Tag:

Ιωάννα Παπαμιχαήλ

Μακιαβελισμός: αναγνωρίστε τα σημάδια σε μία προσωπικότητα

by iopapami_admin

Ο “Μακιαβελισμός” πήρε το όνομά του από τον Ιταλό διπλωμάτη και συγγραφέα, Niccolò Machiavelli (1469–1527). Σαν όρος, γενικότερα, χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει την άποψη ότι η πολιτική είναι ανήθικη και ότι οι συνήθως αδίστακτες ενέργειες που περιλαμβάνουν δόλο, προδοσία και βία είναι επιτρεπτές ως αποτελεσματικά μέσα απόκτησης και διατήρησης της πολιτικής εξουσίας. Με μια σχετική έννοια, ο Μακιαβελικός σημαίνει την εξωφρενικά ανήθικη συμπεριφορά που εξυπηρετεί το προσωπικό συμφέρον ενός ατόμου ή μιας ομάδας παρά το μεγαλύτερο καλό μιας κοινότητας ή χώρας.

Υπάρχει ένας όρος στην ψυχολογία: η Σκοτεινή Τριάδα, με τον οποίο αναφερόμαστε στις τρεις πιο “σκοτεινές” προσωπικότητες. Έχουμε λοιπόν, τους μακιαβελιστές, τους ναρκισσιστές και τους ψυχοπαθείς. Για το πώς αναγνωρίζουμε έναν νάρκισσο και ποιο είναι το ψυχολογικό του προφίλ, έχουμε αναφερθεί εκτενώς σε παλιότερο άρθρο. Μπορείτε να το διαβάστε από εδώ: Αναγνωρίζοντας έναν νάρκισσο. Ως “σκοτεινές” χαρακτηρίζουμε τις προσωπικότητες που συγκεντρώνουν πολλά αρνητικά γνωρίσματα, μέσα στα οποία συγκαταλέγεται η κραυγαλέα περιφρόνηση για τους άλλους και η εμμονή με τον εαυτό. Υποτιμώντας οποιονδήποτε άλλον, στοχεύουν στην εκμετάλλευσή του, χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα προς την εξυπηρέτηση δικών τους σκοπών.

Καλύτερα να σε φοβούνται παρά να σε αγαπούν.

Niccolò Machiavelli

Μακιαβελισμός: αναγνωρίζοντας τα σημάδια

Δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο, υπάρχουν και πολλές αποχρώσεις του γκρι. Έτσι και στην ψυχολογία, υπάρχει μία κλίμακα, ένα φάσμα, μέσα στο οποίο κινούνται οι συμπεριφορές και οι τάσεις των ανθρώπων. Μια μακιαβελική προσωπικότητα, δεν συγκεντρώνει απαραίτητα όλα τα σημάδια και στον απόλυτο βαθμό. Υπάρχει, σαφώς, διαβάθμιση. Για παράδειγμα, κάποιοι άνθρωποι είναι πιο χειριστικοί από κάποιους άλλους, ή κάποιοι είναι πιο εγωπαθείς από άλλους.

Μιλώντας για σημάδια, λοιπόν, θα αναφερθούμε στις τάσεις και στην προδιάθεση προς κάποιες αντιλήψεις και συμπεριφορές. Όσο πιο πολλά στοιχεία από αυτά συγκεντρώνει μία προσωπικότητα και σε όσο πιο μεγάλο βαθμό, τόσο πιο μακιαβελική μπορεί να χαρακτηριστεί. Οι μακιαβελιστές:

Έχουν εμμονή με το να είναι δυνατοί, και κυρίως, πιο δυνατοί από τους άλλους. Προκειμένου να κερδίσουν σε ισχύ, δόξα ή έπαινο, δεν θα διστάσουν να “τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια” κάποιου που θα μπορούσε ενδεχομένως να πάρει τα αντίστοιχα εύσημα.
Χειραγωγούν τους άλλους με έξυπνο τρόπο. Κάποιοι μακιαβελιστές είναι πιο ευφυείς από άλλους. Αυτοί που ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, αναγνωρίζουν ότι δεν μπορούν συνεχώς να χειραγωγούν και να εκμεταλλεύονται, γιατί κάποια στιγμή θα δημιουργήσουν πολλούς εχθρούς. Έτσι, ενεργούν με πιο δόλιο τρόπο. Πού και πού, προσφέρουν κι αυτοί βοήθεια και συνεργάζονται, απλά φροντίζουν αν μην προσφέρουν σε άλλον και χάσουν από κάτι δικό τους.
Μηχανορραφία και συνωμοσία. Ορισμένοι άνθρωποι με μακιαβελική προσωπικότητα ξοδεύουν πολύ χρόνο σε σχέδια, σκέψεις και συνωμοσίες προκειμένου να φτάσουν εκεί που θέλουν. Αυτό τους στερεί το χρόνο από το να δράσουν πραγματικά για να επιτύχουν.
Εξαπάτηση, η δεύτερη φύση τους. Μπορούν να πουν ψέματα χωρίς δισταγμό και να χρησιμοποιήσουν διάφορα μέσα για να κερδίσουν αυτό που θέλουν. Εκμεταλλεύονται τη γοητεία τους, την κολακεία, ακόμα και την καλοσύνη των άλλων. Δεν διστάζουν μπροστά σε αθέμιτα μέσα.
Συνήθως, έχουν μία κυνική στάση για τη ζωή ενώ η ηθική, οι αρχές και οι αξίες, εκλείπουν από τον ψυχισμό τους. Δεν διστάζουν να ποδοπατήσουν άλλους, να εκβιάσουν συναισθηματικά ή να αθετήσουν υποσχέσεις.
Έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα ενσυναίσθησης, αποφεύγουν τους συναισθηματικούς δεσμούς και τις δεσμεύσεις. Προτιμούν να κρατούν αποστάσεις από τους άλλους και να μην καλλιεργούν οικειότητες.

Σύγχυση καλού και κακού σε μια μακιαβελική προσωπικότητα

Ο άνθρωπος με μακιαβελική προσωπικότητα, δεν είναι πάντα και απόλυτα κακός. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις μακιαβελιστών που δεν αναγνωρίζουν τη συμπεριφορά τους. Δηλαδή, δεν καταλαβαίνουν ότι κάνουν αυτό που κάνουν. Πολλές φορές, δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους και δεν αντιλαμβάνονται τις συνέπειες των πράξεών τους. Υπάρχουν, βέβαια, και αυτοί που έχουν πλήρη συναίσθηση της προσωπικότητάς τους και δρουν βάσει συνειδητού σχεδίου. Αυτοί μπορούν να είναι και πιο επικίνδυνοι. Το να γνωρίζεις ότι εξαπατάς, αδικείς, χειραγωγείς και εκμεταλλεύεσαι τους ανθρώπους και να συνεχίζεις να το κάνεις, δείχνει μεγάλη ανηθικότητα και έλλειψη φραγμών. Είναι αυτό που λέμε: ικανός για όλα.

Θέλετε να μάθετε πώς να αντιμετωπίζετε τέτοιες προσωπικότητες; Επικοινωνήστε μαζί μου στο ioanna@myalchemies.com για να ζητήσετε να εμβαθύνουμε στο θέμα.

0 comment

Εξ-ερευνήσεις

Καρύταινα: οδοιπορικό στο Τολέδο της Ελλάδας

by iopapami_admin

Παραδοσιακή, μυστηριακή και αγέρωχη, δεσπόζει η Καρύταινα στην ορεινή Αρκαδία. Μέσα σε 2,5 με 3 ώρες από την Αθήνα, αλλάζουμε τοπίο και χανόμαστε στα πλακόστρωτα δρομάκια του παραδοσιακού αυτού οικισμού, που αποπνέουν έναν αέρα από Μεσαίωνα!

*Περπατώντας στα πλακόστρωτα της Καρύταινας.*

*Ο ανδριάντας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη* στο κάστρο της Καρύταινας, στην κορυφή του λόφου.

Γιατί να επισκεφθείτε την Καρύταινα

Η ορεινή Αρκαδία προσφέρεται για εξορμήσεις στη φύση, ενώ η Αρκαδική γη έχει πλούσια και ανεξάντλητη ιστορία. Σε υψόμετρο 500 περίπου μέτρων, ο γραφικός οικισμός της Καρύταινας θα κλέψει την καρδιά σας! Πλακόστρωτα από τον 13ο αιώνα, αρχοντικά του 19ου, μαγευτική θέα στον κάμπο της Μεγαλόπολης και ένα κάστρο που κρύβει τα δικά του μυστικά!

Θέα από το κάστρο προς τον κάμπο της Μεγαλόπολης, τους δύο ποταμούς και το ιστορικό γεφύρι, που πλέον υπερκεράζεται από μια σύγχρονη γέφυρα.

Περπατώντας στα στενά δρομάκια του χωριού, θα αισθανθείτε ότι μεταφέρεστε πίσω στο χρόνο και ότι οι ρυθμοί εδώ κυλούν πιο αργά. Ο καθαρός αέρας σας προσκαλεί σε κάθε διασταύρωση σε άλλες διαδρομές για να δείτε κάτι ακόμα, όπως την κεντρική εκκλησία του χωριού από όπου μπορείτε να απολαύσετε τη θέα προς τον Αλφειό και τον Λούσιο ποταμό. Επίσης, μπορείτε να επισκεφθείτε τη Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου, με τον εκπληκτικό εσωτερικό διάκοσμο.

*Άποψη του εσωτερικού του κάστρου, από την κορυφή του φρουρίου.*

Ωστόσο, το πιο εντυπωσιακό κτίσμα, είναι το κάστρο που περιφρουρεί μέχρι σήμερα τον όμορφο λόφο. Τα τείχη του περικλείουν έναν σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό της Παναγίας, κάποια βοηθητικά κτίσματα και ένα διώροφο οίκημα που έμελε να γίνει το σπίτι του Κολοκοτρώνη!

Η ιστορία του κάστρου της Καρύταινας

Το κάστρο χτίστηκε τον 13ο αιώνα, πιθανότατα γύρω στο 1245, από τον Γάλλο ιππότη Γοδεφρείδο ντε Μπρυγιέρ (Geoffrey de Bruyeres ή de Briel), βαρόνο της Καρύταινας. Για τα χρόνια πριν τη Φραγκοκρατία, δεν έχουμε επαρκείς πληροφορίες για το τι ακριβώς βρισκόταν εκεί. Πιθανολογείται, ωστόσο, ότι προϋπήρχε κάποιο τείχος ή ακρόπολη, καθώς εδώ τοποθετείται η αρχαία Βρένθη.

Οι Φράγκοι Σταυροφόροι άφησαν το στίγμα τους σε αυτόν εδώ τον τόπο ήδη από το 1209, όταν ο Ούγκο ντε Μπρυγιέρ, ο πατέρας του Γοδεφρείδου, πήρε μία από τις 12 βαρονίες του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Μετά το θάνατο του δευτέρου, η βαρονία περιήλθε κατά το ήμισυ στον πρίγκιπα της Αχαΐας και κατά το άλλο ήμισυ στη χήρα του (Ισαβέλλα ντε λα Ρος). Η Ισαβέλλα, αδερφή του Δούκα των Αθηνών, παντρεύτηκε τον πρωτότοκο γιο του Φράγκου βασιλιά της Κύπρου, κόμη Λέτσε Ούγκο ντε Μπριέν.

*Ανεβαίνοντας προς την κορυφή του φρουρίου.*

Μετά το θάνατο της Ισαβέλλας, ο σύζυγός της απείχε πολύ από τα δρώμενα της βαρονίας της Καρύταινας. Το ενδιαφέρον του είχε στραφεί σε πολεμικές επιχειρήσεις στην Ιταλία. Ωστόσο, η ακυβερνησία στην οποία περιήλθε το Πριγκιπάτο της Αχαΐας, έχριζε διευθέτησης. Έτσι, το 1289, ο βασιλιάς της Σικελίας εκχώρησε το Πριγκιπάτο στην Ιζαμπώ (Ισαβέλλα Βιλλεαρδουίνου), η οποία παντρεύτηκε τον νέο Πρίγκιπα της Αχαΐας, Florent d’Hainaut. Λέγεται ότι αργότερα ο Ούγκο ντε Μπιέν, επανέκτησε τη μισή Καρύταινα, χωρίς όμως να επιβεβαιώνεται αυτή η πληροφορία από γραπτές πηγές.

