αυτή η αναφορά σχετικά με το “πιο πέρα από τις Ηράκλειες στήλες” παραπέμπει στα Κανάρια Νησιά, καθώς όπως έχουμε ήδη αιτιολογήσει σε παλαιότερο άρθρο, κυριαρχούσε η πεποίθηση ότι αυτά ήταν οι Νήσοι των Μακάρων, πέρα από τις στήλες, στον Ατλαντικό ωκεανό. Μπορείτε να βρείτε το σχετικό άρθρο από εδώ: Οι Εσπερίδες και οι Νήσοι των Μακάρων στα Κανάρια Νησιά;

Θα μου πείτε τώρα, πώς σχετίζεται αυτό με το ηφαίστειο Teide;

Παρατηρούμε εδώ ότι αυτά τα μέρη, στον Ατλαντικό ωκεανό, τα γνώριζαν από τότε, ενώ υπήρχαν και σχέσεις εμπορικές. Υπάρχει όμως και μία ακόμη αναφορά από τον Ηρόδοτο, για την οποία κάποιοι υποστηρίζουν ότι περιγράφεται το Teide και όχι το όρος Άτλας όπως αναφέρεται ως όνομα. Αυτό το στηρίζουν στην αναλυτική περιγραφή, η οποία ταυτίζεται με το πώς πραγματικά είναι το Teide. Την παραθέτω εδώ και συνεχίζουμε:

μετὰ δὲ δι᾽ ἀλλέων δέκα ἡμερέων [ὁδοῦ] ἄλλος κολωνὸς ἁλὸς καὶ ὕδωρ, καὶ ἄνθρωποι περὶ αὐτὸν οἰκέουσι. ἔχεται δὲ τοῦ ἁλὸς τούτου ὄρος τῷ οὔνομα [ἐστὶ] Ἄτλας. ἔστι δὲ στεινὸν καὶ κυκλοτερὲς πάντῃ, ὑψηλὸν δὲ οὕτω δή τι λέγεται ὡς τὰς κορυφὰς αὐτοῦ οὐκ οἷά τε εἶναι ἰδέσθαι· οὐδέκοτε γὰρ αὐτὰς ἀπολείπειν νέφεα οὔτε θέρεος οὔτε χειμῶνος. τοῦτον [τὸν] κίονα τοῦ οὐρανοῦ λέγουσι οἱ ἐπιχώριοι εἶναι. ἐπὶ τούτου τοῦ ὄρεος οἱ ἄνθρωποι οὗτοι ἐπώνυμοι ἐγένοντο· καλέονται γὰρ δὴ Ἄτλαντες. λέγονται δὲ οὔτε ἔμψυχον οὐδὲν σιτέεσθαι οὔτε ἐνύπνια ὁρᾶν. μέχρι μὲν δὴ τῶν Ἀτλάντων τούτων ἔχω τὰ οὐνόματα τῶν ἐν τῇ ὀφρύῃ κατοικημένων καταλέξαι, τὸ δ᾽ ἀπὸ τούτων οὐκέτι. διήκει δ᾽ ὦν ἡ ὀφρύη μέχρι Ἡρακλέων στηλέων καὶ τὸ ἔξω τουτέων. ἔστι δὲ ἁλός τε μέταλλον ἐν αὐτῇ διὰ δέκα ἡμερέων ὁδοῦ καὶ ἄνθρωποι οἰκέοντες.

Στη νεοελληνική:

Κι ύστερ᾽ από δρόμο άλλων δέκα ημερών, άλλος λόφος από αλάτι, και νερό, κι άνθρωποι να κατοικούν γύρω του. Αμέσως ύστερ᾽ από αυτό τον αλατόλοφο συναντάς βουνό, που τ᾽ όνομά του είναι Άτλας, που πιάνει μικρή έκταση και το σχήμα του είναι τέλειος κύκλος, και, απ᾽ ό,τι λένε, τόσο ψηλό, που είναι αδύνατο να δει κανείς τις κορυφές του, γιατί χειμώνα καλοκαίρι είναι σκεπασμένες με σύννεφα· οι άνθρωποι του τόπου λένε πως είναι η κολόνα τ᾽ ουρανού. Απ᾽ τ᾽ όνομα αυτού του βουνού πήραν κι οι άνθρωποι αυτοί το δικό τους, δηλαδή ονομάζονται Άτλαντες. Και λένε γι᾽ αυτούς πως δεν τρώνε κανένα ζώο ούτε όνειρα βλέπουν. Λοιπόν ως κι αυτούς τους Άτλαντες μπορώ να καταγράψω τα ονόματα των λαών που ζουν σ᾽ αυτό το φρύδι, όχι όμως και πιο πέρα απ᾽ αυτούς. Κι αυτό το φρύδι της άμμου φτάνει ως τις Ηράκλειες στήλες, μάλιστα προχωρεί και πιο πέρα. Και σ᾽ αυτό τον τόπο, σε μια έκταση που θέλει δέκα ημερών δρόμο να τη διαβείς, βρίσκεται ορυκτό αλάτι και ζουν άνθρωποι.

Στο βάθος βλέπετε την επιβλητική κορυφή του όρους Teide!

Αλατόλοφος, λοιπόν, ύστερα από τον οποίο συναντάς βουνό. Θυμηθείτε την αναφορά πιο πριν για τον Κύβο Ζάχαρης. Δεν είναι το θέμα ουσιαστικά αν το πούμε αλάτι ή ζάχαρη, αλλά το πώς φαίνεται κι ότι είναι τόσο χαρακτηριστικό στοιχείο της εμφάνισης που το χρησιμοποιούμε για να προσδιορίσουμε το παρατηρούμενο. Επίσης, λένε ότι είναι τόσο ψηλό που κανείς δεν μπορεί να δει τις κορυφές του. Συνήθως ναι, η κορυφή του Teide βρίσκεται πάνω από τα σύννεφα και είναι θέμα καιρικών συνθηκών το κατά πόσο μπορεί κάποιος να δει την κορυφή του. Η βάση του τέλειου κύκλου, ταιριάζει επίσης με το σχήμα του κρατήρα.

Ένα ακόμη στοιχείο που συναντάμε εδώ, είναι η αναφορά στους Άτλαντες. Λόγω όσω αναφέραμε ως τώρα, υπάρχουν θεωρίες που υποστηρίζουν ότι ο Άτλαντας της Αφρικής, το Teide και τα Κανάρια Νησιά είναι ό,τι απέμεινε από τον καταποντισμό της Ατλαντίδας. Αυτή θεωρία αναπτύχθηκε κυρίως στα χρόνια της Αναγέννησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εποχή της ευρωπαϊκής επέκτασης, το όρος Teide, με το επιβλητικό του ύψος, θεωρούνταν το ψηλότερο βουνό στον κόσμο, αφού χρησιμοποιήθηκε ως φάρος ναυσιπλοΐας στον Ατλαντικό Ωκεανό από νότιους Ισπανούς, Πορτογάλους και Βρετανούς ναυτικούς.

Όλα αυτά τα στοιχεία που αναμειγνύουν την πραγματική Ιστορία με τους μύθους, τους θρύλους και τις παραδόσεις, είναι εκπληκτικό να τα βλέπει κανείς να ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια του. Τι; Δεν σας έπεισα ακόμα ότι το Teide Park αξίζει να το δείτε από κοντά;

Θα περιμένω τα σχόλια και τις παρατηρήσεις στο email: ioanna@myalchemies.com και σε πιο άμεση επικοινωνία μέσω messenger. Ακολουθήστε με για περισσότερες εξ-ερευνήσεις στο Facebook.