Η Καρύταινα παραδίδεται στα χέρια των Βυζαντινών το 1324, κατόπιν της δωροδοκίας του φρούραρχου του κάστρου από τον Βυζαντινό Επίτροπο Μορέως, Ανδρόνικο Ασάν Παλαιολόγο. Μάλιστα, ο Ανδρόνικος, ανέκτησε μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου από τους Φράγκους. Ωστόσο, το κάστρο δεν άργησε πολύ να αλλάξει χέρια και πάλι. Παραδόθηκε το 1458 (ή το 1460) στους Τούρκους από τον φρούραρχο και έμεινε στην κυριαρχία τους μέχρι το 1687, όπου έχουμε την κατάληψή του από τους Ενετούς.

Η σημασία του κάστρου στην Ελληνική Επανάσταση

Το κάστρο, λόγω της θέσης του, δεν έπαψε να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στα γεωπολιτικά δρώμενα της περιοχής. Γι’ αυτό άλλωστε και προσέλκυσε τόσους κατακτητές. Από αυτή την τοποθεσία ήλεγχαν τα περάσματα προς τη Μεσσηνία, την Αρκαδία και την κοιλάδα του Αλφειού.

Στις 27 Μαρτίου 1821, έλαβε χώρα εκεί η μάχη της Καρύταινας. Πρόκειται για μία από τις πρώτες νικηφόρες μάχες της Επανάστασης. Η συνδρομή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στη νικηφόρα έκβαση ήταν ζωτικής σημασίας. Δυστυχώς, τις ημέρες που ακολούθησαν, η νίκη αυτή μετατράπηκε σε ήττα. Δεν παύει όμως, να αποτελεί μία από τις πρώτες συντονισμένες μάχες για την απελευθέρωση.

Κατά το 1826, ο Γέρος του Μοριά αποκατέστησε την οχύρωση του κάστρου και το αξιοποίησε ως ορμητήριο αλλά και ως καταφύγιο για τους συμπατριώτες του. Επίσης, αξιοποίησε το διώροφο κτίσμα που βρίσκεται εντός του φρουρίου. Το οίκημα υπολογίζεται ότι χτίστηκε από τους Βυζαντινούς, γύρω στα 1400. Με τις επισκευές του οπλαρχηγού, χρησιμοποιήθηκε τόσο ως παρατηρητήριο όσο και ως οικία του.

*Απολαύστε την εξερεύνηση και τον καθαρό αέρα στα πλακόστρωτα του χωριού!*

Αργότερα, το κτίσμα αυτό έγινε γνωστό ως ο Πύργος Μαντζουράνη. Ωστόσο, για τους κατοίκους της Καρύταινας θα είναι πάντα το σπίτι του Κολοκοτρώνη.

Η Καρύταινα του σήμερα

Ασφαλώς, δεν χρειάζεται να επισκεφθείτε τον παραδοσιακό αυτό οικισμό μόνο και μόνο για την ιστορία του ή το πανέμορφο τοπίο. Μπορείτε να απολαύσετε μία ολόκληρη εμπειρία και να βιώσετε στο μέγιστο όσα μπορεί να σας προσφέρει αυτός ο τόπος.

Οι κάτοικοι του χωριού είναι πολύ φιλόξενοι και πάντα πρόθυμοι να σας δώσουν πληροφορίες για οτιδήποτε θέλετε να μάθετε για την περιοχή. Μπορείτε να απολαύσετε δραστηριότητες στη φύση, από πεζοπορία μέχρι ράφτινγκ στο ποτάμι. Επίσης, αξίζει να δοκιμάσετε τις τοπικές λιχουδιές! Στα παραδοσιακά καφέ που θα βρείτε εδώ, έχετε την ευκαιρία να γευτείτε χειροποίητες πίτες και γλυκά με θέα προς το κάστρο ή την κοιλάδα.

Είναι πολύ πιθανό να βρείτε το φρούριο κλειστό για και να μην μπορέσετε να δείτε από κοντά το εκκλησάκι, τον πύργο του Κολοκοτρώνη και τα καλοδιατηρημένα ερείπια του κάστρου. Από όσο γνωρίζω, τους τελευταίους μήνες πραγματοποιούνται εργασίες συντήρησης εκεί, αλλά δεν ξέρω αν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα ή όχι και αν άνοιξε πάλι η είσοδος για το κοινό. Ωστόσο, αξίζει να περπατήσετε ως εκεί και αν είστε τυχεροί και βρείτε τις πόρτες ανοιχτές, να πατήσετε πάνω στα βήματα των οπλαρχηγών μας.

Περιηγηθείτε μαζί μου εντός των τειχών του φρουρίου, μέσα από το βίντεο που ακολουθεί.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω το ταξιδιωτικό γραφείο Kolmar Travel για τη μοναδική εμπειρία ταξιδιού και ξενάγησης που μου προσέφερε. Στο Kolmar Travel πορείτε να βρείτε υπέροχους και πρωτότυπους προορισμούς, που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα. Ακόμη, μπορείτε να ζητήσετε ένα ταξίδι στα μέτρα σας και να συζητήσετε ιδέες, μέρη και δραστηριότητες, τις οποίες μπορείτε να εξασφαλίσετε στις καλύτερες τιμές μέσα από το ταξιδιωτικό γραφείο!

Το πιο σημαντικό από όλα, για μένα, είναι ότι ταξιδεύετε πάντα με άνεση και ασφάλεια, ενώ η ξενάγηση που προσφέρεται θα ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό ταξιδιώτη!

0 comment

Οι Εσπερίδες και οι Νήσοι των Μακάρων στα Κανάρια Νησιά;

by iopapami_admin

Ένα από τα πράγματα που δεν περίμενα να συναντήσω στα Κανάρια Νησιά, ήταν ο οποιοσδήποτε σύνδεσμος με την Αρχαία Ελλάδα! Πέρα από τις Ηράκλειες Στήλες, στον Ατλαντικό Ωκεανό, υπάρχουν μύθοι και παραδόσεις που συσχετίζουν αυτά τα νησιά με τόπους των αρχαίων Ελλήνων. Υπάρχουν, μάλιστα, αναφορές που υποδεικνύουν ότι οι Νήσοι των Μακάρων πιθανότατα ήταν τα Κανάρια Νησιά!

*Ο Άτλας στην πόλη Guimar της Τενερίφης! Το γλυπτό αυτό βρίσκεται στον προαύλιο χώρο των Πυραμίδων της Guimar*.

Με αφορμή το γλυπτό του Άτλαντα στην πόλη Guimar της Τενερίφης, θα ξεκινήσουμε να ξετυλίγουμε τους μύθους που συνδέονται με τον Τιτάνα!

Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Άτλας τιμωρήθηκε από το Δία μετά την ήττα των Τιτάνων στην Τιτανομαχία. Καταδικάστηκε να κρατά στους ώμους του τον ουράνιο θόλο. Κατά μία εκδοχή, κρατά τις στήλες στις οποίες στηρίζεται ο ουρανός. Οι στήλες αυτές κάποτε καλούνταν Κρόνιες Στήλες, αλλά μετά το πέρασμα του Ηρακλή για τη διεκπεραίωση ενός άθλου, ονομάστηκαν Ηράκλειες Στήλες.

Ο Ηρακλής ήταν αυτός που απάλλαξε τη Γαία από τις ανομίες που είχε σπείρει η αποστασία του Κρόνου. Γι’ αυτό και μέσα από τους περίφημους άθλους του, ουσιαστικά αντιμετώπισε γίγαντες, τιτάνες, δράκους και άλλα πλάσματα που καταδυνάστευαν τον Κόσμο, τόσο τους ανθρώπους όσο και τη Φύση. Έτσι, από όπου περνούσε και επιτελούσε το έργο του, ξεκινούσε μία νέα επoχή. Από την εποχή του Κρόνου, στην εποχή του Ηρακλή και των γενών που δημιούργησε, λοιπόν.

Ο άθλος που οδήγησε τον Ηρακλή στην Τενερίφη

Σύμφωνα με χρησμό του μαντείου των Δελφών, ο Ηρακλής έπρεπε να υπηρετήσει το βασιλιά της Τίρυνθας, Ευρυσθέα, για δώδεκα χρόνια. Ο δε Ευρυσθέας, του ανέθεσε δώδεκα δύσκολες αποστολές που απώτερο στόχο είχαν την εξόντωση του ήρωα. Κατά την Πυθία, μετά την περάτωση των άθλων, θα γινόταν αθάνατος. Ωστόσο, το πώς φτάσαμε στο σημείο να υπηρετεί ο Ηρακλής έναν βασιλιά, θα το αναλύσουμε σε ξεχωριστό άρθρο.

Σε έναν από τους άθλους, ζητήθηκε από τον Ηρακλή, να φέρει στον βασιλιά τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων. Για να προχωρήσουμε στη σύνδεση του ελληνικού μύθου με τα Κανάρια Νησιά, πρέπει πρώτα να αναλύσουμε τα πρόσωπα του μύθου και τους ρόλους τους. Ας τα πάρουμε, λοιπόν, ένα προς ένα.

Ποιες ήταν οι Εσπερίδες;

Οι Εσπερίδες ήταν Νύμφες της ελληνικής μυθολογίας. Ονομάστηκαν έτσι, επειδή κατοικούσαν στην Εσπερία, δηλαδή στη Δύση. Αυτός ο τόπος θεωρείται ότι βρισκόταν κάπου στη Νότια Ισπανία. Κατά τον Ησίοδο, ήταν κόρες της Νύχτας. Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, ήταν κόρες του Δία και της Θέτιδος ή του Φόρκυ και της Κητούς. Κάποιοι της τοποθετούσαν ως Νύμφες της Βορείου Αφρικής και θεωρούσαν ότι ζουν κοντά στην οροσειρά του Άτλαντα, στο σημερινό Μαρόκο. Κατά άλλους, ήταν κόρες του Τιτάνα Άτλαντα και θεωρούνται Ατλαντίδες Νύμφες.

Οι τοποθεσίες που αναφέρονται, Νότια Ισπανία και Άτλαντας Αφρικής, βρίσκονται και οι δύο πάρα πολύ κοντά με τα Κανάρια Νησιά. Κρατάμε αυτό το στοιχείο και συνεχίζουμε στα επόμενα. Για το Ιερό Δέντρο με τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων και τον δράκο – φίδι που το φυλούσε, θα βρείτε πληροφορίες στο άρθρο: Το Dragon Tree των Κανάριων Νήσων, ο Ηρακλής και ο δράκος Λάδων.

Ήταν τα Κανάρια Νησιά οι Νήσοι των Μακάρων;

Οι Νήσοι των Μακάρων ήταν ένας ειδυλλιακός τόπος στον οποίο μετέβαιναν οι ήρωες και οι ενάρετοι άνθρωποι μετά το θάνατό τους. Εκεί, ζούσαν τρισευτυχισμένοι, χωρίς έγνοιες, με τον ήλιο να λάμπει και τη γη να καρπίζει, σε μία Χρυσή Εποχή.

*Στο ακρωτήρι Punta de Teno, στην Τενερίφη. Θα μπορούσαν τα Κανάρια Νησιά να θεωρηθούν ως ένα είδος Παραδείσου!*

«Όπου τους πιο πολλούς στο χώμα τους παράχωσε
το τέλος του θανάτου. Σε κάποιους όμως έδωσε τη χάρη
ο Κρονίδης Ζευς να μείνουν πέρα απ᾽ τους ανθρώπους·
σαν αγαθός πατέρας τους κατοίκισε στα πέρατα του κόσμου,
κι εκεί, με δίχως λύπη στην ψυχή τους,
κατοικούν στις Νήσους των Μακάρων, πλάι στις ροές
του Ωκεανού, του βαθυστρόβιλου, ήρωες ευτυχείς·
που τους προσφέρει τρεις φορές η σιτοφόρα γη τον χρόνο
ώριμους και γλυκούς καρπούς, σαν μέλι».
Ησίοδος, Έργα και Ημέραι, 166-174

Σύμφωνα με τον Ησίοδο, λοιπόν, οι Μακάρες Νήσοι βρίσκονταν πλάι στις ροές του Ωκεανού. Ο λυρικός ποιητής Πίνδαρος, μας λέει ότι γύρω από αυτά τα Νησιά πνέουν οι αύρες του Ωκεανού και ότι φεγγοβολούν χρυσά άνθη από δέντρα ολόλαμπρα. Ας θυμηθούμε τις αναφορές για τα χρυσά μήλα στον κήπο των Εσπερίδων. Τα λόγια του Πίνδαρου, μάς παραπέμπουν, επίσης, στο χρυσό γένος του Ησίοδου.

«ὅσοι δ᾽ ἐτόλμασαν ἐστρίς
ἑκατέρωθι μείναντες ἀπὸ πάμπαν ἀδίκων ἔχειν
ψυχάν, ἔτειλαν Διὸς ὁδὸν παρὰ Κρόνου τύρσιν·· ἔνθα μακάρων
νᾶσον ὠκεανίδες
αὖραι περιπνέοισιν·· ἄνθεμα δὲ χρυσοῦ φλέγει,
τὰ μὲν χερσόθεν ἀπ᾽ ἀγλαῶν δενδρέων,
ὕδωρ δ᾽ ἄλλα φέρβει,
ὅρμοισι τῶν χέρας ἀναπλέκοντι καὶ στεφάνους

βουλαῖς ἐν ὀρθαῖσι Ῥαδαμάνθυος,
ὃν πατὴρ ἔχει μέγας ἑτοῖμον αὐτῷ πάρεδρον,
πόσις ὁ πάντων Ῥέας
ὑπέρτατον ἐχοίσας θρόνον.
Πηλεύς τε καὶ Κάδμος ἐν τοῖσιν ἀλέγονται·
Ἀχιλλέα τ᾽ ἔνεικ᾽, ἐπεὶ Ζηνὸς ἦτορ
λιταῖς ἔπεισε, μάτηρ·…»
Πίνδαρος, Ολυμπιόνικος II, 68-80

Όλες σχεδόν οι αναφορές, συγκλίνουν στο ότι τα Νησιά των Μακάρων βρίσκονταν πέρα από τις Ηράκλειες Στήλες, στον Ατλαντικό Ωκεανό. Ο Στράβωνας τα ταύτισε με τα Νησιά των Εσπερίδων, όπου κατοικούσαν σύμφωνα με τον μύθο οι νύμφες Εσπερίδες, οι οποίες φύλαγαν τα χρυσά μήλα των θεών. Είδαμε βέβαια, με ποιον τρόπο αυτά τα νησιά πιθανολογούνται ως τα γνωστά μας Κανάρια. Ο Πλίνιος, επίσης, τα ταύτισε με τις Κανάριες Νήσους που «βρίθουν καρπών και πτηνών κάθε είδους».

Στην εικόνα που ακολουθεί, βλέπετε ένα παγκόσμιο χάρτη του 1493, ο οποίος βρίσκεται στο βιβλίο “το Χρονικό της Νυρεμβέργης”, του Χάρτμαν Σίντελ. Δυτικά της Αφρικής, βλέπουμε 3 νησιά που αναφέρονται στο χάρτη ως Νήσοι των Μακάρων. Το σημείο στο οποίο βρίσκονται στον χάρτη, ταιριάζει πολύ με αυτό των Κανάριων.

*Οι Νήσοι των Μακάρων αναφέρονται στα δυτικά της Αφρικής, στο χάρτη του Χάρτμαν Σίντελ, το 1493.*

Αξίζει να αναφέρουμε ότι πραγματικά το κλίμα των Κανάριων Νήσων είναι γλυκό, όλο το χρόνο. Ήπιο κρύο το χειμώνα, πολύ θερμότερος ο καιρός από την υπόλοιπη Ευρώπη, και λίγο λιγότερο ζεστό το καλοκαίρι από αυτό που συνηθίζουμε εμείς στην Ελλάδα. Επίσης, η χλωρίδα και η πανίδα των νησιών χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία, ενώ παρατηρούνται και ενδημικά είδη φυτών, όπως αυτά της οικογένειας των Dragon Trees.

1 comment

Μυθικές Ιστορίες

Το Ιππικό Τάγμα του Πανάγιου Τάφου

by iopapami_admin

Το Ιππικό Τάγμα του Πανάγιου Τάφου, τοποθετείται χρονικά στην Α’ Σταυροφορία, όταν ο Godfrey de Bouillon απελευθέρωσε την Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, αυτή η χρονολόγηση της ίδρυσής του, προκύπτει από την παράδοση του Τάγματος και δεν είναι απόλυτα επιβεβαιωμένη ιστορικά. Στο πλαίσιο των επιχειρήσεών του για την οργάνωση των θρησκευτικών, στρατιωτικών και δημόσιων φορέων των εδαφών που απελευθερώθηκαν πρόσφατα από το μουσουλμανικό έλεγχο, ο Godfrey de Bouillon ίδρυσε το Τάγμα των Κανόνων του Πανάγιου Τάφου.

Σύμφωνα με μαρτυρίες για τις Σταυροφορίες, το 1103 ο πρώτος βασιλιάς της Ιερουσαλήμ, ο Βαλδουίνος Α’, ανέλαβε την ηγεσία αυτού του τάγματος και διατήρησε το δικαίωμα για τον εαυτό του και τους διαδόχους του (ως πράκτορες του Πατριάρχη Ιεροσολύμων) να ορίζουν Ιππότες σε αυτό, εάν ο Πατριάρχης απουσιάζει ή δεν μπορεί να το πράξει. Τα μέλη του Τάγματος περιελάμβαναν ένοπλους ιππότες που επιλέχθηκαν από τα στρατεύματα των σταυροφόρων για την ανδρεία και την αφοσίωσή τους. Ορκίστηκαν να υπακούσουν στον Αυγουστιανό Κανόνα της φτώχειας και της υπακοής και ανέλαβαν να υπερασπιστούν τον Πανάγιο Τάφο και τους Αγίους Τόπους, υπό τις διαταγές του Βασιλιά της Ιερουσαλήμ.

Πολύ σύντομα, μετά την Α’ Σταυροφορία, τα στρατεύματα άρχισαν να επιστρέφουν στις πατρίδες τους. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία Κοινών σε όλη την Ευρώπη, τα οποία αποτελούσαν μέρος του Τάγματος. Το Τάγμα άρχισε για πρώτη φορά να αποτυγχάνει ως ένα συνεκτικό στρατιωτικό σώμα ιπποτών μετά την ανάκτηση της στην Ιερουσαλήμ από τον Σαλαντίν, το 1182. Έπαψε εντελώς να υπάρχει σε αυτή τη μορφή μετά την ήττα της Άκρας, το 1291.

*Η σφραγίδα του Ιππικού Τάγματος από την εκκλησία του Αγίου Ονούφριου στη Ρώμη.*

Το τέλος του Χριστιανικού Βασιλείου της Ιερουσαλήμ άφησε το Τάγμα ακέφαλο, αν και συνέχισε να επιβιώνει μέσα από τα ευρωπαϊκά Κοινά που είχαν δημιουργηθεί, χάρη στην προστασία ηγεμόνων, πριγκίπων, επισκόπων και της Αγίας Έδρας. Τα Κοινά κράτησαν ζωντανά τα ιδανικά των Ιπποτών των Σταυροφοριών, τα οποία ήταν:

διάδοση της πίστης,

υπεράσπιση των αδυνάτων,

φιλανθρωπία προς τους άλλους ανθρώπους.

Με εξαίρεση τα γεγονότα στην Ισπανία, μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις οι Ιππότες του Πανάγιου Τάφου συμμετείχαν ξανά σε στρατιωτική δράση για την υπεράσπιση του Χριστιανισμού.

Τον 14ο αιώνα, η Αγία Έδρα κατέβαλε μια εξαιρετικά υψηλή αμοιβή στον Αιγύπτιο Σουλτάνο, ώστε να παραχωρήσει το δικαίωμα προστασίας των Χριστιανικών Ιερών στους Μικρούς Φραγκισκανούς μοναχούς. Σε όλη την περίοδο της καταστολής του Λατινικού Πατριαρχείου, το δικαίωμα δημιουργίας νέων Ιπποτών ήταν προνόμιο του εκπροσώπου της ανώτατης καθολικής αρχής στους Αγίους Τόπους: του Custos. Ο Custos των Αγίων Τόπων ήταν υπεύθυνος για το διορισμό των Ιπποτών του Παναγίου Τάφου από το 1486 έως το 1847. Η τελετή λάμβανε χώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας στον Γολγοθά, μυστικά.

Το 1847 το Πατριαρχείο αποκαταστάθηκε και ο Πάπας Πίος Θ’ εκσυγχρόνισε το Τάγμα, εκδίδοντας νέο Σύνταγμα που το έθεσε υπό την άμεση προστασία της Αγίας Έδρας και ανέθεσε την κυβέρνησή του στον Λατίνο Πατριάρχη. Επίσης, καθορίστηκε ο θεμελιώδης ρόλος του Τάγματος: η υποστήριξη των έργων του Λατινικού Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Παράλληλα, διατηρήθηκε το πνευματικό καθήκον της διάδοσης της Πίστεως.

Το 1868, ο Πίος Θ’ εξέδωσε Αποστολικές επιστολές με τις οποίες ανήγγειλε την αποκατάσταση του Τάγματος. Τότε ήταν που η αρχιερατική αντιπροσωπεία μεταφέρθηκε στον Πατριάρχη. Το Τάγμα των Ιπποτών άνοιξε με τον διορισμό των Dames του Παναγίου Τάφου χάρη στον Λέοντα XIII, το 1888. Επιπλέον, το 1907 ο Πίος X αποφάσισε ότι ο τίτλος του Μεγάλου Μαγίστρου του Τάγματος θα αποδίδεται μόνο στον ίδιο τον Πάπα.

Το 1949, ο Πίος XII διέταξε ότι ο Μέγας Διδάσκαλος του Τάγματος έπρεπε να είναι Καρδινάλιος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας και ανέθεσε τη θέση του Μεγάλου Προέδρου στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Το 1962 ο Πάπας Ιωάννης XXIII και το 1967 ο Πάπας Παύλος VI αναδιοργάνωσαν και αναζωογόνησαν το Τάγμα προσθέτοντας πιο συγκεκριμένους κανονισμούς στο Σύνταγμα με σκοπό να καταστήσουν τις δραστηριότητες του Τάγματος πιο συντονισμένες και πιο αποτελεσματικές.

Τον Φεβρουάριο του 1996, ο Ανώτατος Ποντίφικας Ιωάννης Παύλος Β’ ενίσχυσε το καθεστώς του Τάγματος. Σήμερα, είναι ένας Δημόσιος Σύλλογος πιστών με νομική κανονική και δημόσια προσωπικότητα, που συγκροτείται από την Αγία Έδρα βάσει του Κανονικού Νόμου 312, παράγραφος 1:1. Πέρα από την ιστορική του σημασία και την πολυδιάστατη πρόοδό του σε περασμένες εποχές, οι πολύτιμες και ενδιαφέρουσες πτυχές του Τάγματος σήμερα βρίσκονται στον ρόλο που του ανατίθεται, τον οποίο επιδιώκει στη σφαίρα της Καθολικής Εκκλησίας και μέσω της διοικητικής δομής και της τοπικής του οργάνωσης σε διάφορες κοινότητες.

*Στο Ιππικό Τάγμα του Πανάγιου Τάφου, υπάρχουν και άντρες και γυναίκες μέλη.*

Ιππικό Τάγμα του Πανάγιου Τάφου: στόχοι και δράσεις

Το Ιππικό Τάγμα του Πανάγιου Τάφου είχε και έχει μέχρι σήμερα, συγκεκριμένους στόχους:

Η ενίσχυση των μελών του στην πρακτική της χριστιανικής ζωής, με απόλυτη πίστη στον Ανώτατο Ποντίφικα και σύμφωνα με τις διδασκαλίες της Εκκλησίας, τηρώντας ως θεμέλιο τις αρχές της φιλανθρωπίας που καθιστούν το Τάγμα θεμελιώδες μέσο βοήθειας προς τους Αγίους Τόπους.

Στήριξη και βοήθεια των φιλανθρωπικών, πολιτιστικών και κοινωνικών έργων και ιδρυμάτων της Καθολικής Εκκλησίας στους Αγίους Τόπους, ιδιαίτερα εκείνων του Λατινικού Πατριαρχείου της Ιερουσαλήμ. με τα οποία το Τάγμα διατηρεί παραδοσιακούς δεσμούς.

Η διατήρηση και η διάδοση της Πίστης σε εκείνες τις χώρες και η προώθηση του ενδιαφέροντος για αυτό το έργο όχι μόνο μεταξύ των Καθολικών που είναι διάσπαρτοι σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι είναι ενωμένοι στη φιλανθρωπία με το σύμβολο του Τάγματος, αλλά και μεταξύ όλων των άλλων Χριστιανών.

Η υπεράσπιση των δικαιωμάτων της Καθολικής Εκκλησίας στους Αγίους Τόπους.

Το Ιππικό Τάγμα του Πανάγιου Τάφου της Ιερουσαλήμ είναι το μόνο λαϊκό ίδρυμα του Κράτους του Βατικανού επιφορτισμένο με την κάλυψη των αναγκών του Λατινικού Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και όλων των δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών για την υποστήριξη της Χριστιανικής παρουσίας στους Αγίους Τόπους. Οι συνεισφορές των μελών του αποτελούν την κύρια πηγή χρηματοδότησης των Πατριαρχικών ιδρυμάτων.

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο έχουν αντληθεί μέσα από την επίσημη σελίδα του Τάγματος και του Βατικανού.

Αν σας γοητεύει η ιστορία και οι θρύλοι του Μεσαίωνα και της Καθολικής Εκκλησίας, θα βρείτε ενδιαφέρον το άρθρο: ‘Οταν η “μετανοούσα Μαγδαληνή” έγινε μόδα στο Μεσαίωνα.

Πηγές εικόνων: thecatholictelegraph.com, eohsjwesternusa.org, todayscatholic.org

0 comment

Βιβλιοτόπιο

“Διόνυσος, ο θεός κι ο άνθρωπος”, της Μαρίας Μαραγκού

by iopapami_admin

Ένα ακόμα βιβλίο προστέθηκε στα αγαπημένα μου, και αυτό είναι το: “Διόνυσος, ο θεός κι ο άνθρωπος” , της Μαρίας Μαραγκού. Ομολογώ ότι μέχρι προσφάτως, δεν είχα αναζητήσει να μάθω τι εστί Διόνυσος. Δε μου είχε δημιουργηθεί καμία περιέργεια, μέχρι που διάβασα για πρώτη φορά για τη μεταφυσική έννοιά του, όταν έψαχνα πληροφορίες για τη συγγραφή του βιβλίου μου: “Το ταξίδι της ψυχής“.

Τότε ήταν που για πρώτη φορά μελέτησα τον “μύθο” κατά τον οποίο οι Τιτάνες παραπλανούν το Διόνυσο Ζαγρέα, τον λεγόμενο πρώτο Διόνυσο, και τον διαμελίζουν. Σύμφωνα με μια μαρτυρία του Πρόκλου, ο οποίος παραθέτει μια ρήση του Ορφέα σχετικά με το μερισμό του Διονύσου, οι Τιτάνες έκοψαν το σώμα του Θεού σε 7 μέρη.

*Το εξώφυλλο του βιβλίου: Διόνυσος, ο θεός και ο άνθρωπος, από τις εκδόσεις Κάκτος*

Ως γνωστόν, το 7 δεν είναι καθόλου τυχαίος αριθμός. Όπως τυχαίο δεν είναι και το όνομα του Διονύσου ή οποιουδήποτε άλλου θεού. Διόνυσος < Διός νους, όπως καταδεικνύει το όνομά του, ο ατομικός νους του ανθρώπου που έχει θεία καταγωγή εκπορευόμενος από τον Δία, τον πατέρα θεών και ανθρώπων.

Ασφαλώς, δεν θα επεκταθώ στο περιεχόμενο του μύθου σε αυτό το άρθρο. Θα τον βρείτε όμως, με κάθε λεπτομέρεια, στο προτεινόμενο βιβλίο. Όπως, επίσης, θα βρείτε και τους μύθους για τις άλλες δύο γεννήσεις του Διονύσου και τις ερμηνείες τους. Αυτά, είναι μόνο η αρχή!

Για την ακρίβεια, το βιβλίο αυτό ξεκινά με τις γεννήσεις του Διονύσου, που είναι τρεις. Για κάθε μία από αυτές, αναλύονται τα σύμβολα – κλειδιά που εμπλέκονται στο μύθο. Η συγγραφέας μάς δίνει τις ερμηνείες των ονομάτων και αποκωδικοποιεί το ρόλο του κάθε θεού και της κάθε δράσης. Αυτό μας βοηθάει να κατανοήσουμε έννοιες όπως: Κοσμικός και Ατομικός Νους, Κοσμική και Ατομική Ψυχή, την πορεία της Ψυχής, το σκοπό της και τα μυστικά για την εκθέωσή της.

Κανένας μύθος δεν είναι απλά “μύθος”. Οι θεοί που εμπλέκονται είναι νόες με δυνάμεις και συνεπικουρούν στο να βρει η ψυχή το δρόμο της. Η ερμηνεία και η κατανόηση του ρόλου του καθενός, μπορεί να μας προσφέρει μια άλλη οπτική για τη ζωή μας, πολλώ δε, για την ύπαρξή μας την ίδια.

Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, το βιβλίο αυτό δε στοχεύει στον προσηλυτισμό σε κάποια άλλη θρησκεία. Η γνώση που προσφέρεται από τη συγγραφέα είναι πραγματικά πολύτιμη και όσοι δεν έχουν παρωπίδες και αγαπούν την έρευνα, σίγουρα θα εκτιμήσουν τη μελέτη που παρατίθεται εδώ.

Γιατί να διαβάσετε αυτό το βιβλίο;

Γιατί θα βρείτε πλούσιες αναφορές στην αρχαία ελληνική γραμματεία και θα μάθετε για την κοσμοθέαση των προγόνων μας. Γιατί θα βρείτε αποσυμβολισμούς σε μύθους που κατά καιρούς περνούν από τα αφτιά μας σαν παραμυθάκια και ούτε που φανταζόμαστε ποια βαθύτερη αλήθεια κρύβουν. Ή ακόμα, επειδή θα σας δώσει μία άλλη οπτική για τον Κόσμο, το Σύμπαν, το Νου, την Ψυχή και το θείο.

Μπορώ να σκεφτώ πολλούς ακόμη λόγους, αλλά σκοπός μου δεν είναι να σας πείσω για κάτι. Αν όσα διαβάσατε μέχρι εδώ σας κίνησαν το ενδιαφέρον, δεν έχετε παρά να αναζητήσετε το βιβλίο: Διόνυσος, ο θεός κι ο άνθρωπος, της Μαρίας Μαραγκού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος.

Περιγραφή του βιβλίου

Ακολουθεί η περιγραφή του βιβλίου, όπως θα τη βρείτε στο οπισθόφυλλο:

Διόνυσος, ὁ θεὸς ποὺ ἐπιστατεῖ τὴν ὅλη ἐξελικτικὴ πορεία τοῦ ἀνθρώπου, τὴν πορεία ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο στὸν θεό, τὴν ἀνάδειξη τῆς θείας του φύσης μέσα ἀπὸ τὴν ὑπέρβαση τῆς σωματικῆς του φύσης.

Εἶναι ὁ πιὸ κοντινός μας θεός, χθόνιος ὡς Ζαγρεύς, Ὀλύμπιος ὡς Ἴακχος, Λύσιος Διόνυσος, ἢ Ἐλευθερεύς. Εἶναι ὁ ἐκδηλωμένος Κοσμικὸς Νοῦς στὸ σύμπαν, ὅλη ἡ φύση, ἡ ἴδια ἡ ζωή, ἀφοῦ ἡ ψυχή, ὅπως λέει ὁ Δαμάσκιος: «Διονυσιακῶς μερίζεται ὑπὸ τῆς γενέσεως» (Σχόλια εἰς Φαίδωνα, 130.1–2).

Εἶναι ὁ «τρώσας», ποὺ «τεμαχίζει» τὸν νοῦ φέρνοντάς τον σ’ ἕνα σῶμα, ἀλληγορῶντας αὐτὸν τὸν μερισμὸ μὲ τὸν τεμαχισμό του ἀπ’ τοὺς Τιτᾶνες. Αὐτός, ὅμως, ποὺ προκαλεῖ αὐτὸ τὸ «τραῦμα» μὲ τὴν γένεση εἶναι καὶ αὐτὸς ποὺ δίνει τὴν ἴαση μὲ τὴν ἀθανατοποίση τῆς ψυχῆς ὡς Ἴακχος, ποὺ ἐκπληρώνει τὸ «τρώσας καὶ ἰάσεται». Κι ἐπειδὴ ἡ ψυχὴ ἔρχεται σ’ ἕναν κύκλο ἐνσαρκώσεων, ὁ Διόνυσος εἶναι ἔφορος τόσο τῆς ζωῆς, ὁπότε ταυτίζεται μὲ τὸν Δία-Ζῆνα, τὸν πάροχο τοῦ ζῆν, ὅσο καὶ τοῦ θανάτου, ὁπότε ταυτίζεται μὲ τὸν Ἅδη, ὅπως χαρακτηριστικὰ τὸ θέτει ὁ Εὐριπίδης: «Ζεὺς εἴτ’ Ἀΐδης ὀνομαζόμενος» (Ἀπόσπασμα 912). Ἐπειδὴ δὲ ἐφορεύει καὶ στὸν θάνατο, τὰ Μυστήριά του εἶναι ἀπὸ μόνα τους «μελέτη θανάτου», παρέχοντας στὴν ἔνσαρκη ψυχὴ τὴν «περὶ τὸν θάνατον μαντείαν»: «οὗτος ἔφορος ζωῆς καὶ θανάτου, ζωῆς μὲν διὰ τοὺς Τιτᾶνας, θανάτου δὲ διὰ τὴν μαντείαν τὴν περὶ τὸν θάνατον» (Ὀλυμπιόδωρος, Σχόλια εἰς τὸν Πλάτωνος Φαίδωνα, 6.13.2–3).

Τὸν θεὸ τὸν ἔχουμε μέσα μας, στὸ κέντρο τῆς καρδιᾶς μας, ποὺ χρειάζεται νὰ καθαρθεῖ ἀπὸ τὴν κακότητα, γιὰ νὰ ἀντικρύσουμε τὶς φεγγοβόλες αὐλὲς τῆς Μητρός, ὅπως λέει ὁ Πρόκλος στὸν Ὕμνο του εἰς Ἀφροδίτην. Κι αὐτὸ γίνεται μὲ πόνο ψυχῆς κατὰ τὴν Ὀδυσσειακή μας πορεία στὸ δύσκολο Ποσειδώνιο βασίλειο τοῦ συναισθήματος.

Ἡ θεραπεία κάθε πληγῆς προϋποθέτει πόνο, ἀλλὰ στὸ τέλος ἔρχεται ἡ ἴαση. Ἡ ὅλη πορεία τῆς ψυχῆς στὴν ὕλη καὶ ἡ ἐπιστροφή της στὴν κοσμική της πατρίδα, τὸ Ἀγαθόν, συμβολίζεται μυστηριακὰ μὲ τὰ δάκρυα-θρῆνο τῶν θεῶν στὴν φάση τῆς γένεσης, τοῦ περιορισμοῦ τῆς ψυχῆς στὴν ὕλη, καὶ τὸ γέλιο τῶν θεῶν στὸ στάδιο τῆς ἀθανατοποίησης, τῆς πνευματικῆς ἀναγέννησης, τῆς θέωσης τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως μᾶς παραδίδει ὁ Πρόκλος (Σχόλια εἰς τὴν Πλάτωνος Πολιτείαν, 1.128.8–10): «δάκρυα μὲν σέθεν ἐστὶ πολυτλήτων γένος ἀνδρῶν, μειδήσας δὲ θεῶν ἱερὸν γένος ἐβλάστησας» «δάκρυα δικά σου εἶναι τὸ γένος τῶν πολύμοχθων ἀνθρώπων, ἐνῷ γελῶντας δημιούργησες τὸ ἱερὸν γένος τῶν θεῶν».

Εἴμαστε τὰ δάκρυά σου, Διόνυσε!

0 comment

Εξ-ερευνήσεις

Candelaria: Οδοιπορικό στο Ιερό Προσκύνημα της Τενερίφης

by iopapami_admin

Σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων από την Santa Cruz de Tenerife, την πρωτεύουσα της Τενερίφης, βρίσκεται μια μικρή πόλη του Ατλαντικού, με μοναδική ομορφιά και ξεχωριστή ιστορία. Η Candelaria αποτελεί τόπο προσκυνήματος για το νησί, ενώ η ιστορία της Μαύρης Μαντόνας της Μητρόπολης, χάνεται στο βάθος του χρόνου. Θα ξεκινήσουμε, λοιπό, την εξερεύνησή μας από το πιο εμβληματικό κτήριο της πόλης. Πρόκειται για τη Βασιλική της Virgen de la Candelaria, προστάτη των Καναρίων Νήσων!

Πώς θα φτάσετε στην Candelaria

Είναι πολύ εύκολο να φτάσετε στην όμορφη αυτή πόλη. Αν έχετε νοικιάσει αυτοκίνητο, απλά πηγαίνετε προς τα νότια και ακολουθείτε τις πινακίδες. Είναι πολύ κατατοπιστικές και δεν πρόκειται να χαθείτε. Αν δεν έχετε κάποιο δικό σας μεταφορικό μέσο, μην ανησυχείτε καθόλου, γιατί οι συγκοινωνίες του νησιού είναι πολύ ακριβείς. Υπάρχουν πολύ τακτικά δρομολόγια προς την Candelaria με το λεωφορείο, καθ’ όλη της διάρκεια της ημέρας.

Το λεωφορείο σάς αφήνει σε κεντρικό σημείο της πόλης και σας παραλαμβάνει από εκεί. Υπάρχουν κι άλλες στάσεις που ίσως σας εξυπηρετούν. Ωστόσο, εγώ προσωπικά, επιλέγω να φεύγω από το σημείο που με άφησαν, όταν βρίσκομαι σε άγνωστο μέρος. Από εκεί, λοιπόν, μπορείτε να κατευθυνθείτε προς το πλακόστρωτο που οδηγεί στην πλατεία Plaza de la Patrona de Canarias. Μόλις φτάσετε, θα αντικρύσετε τη Βασιλική της Nuestra Señora de la Candelaria και τα εμβληματικά αγάλματα των Menceyes.

Η Βασιλική της Παρθένου

Για να μάθουμε την ιστορία της περίφημης Βασιλικής της Candelaria, θα πάμε στο μακρινό 1390, όταν αυτή πόλη ήταν ένα απομονωμένο μέρος, στο οποίο σύχναζαν βοσκοί Guanches από το menceyato de Güímar. Δηλαδή, βοσκοί των ιθαγενών πληθυσμών που κατοικούσαν στο νησί πριν την Ισπανική αποικιοκρατία. Η Candelaria ανήκε τότε στο βασίλειο της Güímar, ένα από τα 9 βασίλεια της Τενερίφης (menceyatos).

Από το εσωτερικό της Βασιλικής της *Candelaria*

Ένα βράδυ, δύο ντόπιοι αιγοβοσκοί, είδαν μερικές κατσίκες να αρνούνται να συνεχίσουν προς το στόμιο της ρεματιάς. Έτσι, ο ένας από τους δύο πήγε να δει τι συμβαίνει, νομίζοντας ότι υπήρχαν άνθρωποι που ήθελαν να τους κλέψουν. Αντ’ αυτού, βρήκε σε έναν βράχο το άγαλμα της Παναγίας της Candelaria (που αργότερα ανακηρύχθηκε κύρια προστάτιδα των Καναρίων Νήσων).

Αρχικά, το άγαλμα της Μαύρης Μαντόνα, μεταφέρθηκε στο σπήλαιο Chinguaro, το οποίο ήταν το παλάτι του βασιλιά (mencey) της Güímar. Αργότερα, οι Guanches τη μετέφεραν στο σπήλαιο Achbinico στην Candelaria, το οποίο μετατράπηκε σε τόπο λατρείας. Στην αρχή, το ταύτισαν με τη θεά τους Chaxiraxi (τη μητέρα των θεών), αλλά αργότερα, οι Χριστιανοί κατακτητές το αναγνώρισαν ως το άγαλμα της Παναγίας.

*Με το βλέμμα στον τρούλο της Βασιλικής*

Λίγο αργότερα χτίστηκε ένα παρεκκλήσι για να το στεγάσει, ενώ το σπήλαιο αυτό χρησιμοποιήθηκε και ως νεκροταφείο Χριστιανών, πιστών της Παναγίας. Το 1596, ο βασιλιάς Φίλιππος Γ’ ανακηρύχθηκε προστάτης της Παναγίας της Candelaria. Αφού ανέβηκε στο θρόνο, ο Ισπανός μονάρχης έδωσε τον τίτλο: «Βασιλικό», στο ιερό της Candelaria. Ως εκ τούτου, είναι το πρώτο ιερό στα Κανάρια Νησιά που έλαβε αυτόν τον τίτλο.

Το 1789, το εκκλησάκι αυτό καταστράφηκε από πυρκαγιά και στη θέση του χτίστηκε η σημερινή Βασιλική. Η κατασκευή του μεγαλοπρεπούς αυτού κτηρίου αναβλήθηκε πολλές φορές, κυρίως λόγω οικονομικής κρίσης και πολέμων. Τελικά, ο επίσκοπος της Τενερίφης, Domingo Pérez Cáceres προώθησε την κατασκευή, αναθέτοντας το έργο στον αρχιτέκτονα Jose Enrique Marrero Regalado. Όλα τα νησιά συνεισέφεραν με δωρεές για την ολοκλήρωση της Βασιλικής. Ο αγιασμός του Μητροπολιτικού αυτού Ναού, πραγματοποιήθηκε την 1η Φεβρουαρίου του 1959, με όλες τις προβλεπόμενες τιμές.

*Στα δεξιά, το περίφημο άγαλμα της Μαύρης Μαντόνα.*

Κάθε χρόνο, στις 15 Αυγούστου γιορτάζει η Μαντόνα της Candelaria και αυτή είναι μια από τις πιο σημαντικές γιορτές στην Τενερίφη. Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν αυτό το άρθρο τραβήχτηκαν κατά τις ημέρες των εορτασμών της Παναγίας. Εξού και η γιορτινή ατμόσφαιρα που διακρίνετε στους δρόμους και τις πλατείες.

Θρύλοι για τη Μαύρη Μαντόνα της Candelaria

Ορισμένες από τις ονομασίες που αποδίδονται στη Μαύρη Μαντόνα της Candelaria είναι: Virgen de Candelaria, Nuestra Señora de la Candelaria και La Morenita. Σύμφωνα με έναν μύθο που καταγράφηκε από τον Alonso de Espinosa το 1594, ένα άγαλμα της Παναγίας, που έφερε ένα παιδί στο ένα χέρι και ένα πράσινο κερί στο άλλο (εξ ου και “Candelaria”), ανακαλύφθηκε από δύο βοσκούς, πριν την κατάκτηση του νησιού από τους Ισπανούς.

Ο ένας βοσκός προσπάθησε να ρίξει μια πέτρα στο άγαλμα, αλλά το χέρι του παρέλυσε. Ο άλλος, προσπάθησε να μαχαιρώσει το άγαλμα αλλά τελικά, κατέληξε να μαχαιρώσει τον εαυτό του. Έτσι, τελικά το άγαλμα μεταφέρθηκε στον τοπικό βασιλιά, στο σπήλαιο Chinguaro. Οι Guanches πίστεψαν ότι το θαυμαστό αυτό άγαλμα είναι η μητέρα των θεών τους, η θεά Chaxiraxi.

Αργότερα, ο Antón, ένας Guanche που είχε υποδουλωθεί και προσηλυτιστεί στον Χριστιανισμό από τους Καστιλιάνους, επέστρεψε στην Τενερίφη και αναγνώρισε το άγαλμα ως αυτό της Παναγίας. Μίλησε στον mencey για τη μεταστροφή του και έτσι το άγαλμα λατρεύτηκε ως Παναγία από τους Guanches, οι οποίοι το μετέφεραν στο σπήλαιο του Achbinico. Ωστόσο, το άγαλμα κλάπηκε και μεταφέρθηκε στο Lanzarote, ένα νησί εκ των Καναρίων. Αργότερα, ύστερα από τη μεσολάβηση πολλών γεγονότων, ανάμεσα σε αυτά και το ξέσπασμα πανώλης στο Lanzarote, το άγαλμα επεστράφη στην Τενερίφη.

Το άγαλμα που βρίσκεται σήμερα στη Βασιλική, δεν είναι αυτό που εντοπίστηκε από τους βοσκούς. Εκείνο το άγαλμα καταστράφηκε από μία καταιγίδα το 1826. Η καταιγίδα αυτή ήταν τόσο σφοδρή, που προκάλεσε σοβαρότατες ζημιές στη Μονή των Δομινικανών Πατέρων που φροντίζουν το Ναό της Παναγίας, δηλαδή, στο κτήριο που βρίσκεται δίπλα από τη Βασιλική.

Το άγαλμα που βλέπουμε σήμερα, φτιάχτηκε το 1827 από τον Fernando Estevez. Το αρχικό, ήταν ένα μεσαιωνικό γοτθικό γλυπτό με σκούρο χρώμα και ρούχα παρόμοια με αυτά της Παναγίας της Lluch (προστάτιδας της Μαγιόρκα) και της Παναγίας της Μονσεράτ (προστάτιδας της Καταλονίας).

Μέσα από το βίντεο που ακολουθεί, ελάτε μαζί μου μία βόλτα στην πλατεία Plaza de la Patrona de Canarias. Το βίντεο τραβήχτηκε όταν ακόμα δε γνώριζα σχεδόν τίποτα για την όμορφη αυτή πόλη, κατά τα πρώτα μου βήματα εκεί. Δίπλα από τον Ατλαντικό ωκεανό και τα επιβλητικά αγάλματα των Menceys, αξίζει σίγουρα μία βόλτα!

Αν θέλετε να συνεχίσετε την εξερεύνηση στην Τενερίφη, ακολουθήστε με στις Πυραμίδες της Güímar!

0 comment

Εξ-ερευνήσεις Μυθικές Ιστορίες

Εξερεύνηση στην Αρχαία Λιλαία

by iopapami_admin

Στους πρόποδες του Παρνασσού, συναντάμε τη Λιλαία, γνωστή πλέον και ως Κάτω Αγόριανη. Περνώντας από τον κεντρικό δρόμο, έξω από το χωριό, ανεβαίνοντας προς την Άνω Αγόριανη ή αλλιώς Επτάλοφο, σίγουρα ένας πύργος στα αριστερά θα τραβήξει την προσοχή σας. Οι πιο παρατηρητικοί, θα διακρίνετε και τα υπολείμματα από κάποια τείχη. Πίσω από αυτά τα τείχη, άκμασε κάποτε η Αρχαία Λιλαία!

Ανεβαίνοντας τον χωματόδρομο που θα βρείτε στα αριστερά σας, μπορείτε να ανεβείτε με όχημα αρκετά ώστε να πλησιάσετε τον πύργο. Ο φράγκικος πύργος που θα δείτε εκεί, έχει δεχτεί επεμβάσεις με υλικά από την ακρόπολη της αρχαίας Λιλαίας και πιθανολογείται ότι διαμορφώθηκε σε τριώροφη κατοικία κατά τον 13ο αιώνα. Δυστυχώς, στον αρχαιολογικό χώρο, θα βρείτε μόνο ερείπια από δύο πύργους και από τα τείχη της ακρόπολης.

*Άποψη από το εσωτερικό ενός πύργου* της *ακρόπολης της Αρχαίας Λιλαίας*

Υπάρχει περιθώριο για εξερεύνηση, καθώς η περιοχή του λόφου δεν είναι αυστηρώς οριοθετημένη. Εγώ προσωπικά επέλεξα μία διαδρομή που οδηγούσε στην πίσω πλευρά του λόφου, όχι αυτήν που βλέπουμε από το δρόμο. Πρόκειται για ένα ήδη ιχνηλατημένο μονοπάτι, στο οποίο διακρίνει κανείς σημάδια από κόκκινη μπογιά πάνω σε πέτρες, για να μη χάσει το δρόμο του. Ήλπιζα να βρω κάποιο άλλο σημείο ενδιαφέροντος του αρχαιολογικού χώρου, αλλά τελικά το μονοπάτι οδηγούσε απλά στην πεδιάδα.

Μια άλλη διαδρομή που ακολούθησα, αφορούσε την επιχείρηση ανεύρεσης μιας σπηλιάς, για την οποία υπήρχε μία υποτυπώδης ταμπέλα. Τελικά, παρά την περιπλάνησή μου στον χώρο δεν κατάφερα να τη βρω. Κατεβαίνοντας στην πλατεία του χωριού, ρώτησα κάποιους ντόπιους για τη σπηλιά αλλά κανείς τους δεν ήξερε πού βρίσκεται ακριβώς. Είχαν ακούσει ότι κάποιοι έχουν εντοπίσει εκεί ένα βάραθρο και ότι κάποια στιγμή θα φροντίσουν τα μονοπάτια για τους επισκέπτες.

Αρχαία Λιλαία: ιστορικά στοιχεία και αναφορές

Κατά την αρχαιότητα, η Λιλαία ανήκε στο βόρειο μέρος της Φωκίδας, που βρισκόταν στην κοιλάδα του Κηφισού. Η θέση της δεν ήταν ευνοϊκή μόνο γιατί βρισκόταν σε σταυροδρόμι – σύνδεση Θεσσαλίας και νότιας Ελλάδα – αλλά ξεχώριζε και για τα πλούσια νερά της. Μάλιστα, το όνομά της οφείλεται στη Ναϊάδα Λίλαια, κόρη του θεοποιημένου ποταμού Κηφισού. Έτσι, από τα πανάρχαια χρόνια, συνδεόταν με τις πηγές του ποταμού αυτού.

Στην Ιλιάδα του Ομήρου (Β 523) η πόλη της Λιλαίας αναφέρεται στον “κατάλογο των νεών”, δηλαδή, στον κατάλογο των πλοίων των Αχαιών που εκστράτευσαν ενάντια στην Τροία. Τα πλούσια ύδατα, που θεωρούνταν πηγή ζωής και θείο δώρο, αναφέρονται και στον ομηρικό ύμνο προς τον Απόλλωνα. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι τα όμορφα νερά του Κηφισού πηγάνουν από τη Λιλαία και χύνονται μπροστά της.

*Η θέα από τα τείχη της ακρόπολης προς τον κάμπο.*

Όπως μας πληροφορεί η αρχαιολόγος Ανθούλα Τσαρούχα, οι κάτοικοι της πόλης πίστευαν ότι το νερό της Κασταλίας πηγής στους Δελφούς ήταν δώρο του Κηφισού. Για το λόγο αυτό, ορισμένες μέρες το χρόνο, έριχναν στην πηγή γλυκίσματα και πίστευαν ότι αυτά αναφαίνονταν στην Κασταλία κρήνη. Επίσης, αναφορά στην πόλη γίνεται και από το Στράβωνα (9.407), τον Παυσανία (10.33.3-5), τον Πτολεμαίο (3.14.14) και τον Πλίνιο (Φυσ. Ιστ. 4.27).

Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης της περιοχής ανάγονται στα πρωτοελλαδικά χρόνια, δηλαδή, κατά την 3η χιλιετία π.Χ. Περί το 1150 π.Χ., η πόλη βρισκόταν σε τέτοια ακμή που της επέτρεπε να συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο ως συμμέτοχη σε στόλο 40 πλοίων της εποχής. Αυτά τα πλοία τα συντηρούσε το Φωκικό Κοινό σε κάποιο κοντινό λιμάνι, πιθανότατα στην Κίρρα.

Μεγάλη ακμή γνώρισε η αρχαία πόλη της Λίλαιας μεταξύ 7ου και 10ου αιώνα π.Χ. Τα τείχη της είχαν σχήμα τετράγωνο και εκτείνονταν από τον κάμπο μέχρι τους πρόποδες του Παρνασσού. Λείψανα αυτών των τειχών βλέπουμε μέχρι σήμερα. Βέβαια, έκτοτε έχουν υποστεί πολλές μεταβολές και ανοικοδομήσεις, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι πύργοι, όπως αναφέραμε και πιο πάνω.

Επόμενες ιστορικές αναφορές, μας μεταφέρουν στο 480 π.Χ., όταν η Λιλαία και οι γειτονικές Φωκικές πόλεις δέχτηκαν τις συνέπειες των Περσικών επιδρομών στον ελλαδικό χώρο. Όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος: «και κατά μεν έκαυσαν (οι Πέρσες) Δρυμόν πόλιν, κατά δε Χαράδρην και Έρωχον και Τεθρώνιον και Αμφίκαιαν». Το μένος του Ξέρξη για τη σθεναρή αντίσταση στις Θερμοπύλες, ξέσπασε σε όλες τις γειτονικές πόλεις.

Ο Έρωχος, που αναφέρεται από τον ιστορικό, ήταν το προάστιο της Λιλαίας, το οποίο μέχρι εκείνη την περίοδο, είχε ανθίσει. Ετυμολογικά, προέρχεται από τις λέξεις έρως + χους, δηλαδή έρωτας και χώμα-γη. Θεωρείται λοιπόν, ότι και η Λιλαία είχε την ίδια μοίρα, παρά που δεν αναφέρεται με το όνομά της.

Εξωτερική άποψη του καλοδιατηρημένου πύργου. Είναι εμφανείς οι προσθήκες που δέχτηκε στο πέρασμα των αιώνων. Οι επεμβάσεις στα τείχη και τους πύργους καταδεικνύουν ιστορικά στοιχεία για την Αρχαία Λιλαία.

Ο Παυσανίας γράφει : «Η Λίλαια έχει θέατρο, αγορά, λουτρά .Υπάρχουν δε και ιερά του Απόλλωνα και ένα της Αρτέμιδος με όρθια αγάλματα από πεντελικό μάρμαρο, Αττικής τεχνοτροπίας». Αυτό σημαίνει ότι η πόλη είχε ανακάμψει σημαντικά μετά την καταστροφή της από το βασιλιά Φίλιππο Β’, το 346 π.Χ. Οι ανασκαφές σε αρχαία Λιλαία και Έρωχο έφεραν στο φως ίχνη από το ναό της Δήμητρας και της Περσεφόνης που κατασκευάστηκε τον 5ο αι. π.Χ. Επίσης, βρέθηκε πλήθος πήλινων εδωλίων, νομισμάτων, κοσμημάτων και ελασμάτων. Οι ναοί του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, το θέατρο και τα λουτρά που είδε ο Παυσανίας αιώνες αργότερα, δεν γνωρίζουμε πότε κατασκευάστηκαν. Πιθανώς μερικά εξ αυτών να ήταν αυτής της περιόδου.

Τον 6ο αιώνα μ.Χ., ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός καταρτίζει πρόγραμμα για την προστασία των πληθυσμών της αυτοκρατορίας από τις βαρβαρικές επιδρομές. Έτσι, ανακατασκευάζονται τα τείχη της Λιλαίας, η ακρόπολή της, και συμπληρώνεται η περιτοίχισή της. Από την άλλη πλευρά, έχουμε την επιβολή της νέας θρησκείας, του Χριστιανισμού, που είχε ως αποτέλεσμα να κλείσουν οι ναοί, να παύσουν τη λειτουργία τους τα Ιερά και φυσικά, να κλείσει το μαντείο των Δελφών (ήδη από το 393 μ.Χ. με το διάταγμα του Μ. Θεοδόσιου).

Αυτό έχει ως συνέπεια την ανοικοδόμηση χριστιανικών ναών με τη χρήση υλικού από αρχαία κτίσματα και μνημεία. Έτσι, ενώ η Λιλαία ακμάζει ξανά τους πρώτους Βυζαντινούς αιώνες, τα περισσότερα υπολείμματα του αρχαίου κόσμου αρχίζουν να εξαφανίζονται.

Σύντομο χρονικό: από τη Φραγκοκρατία στην ελεύθερη Ελλάδα

Μετά το 1204, με την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους, ξεκινά μια νέα εποχή και για αυτήν την περιοχή. Η Φραγκοκρατία και η Καταλανοκρατία αφήνουν τα δικά τους σημάδια στον τόπο. Έχουμε εκ νέου προσθήκες στην οχύρωση της ακρόπολης και τη δημιουργία πολλών νέων κατοικιών στα πέριξ.

Μετά το 1393, με την επέλαση του σουλτάνου Βαγιαζήτ Α’ στην ανατολική Στερεά, η περιοχή πέφτει στην τουρκική υποτέλεια και τελικά, στην υποδούλωση. Η ζωή των κατοίκων γίνεται πολύ δύσκολη και για να επιβιώσουν αναγκάζονται να μετακινηθούν ψηλότερα. Τότε, λοιπόν, δημιούργησαν τον οικισμό Άνω Σουβάλα. Στη χάρτα του εθνομάρτυρα Ρήγα που εξέδωσε στη Βιέννη ο Άνθιμος Γαζής το 1796, αναγράφεται ο τόπος αυτός ως: Λίλαια – Σουβάλα. Ακόμα και σήμερα, πολλοί αναφέρονται στη Λιλαία με αυτή την ονομασία.

Η απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό έρχεται αργά, ύστερα από πολλούς, αιματοβαμμένους αγώνες. Οι Σουβαλιώτες πρωταγωνιστούν πλέον και σε μάχες εκτός Σουβάλας, όπως στη Γραβιά και τα Βασιλικά. Ο Παρνασσός προσφέρει πολλά κλεφτολήμερα, σπήλαια και φυσικές οχυρώσεις που βοηθούν τους αγωνιστές στις ενέδρες και τους αιφνιδιασμούς. Το 1927, με το νόμο Βενιζέλου για την αλλαγή των ονομάτων όλων των ελληνικών χωριών που φέρουν τούρκικα ονόματα, η ονομασία της ένδοξης Λιλαίας αποδόθηκε πλέον στην Κάτω Αγόριανη.

Όλη η περιοχή, Λιλαία – Πολύδροσος – Επτάλοφος, έδωσε δυναμικά το παρόν στους αγώνες κατά των Γερμανών. Ασφαλώς και το πλήρωσε με αίμα, γράφοντας με ανεξίτηλο μελάνι στις σελίδες της ιστορίας μας τα ονόματα των σύγχρονων ηρώων. Αλλά και η περίοδος του Εμφυλίου που ακολούθησε, ολοκλήρωσε τις βαναυσότητες και το αιματοκύλισμα.

Σήμερα, τα ηρώα στις πλατείες και οι ταμπέλες με την ένδειξη: Μαρτυρικό χωριό, καταδεικνύουν την ιστορία του τόπου. Αξίζει να επισκεφθείτε τα χωριά αυτά, να μάθετε την ιστορία τους μέσα από τα μουσεία της περιοχής αλλά και τους πιο ηλικιωμένους, ελάχιστους επιζώντες εκείνου του καιρού, που είναι διατεθειμένοι να μιλήσουν για τα όσα βίωσαν.

Στο ανωτέρω βίντεο, μπορείτε να δείτε το εσωτερικό του πιο καλοδιατηρημένου πύργου της ακρόπολης.

0 comment

Βιβλιοτόπιο Μετά τα... φυσικά!

Οι λειτουργίες της ψυχής, κατά το Ρενέ Ντεκάρτ

by iopapami_admin

Ο Ρενέ Ντεκάρτ (1596 – 1650) ήταν Γάλλος φιλόσοφος αλλά και επιστήμονας. Πέρα από τους μεταφυσικούς στοχασμούς του, που τον ανέδειξαν σε σημαντική μορφή του Διαφωτισμού, μελέτησε εξίσου και επιστήμες όπως η Λογική, η Αναλυτική Γεωμετρία, η Ιατρική, η Φυσιολογία, η Αστρολογία και η Μηχανολογία. Οι γνώσεις της εποχής για τη λειτουργία του σώματος τον βοήθησαν στις φιλοσοφικές αναζητήσεις του για την ψυχή, τις σκέψεις και γενικότερα στη διερεύνηση της μεταφυσικής.

Ίσως τον έχετε ακούσει με το εξελληνισμένο όνομα Καρτέσιος. Στο τελευταίο βιβλίο του: Τα πάθη της ψυχής, συμπυκνώνει τη γνώση του από όλα τα αντικείμενα στα οποία είχε εντρυφήσει, όπως τα έχουμε ήδη αναφέρει. Στο έργο αυτό, έχοντας ήδη αναλύσει τη φυσιολογία του σώματος και τις λειτουργίες του, καταλήγει στις λειτουργίες της ψυχής.

Οι λειτουργίες της ψυχής

Ο Ντεκάρτ, αποδίδει τις σκέψεις στην ψυχή. Μάλιστα, τις χωρίζει και σε δύο είδη: αυτές που αποτελούν ενέργειες της ψυχής και αυτές που αποτελούν τα πάθη της. Στις ενέργειες τις ψυχής συγκαταλέγονται οι βουλήσεις μας, και αυτό το αιτιολογεί εμπειρικά. Δηλαδή, γνωρίζουμε εκ πείρας ότι απορρέουν απευθείας από την ψυχή και φαίνεται να εξαρτώνται αποκλειστικά από αυτήν.

Ακόμα και τις βουλήσεις, τις διαχωρίζει σε δύο κατηγορίες και θα μιλήσουμε με παραδείγματα για να καταστεί ασαφέστερο το μήνυμα του Ντεκάρτ. Υπάρχουν οι βουλήσεις που αποτελούν τις ενέργειες της ψυχής και αναφέρονται στην ίδια την ψυχή, όπως όταν θέλουμε να αγαπήσουμε το Θεό ή να συγκεντρώσουμε τη σκέψη μας σε κάποιο μη υλικό αντικείμενο. Ενέχουν δηλαδή την πρόθεση και την λειτουργία που απαιτείται για αλληλεπίδραση με κάτι άυλο.

Το άλλο είδος των βουλήσεων είναι οι ενέργειες που αναφέρονται στο σώμα μας, όπως όταν θέλουμε να βαδίσουμε. Δηλαδή, προκαλούμε την κίνηση των ποδιών και το βάδισμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ντεκάρτ πίστευε ότι η ψυχή είναι ενωμένη με όλα τα μέρη του σώματος και όχι συνδεδεμένη μόνο με κάποια συγκεκριμένα μέρη.

Ως πάθη της ψυχής αποκαλεί τα είδη των αντιλήψεων ή γνώσεων που βρίσκονται εντός μας, επειδή το ότι συχνά υπάρχουν ως τέτοιες δεν οφείλεται στην ψυχή μας και επειδή πάντοτε τις δεξιώνεται ως αναπαραστάσεις πραγμάτων. Ο Ντεκάρτ είναι ένας υπέρμαχος της ελευθερίας της βούλησης. Ας δούμε όμως τι εννοεί όταν μιλάει για αντιλήψεις που υπάρχουν μέσα μας.

Τις αντιλήψεις τις διαχωρίζει σε δύο είδη, σε αυτές που έχουν ως αίτιο την ψυχή και σε αυτές που έχουν ως αίτιο το σώμα. Θεωρεί βέβαιο το ότι δεν θα μπορούσαμε να θέλουμε κάτι χωρίς ταυτόχρονα να αντιληφθούμε ότι το θέλουμε. Δηλαδή, αν το να θέλουμε κάτι αποτελεί ενέργεια της ψυχής, το να αντιληφθούμε ότι θέλουμε κάτι αποτελεί ένα πάθος της ψυχής.

Ο Ντεκάρτ αφιερώνει αρκετά άρθρα στις αντιλήψεις που ανάγονται στην ψυχή, στο σώμα, στα εξωτερικά αντικείμενα κ.ο.κ. Ωστόσο, δεν υπάρχει το περιθώριο μέσα σε λίγες μόνο παραγράφους να επεκταθούμε περισσότερο σε κάθε περίπτωση. Εν συντομία όμως και χάριν βαθύτερης κατανόησης, θα τονίσω το ότι ο Ντεκάρτ έχει εξετάσει τις διαφορές που έχουν τα πάθη της ψυχής από όλες τις άλλες σκέψεις της. Έτσι, ορίζει αυτά τα πάθη ως αντιλήψεις ή αισθήματα ή συγκινήσεις της ψυχής που αναφέρονται ειδικότερα σε αυτήν και δημιουργούνται, συντηρούνται και ενισχύονται από κάποια κίνηση των πνευμάτων.

Χρειάζεται να ανοίξουμε μια μικρή παρένθεση εδώ. Με τον όρο πνεύματα, ο Ντεκάρτ, δεν εννοεί τις οντότητες που πιθανώς μας έρχονται πρώτες στο μυαλό. Τα πνεύματα του Ντεκάρτ είναι λεπτοφυέστατες ουσίες που βρίσκονται στο αίμα μας. Η έντονη ενέργειά τους αλλά και το σχεδόν μηδενικό τους μέγεθος, τους επιτρέπουν να φτάσουν σε σημεία του οργανισμού που ούτε το αίμα δεν έχει τη δυνατότητα να διαπεράσει, όπως συγκεκριμένα σημεία του εγκεφάλου. Για να κατανοήσουμε ακριβώς τι είναι τα πνεύματα θα πρέπει να αφιερώσουμε τουλάχιστον ένα άρθρο που να επεξηγεί τη φυσιολογία του σώματος που αποδίδει ο Ντεκαρτ στον άνθρωπο, σύμφωνα με τις γνώσεις της εποχής. Ωστόσο, έστω και πολύ χονδροειδώς, πήραμε μια ιδέα για τα πνεύματα και σίγουρα τα διαχωρίσαμε από τις οντότητες άλλου είδους.

Επιστρέφοντας στα πάθη της ψυχής, ο Ντεκάρτ αναφέρεται σε αντιλήψεις, αισθήματα και συγκινήσεις. Ως αντιλήψεις, υποδηλώνει όλες τις σκέψεις που δεν αποτελούν ενέργειες της ψυχής ή βουλήσεις. Τα πάθη, μπορούν επίσης να ονομαστούν αισθήματα, λόγω του ότι η ψυχή τα δέχεται όπως τα αντικείμενα των εξωτερικών αισθήσεων, για παράδειγμα, όπως αντιλαμβάνεται κάτι με το αισθητήριο όργανο του ματιού.

*Διάγραμμα για τις λειτουργίες της ψυχής, όπως αναφέρονται από τον Ρενέ Ντεκάρτ.*

Ο πιο ορθός όρος που χρησιμοποιεί ο Ντεκάρτ από τους τρεις, είναι οι συγκινήσεις. Αυτός ο όρος μπορεί να αποδοθεί σε όλες τις ποικίλες σκέψεις της ψυχής, σε όλες τις αλλαγές που σημειώνονται εντός της. Ο βασικότερος, όμως, λόγος για τον οποίο οι συγκινήσεις είναι ο καταλληλότερος όρος, είναι γιατί από όλα τα είδη σκέψεων που έχει η ψυχή, τα πάθη την ταράζουν και την κλονίζουν περισσότερο. Κατά την ανάλυση των παθών της ψυχής, ο Ντεκάρτ καταλήγει σε μία ψυχολογική διαπίστωση, σύμφωνα με την οποία το σώμα προετοιμάζει την ψυχή για δράση.

Πιο συγκεκριμένα, αναφέρει ότι το κυριότερο αποτέλεσμα όλων των παθών στους ανθρώπους είναι το εξής: Παρακινούν και προδιαθέτουν την ψυχή των ανθρώπων να θέλει τα πράγματα για τα οποία τα πάθη προπαρασκευάζουν το σώμα. Κατ’ αυτό τον τρόπο, το αίσθημα του φόβου προτρέπει την ψυχή να θέλει να το «βάλει στα πόδια», το αίσθημα της τόλμης να θέλει να αγωνιστεί, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα πάθη.

Η ισχύς της ψυχής επί των παθών της

Η βούληση από τη φύση της είναι τόσο ελεύθερη που δεν ενεργεί ποτέ υπό καθεστώς εξαναγκασμού. Τα πάθη μας δεν μπορούν ούτε να διεγερθούν ούτε να εξαλειφθούν άμεσα από τη δύναμη της βούλησής μας αλλά έμμεσα με την παράσταση των πραγμάτων που συνάπτονται συνήθως με τα πάθη που θέλουμε να απορρίψουμε. Κατά τον Ντεκάρτ, η πείρα δείχνει ότι οι άνθρωποι που ερεθίζονται περισσότερο από τα πάθη τους δεν είναι αυτοί που τα γνωρίζουν καλύτερα. Επίσης, τα πάθη ανήκουν στις αντιλήψεις τις οποίες ο στενός δεσμός που υφίστανται ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα, τις καθιστά συγκεχυμένες και ασαφείς.

Ας συνεχίσουμε με το παράδειγμα του φόβου και της τόλμης που αναφέραμε ανωτέρω. Για να εξαλειφθεί μέσα μας ο φόβος και να διεγερθεί η τόλμη, δεν αρκεί να έχουμε την αντίστοιχη βούληση. Πρέπει να διερευνήσουμε με προσοχή τους λόγους, τα αντικείμενα ή τα παραδείγματα που πείθουν ότι ο κίνδυνος δεν είναι μεγάλος, ότι η άμυνα εγγυάται περισσότερη ασφάλεια από την φυγή. Ακόμη, πρέπει να πειστούμε ότι η νίκη θα μας γεμίσει με χαρά και δόξα ενώ από τη φυγή μπορούμε να προσδοκούμε περισσότερο λύπη και άλλα παρόμοια.

Μια δυνατή ψυχή, οφείλει να κυριαρχεί πάνω στα πάθη της. Μπορεί να διαχειριστεί κάποια πάθη επιστρατεύοντας κάποια άλλα, καθώς επίσης και αξιοποιώντας τη βούλησής της. Η επίγνωση της αλήθειας, του καλού και του κακού, αποτελεί βασική σταθερά για τις κρίσεις μιας ψυχής. Σύμφωνα με αυτές οι γνώσεις, η ψυχή αποφασίζει και ρυθμίζει τις ενέργειες του βίου της.

Υπάρχουν όμως και οι αδύναμες ψυχές. Αυτές, αφήνονται να άγονται και να φέρονται από τα πάθη της στιγμής. Η βούληση δεν ακολουθεί κρίσεις βασισμένες στην αλήθεια και τη γνώση. Αντίθετα, εξουσιάζεται από τα πάθη, τα οποία πολλές φορές μπορεί να είναι και αντικρουόμενα, φέρνοντας την ψυχή σε μία αξιοθρήνητη κατάσταση. Ωστόσο, ο Ντεκάρτ υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει καμία ψυχή τόσο ανίσχυρη, που να μην έχει τη δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, να υπερισχύσει των παθών της. Αν η ψυχή διευθύνεται σωστά, θα ενεργήσει βασισμένη σε κρίσεις και όχι σε πάθη της στιγμής. Η ψυχή, ουσιαστικά, μπορεί να εκπαιδευτεί, να δυναμώσει, να εξελιχθεί.

*Το εξώφυλλο από το βιβλίο μου: Το ταξίδι της Ψυχής.*

Το θέμα: Ψυχή, έχει απασχολήσει πάρα πολλούς φιλοσόφους και στοχαστές στο πέρασμα των αιώνων. Η προσέγγιση του Ντεκάρτ είναι, ίσως, λίγο δυσνόητη, γι’ αυτό αν θέλετε να σταθούμε και να αναλύσουμε κάποιο σημείο περισσότερο, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου στο ioanna@myalchemies.com. Σε αυτό το άρθρο πήραμε μια πρώτη εικόνα για την ανάλυση του Ντεκάρτ σχετικά με τα πάθη της ψυχής. Κάθε παράγραφος κρύβει μέσα της κι άλλα ζητήματα που χρίζουν ανάλυσης και θαχαρώ να λάβω τους προβληματισμούς σας.

Ίσως σας ενδιαφέρει να μάθετε περισσότερα και για το τι συμβαίνει με την ψυχή, μετά το βιολογικό θάνατο του ανθρώπου. Θα σας παραπέμψω σε μία συνέντευξή μου για το βιβλίο μου: “Το ταξίδι της Ψυχής”, που ίσως σας ενδιαφέρει. Μπορείτε, λοιπόν, να διαβάσετε περισσότερα, από ΕΔΩ.

Το βιβλίο μπορείτε να το προμηθευτείτε από εδώ: Το Ταξίδι της Ψυχής.

0 comment

Εξ-ερευνήσεις Μυθικές Ιστορίες

Το Dragon Tree των Κανάριων Νήσων, ο Ηρακλής και ο δράκος Λάδων

by iopapami_admin

Στην Τενερίφη των Κανάριων Νήσων, στον Ατλαντικό Ωκεανό, ένας μύθος συνδέει το πιο μυστηριώδες δέντρο τους με τον Ηρακλή και το δράκο Λάδωνα. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Γαία προσέφερε στην Ήρα ένα δέντρο με χρυσά μήλα, ως δώρο για το γάμο της με το Δία. Πρόκειται για το περίφημο δέντρο με τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων, τα οποία κλήθηκε ο Ηρακλής να φέρει στο βασιλιά Ευρυσθέα, σε έναν από τους άθλους του.

Το Ιερό Δέντρο φυλασσόταν από έναν δράκο, ο οποίος έμοιαζε με φίδι που είχε 100 κεφάλια και αντίστοιχα, 100 φωνές. Ο δράκος Λάδων ορίστηκε από την Ήρα να προστατεύει τους καρπούς, τους οποίους έκλεβαν οι νύμφες Εσπερίδες. Τα χρυσά μήλα του Ιερού αυτού Δέντρου, θεωρούνταν καρποί της αθανασίας.

Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο του μύθου αποτελεί το γεγονός ότι ο Ευρυσθέας δεν κράτησε τα μήλα για τον εαυτό του, όταν του έφερε ο Ηρακλής από τη μακρινή Εσπερία. Αντιθέτως, τα έδωσε στη θεά Αθηνά, γιατί φοβήθηκε μήπως διαπράξει ύβρη κρατώντας τα και τιμωρηθεί γι’ αυτό. Ακόμα και η θεά, ούσα αθάνατη η ίδια, τα επέστρεψε στον κήπο όπου ανήκαν.

*To Millennial Dragon Tree στο Icod de los Vinos της Τενερίφης, το οποίο θεωρείται το γηραιότερο και μεγαλύτερο Dragon Tree*.

Ο δράκος – φίδι Λάδων και το Dragon Tree

Επιστρέφοντας στο μύθο με τον περίφημο άθλο του Ηρακλή, ας δούμε ποιος ήταν ο Λάδων. Κατά τον Ησίοδο, οι γονείς του ακοίμητου αυτού τέρατος, ήταν ο Φόρκυς και η Κητώ. Το θεωρούσε, ο Ησίοδος, ως «χθόνιον όφιν», δηλαδή του εσωτερικού της γης. Ο Πείσανδρος αναφέρει ότι τον γέννησε μόνη της η Γαία, ενώ σύμφωνα με το Φερεκύδη, γονείς του ήταν ο Τυφών και η Έχιδνα. Στην τελευταία εκδοχή, αδέρφια του είναι ο λέων της Νεμέας, ο Κέρβερος, η Λερναία Ύδρα και άλλα τέρατα. Τα αδέρφια του Λάδωνα έπρεπε να τα σκοτώσει ο Ηρακλής σε άλλους άθλους του. Δηλαδή, στόχος ήταν ο θάνατος των παιδιών του Τυφώνα! Ασφαλώς, όχι τυχαία! Αυτό όμως, θα το αναλύσουμε σε άλλο άρθρο.

Ο δράκος/φίδι Λάδων, έχει περιγραφεί ως έχων δύο κεφάλια, τρία ή 100, κατά την επικρατέστερη άποψη. Όσα τα κεφάλια του, τόσες και οι διαφορετικές φωνές του και οι γλώσσες που γνώριζε. Συνεπώς, αφού ομιλούσε όλες τις γλώσσες, κατείχε τη γνώση. Κρατήστε το αυτό το στοιχείο.

Κατά την αρχαιότερη παράδοση, ο Λάδωνας ορίστηκε από τη θεά Ήρα ως φύλακας των μήλων για να πολεμήσει αναγκαστικά με τον Ηρακλή, ή επειδή οι κόρες του Άτλαντα έκλεβαν τα μήλα. Οι κόρες αυτές ήταν οι περίφημες Εσπερίδες. Πιθανώς, όμως, να ορίστηκε στη θέση αυτή και από τον Τιτάνα Άτλαντα. Το Ιερό Δέντρο με τα χρυσά μήλα, θεωρούνταν το δέντρο της ζωής και βρισκόταν στον Κήπο των θεών. Σε πολλές απεικονίσεις της αρχαιότητας, ο Λάδων εμφανίζεται ως όφις, τυλιγμένος στο δέντρο με τα μήλα.

Σας θυμίζει κάτι αυτή η εικόνα; Ο όφις, ο οποίος κατέχει γνώση, βρίσκεται τυλιγμένος στο Δέντρο της Ζωής με τα μήλα, στον κήπο των θεών!

Ο Λάδων αντλούσε τη δύναμή του από τη Γη, και αυτό ενισχύει την παράδοση ότι μητέρα του ήταν η Γαία. Ο Ηρακλής, για να τον νικήσει, αναγκάστηκε να τον αποκόψει από την πηγή της δύναμής του, σηκώνοντάς τον ψηλά με τα δυο του χέρια. Λόγω της θυσίας του επί τω έργω, φυλάττοντας τα μήλα των Εσπερίδων, ο Λάδων τιμήθηκε από τους θεούς με το να γίνει στον ουρανό ο Αστερισμός του Δράκου.

[…]ἷξον δ’ ἱερὸν πέδον, ᾧ ἔνι Λάδων

εἰσέτι που χθιζὸν παγχρύσεα ῥύετο μῆλα χώρῳ ἐν Ἄτλαντος, χθόνιος ὄφις, ἀμφὶ δὲ νύμφαι

Ἑσπερίδες ποίπνυον ἐφίμερον ἀείδουσαι·[…]
Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά, 4, 1392

Σύμφωνα με τους τοπικούς θρύλους, από το αίμα του Λάδωνα ξεπήδησε το πρώτο Dragon Tree. Μάλιστα, όταν κόβεται ένα τέτοιο δέντρο, βγάζει έναν κόκκινο χυμό, που παραπέμπει στο αίμα του Δράκου. Αυτό το υγρό είναι γεμάτο κόκκινες χρωστικές και ρητίνες. Οι ρητίνες σε αυτό το «αίμα δράκων» ήταν πολυπόθητες εδώ και αιώνες. Χρησιμοποιήθηκαν από τον Stradivarius για να χρωματίσει και να εμπλουτίσει το χρώμα των διάσημων βιολιών του. Θεωρείται μάλιστα, ότι αυτή η χρωστική έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο στην απήχηση αυτών των βιολιών. Ίσως, η διάδοση της φήμης περί δράκων και μαγείας, να συνδύασε τα συγκεκριμένα μουσικά όργανα με τη δυνατότητα δημιουργίας “μαγικών” ήχων.

Αναφορές και χρήσεις των προϊόντων των Dragon Trees

Οι Guanches, οι ιθαγενείς της Τενερίφης, χρησιμοποιούσαν το ρητινώδη χυμό στη διαδικασία της μουμιοποίησης. Μάλιστα, η τεχνική τους για τη μουμιοποίηση αναφέρεται ως μία από τις καλύτερες του κόσμου! Πέρα από την ταρίχευση, όμως το χρησιμοποιούσαν και ως θεραπευτική αλοιφή.

*Μούμια των* Guanches, που εκτίθεται στο Μουσείο Ιστορίας και Ανθρωπολογίας της Τενερίφης.

Επίσης, έφτιαχναν ασπίδες από το φλοιό του δέντρου ενώ με τον αρωματικό, ρητινώδη χυμό, έβαφαν τα μαλλιά τους κόκκινα. Οι Guanches, λάτρευαν αυτό το δέντρο. Μάλιστα, υπάρχουν αναφορές ότι τιμούσαν ένα Dragon Tree στην Τενερίφη το 1400, το οποίο λέγεται ότι ήταν χιλιάδων ετών. Δυστυχώς, το δέντρο αυτό, τελικά καταστράφηκε από μια καταιγίδα το 1868.

Η ρητίνη από το Socotra Dragon Tree έγινε ένα εμπόρευμα γνωστό ως “αίμα του δράκου” στον αρχαίο κόσμο, με χρήση από τη βαφή ξύλου και το αποσμητικό της αναπνοής έως τις τελετουργίες και τη μαγεία. Επίσης, το “αίμα του δράκου” χρησιμοποιήθηκε από τους αλχημιστές του Μεσαίωνα στη ζωγραφική. Μια έρευνα του 1835 στο Socotra από τη Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, έφερε για πρώτη φορά την ετικέτα του δέντρου Pterocarpus draco. Στη συνέχεια, το 1880, ο Σκωτσέζος βοτανολόγος Sir Isaac Bayley Balfour το περιέγραψε επίσημα και μετονόμασε το είδος Dracaena cinnabari.

*Στο βάθος το περίφημο Millennial* Dragon Tree.

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, έγραψε για δράκους που κατοικούσαν σε ένα νησί όπου τα δέντρα έδιναν κόκκινες σταγόνες κιννάβαρης. Αξίζει να αναφερθούμε και σε έναν μύθο που ξεφεύγει από τα ευρωπαϊκά σύνορα. Σύμφωνα, λοιπόν, με έναν ινδικό μύθο, σε μια σκληρή μάχη, ένας δράκος που αντιπροσώπευε το θεό Μπράχμα δάγκωσε έναν ελέφαντα που αντιπροσώπευε το θεό Σίβα και ήπιε το αίμα του. Όταν ο ελέφαντας έπεσε στο έδαφος, συνέτριψε το δράκο, αναμειγνύοντας έτσι το αίμα και των δύο πλασμάτων για να δώσει μια ουσία που μοιάζει με ρητίνη. Αυτή η ουσία που περιγράφεται εδώ, μας παραπέμπει στο “αίμα του δράκου”.

Πλέον, ο ιατρικός κόσμος δίνει μεγάλη σημασία σε αυτό το ιδιαίτερο δέντρο. Η ρητίνη του περιέχει ουσίες που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση του καρκίνου, όπως σε κυτταροστατικά για την καταπολέμηση της λευχαιμίας. Το δέντρο πιστεύεται ότι περιέχει περαιτέρω φαρμακευτικές ουσίες και οι δυνατότητές του ακόμη διερευνώνται.

Από το ταξίδι μου στην Τενερίφη, έφερα σπόρους από Dragon Tree και ευελπιστώ να τους δω να μεγαλώνουν. Αν τα καταφέρω, θα ενημερώσω σίγουρα το άρθρο αυτό με φωτογραφίες του δέντρου στην Ελλάδα!

Υπάρχουν περισσότερα από 120 είδη της οικογένειας Dracaena, εκ των οποίων τα γνωστότερα είναι τα Dracaena cinnabari και Dracaena draco. Σίγουρα η όψη τους δεν είναι πολύ συνηθισμένη στη χώρα μας, ωστόσο, θεωρώ ότι έχουν μια ιδιαίτερη ομορφιά.

Αν γνωρίζετε άλλους μύθους που σχετίζονται με το Dragon Tree, θα χαρώ να επικοινωνήσετε μαζί μου στο: ioanna@myalchemies.com.

0 comment

Εξ-ερευνήσεις Μυθικές Ιστορίες

Στον ξεχασμένο ναό του Βασιλέως Διός στη Λειβαδιά

by iopapami_admin

Έχω αναφερθεί και σε άλλα άρθρα μου σε μοναδικά μέρη που μπορεί κανείς να βρει στο νομό Βοιωτίας. Αυτή τη φορά θα ανέβουμε μαζί στο λόφο του Προφήτη Ηλία Λειβαδιάς, για να περιηγηθούμε στα ερείπια ενός εκ των μεγαλυτέρων ναών του αρχαίου κόσμου. Έτσι λοιπόν, περνώντας από την περιφερειακή οδό έξω από την πόλη, πήρε το μάτι μου την επιγραφή: “Ναός Βασιλέως Διός”. Καθώς το GPS έχει γίνει ο καλύτερός μου φίλος, ύστερα από μια μικρή περιπλάνηση, με πήγε στο κατάλληλο σημείο!

*Διάσπαρτα στο χώρο τα λιθονομημένα ερείπια του ναού του Διός Βασιλέως.*

Φτάνοντας στο λόφο, αντικρύζουμε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Είναι πολύ πιθανό, όποιος δεν γνωρίζει ότι υπάρχει εκεί ένας ιερός χώρος, να επισκεφθεί το σύγχρονο εκκλησάκι και να αποχωρήσει. Ωστόσο, πρέπει να περπατήσουμε λίγο ακόμη προς την άκρη του λόφου, για να διακρίνουμε τους λίθους που κείτονται διάσπαρτοι. Πολλοί από αυτούς φέρουν τρύπες και εγκοπές. Πρόκειται κυρίως για βάσεις αγαλμάτων και αναθημάτων που στήθηκαν εδώ προς τιμήν των νικητών των Βασιλείων. Τα Βασίλεια ήταν οι πέμπτοι σημαντικότεροι αγώνες της αρχαίας Ελλάδας, μετά τα Ολύμπια, τα Ίσθμια, τα Πύθια και τα Νέμεα.

Μη μπερδευτείτε όμως και θεωρήσετε ότι φτάσατε. Συνεχίζουμε για μερικά ακόμη μέτρα, προσπερνάμε και τους θάμνους που κρύβουν όλη τη θέα, για να έρθουμε αντιμέτωποι με ένα πανέμορφο θέαμα!

Ο Διόδωρος Σικελιώτης αναφέρει ότι πριν τη μάχη των Λεύκτρων (371 π.Χ.), δόθηκε χρησμός από το μαντείο του Τροφωνίου για την καθιέρωση γιορτής προς τιμήν του Βασιλέως Διός. Αναφορές στον Δία Βασιλέα συναντάμε από τον 4ο αιώνα π.Χ..

Το μεγαλεπήβολο εγχείρημα της ανέγερσης του ναού, προέβλεπε να κτιστεί ένας από τους μεγαλύτερους ναούς του ελλαδικού χώρου. Ο ναός είναι περίπτερος, με 13 κίονες στις μακριές πλευρές και 6 στις στενές. Διέθετε πρόδρομο και σηκό, με τις συνολικές του διαστάσεις να φτάνουν τα 60 Χ 23 μέτρα. Το δάπεδο κατασκευάστηκε από πωρόλιθο, ενώ τα περισσότερα αρχιτεκτονικά μέρη ήταν από ντόπιο σκληρό ασβεστόλιθο.

‘’Απλό εξάστυλο σχέδιο αποτελούμενο από έξη κίονες στις στενές, και δεκατρείς στις μακρές πλευρές.. Ο Στυλοβάτης είχε μήκος 210 Χ 90 πόδια και το δώμα 151 πόδια. Δεν υπήρχε οπισθόδομος, αλλά μια Αψίδα 20,5 πόδια στην εσωτερική διάμετρο, σύμφωνα με το σύμμετρο παράλληλο, στηριζόταν σε ορθογώνια Βάση, και αποσκοπούσε στο να στηθεί εκεί ένα άγαλμα, όπως το χρυσελεφάντινο του Διός στην Ολυμπία.’’
W.B.DINSMOOR THE ARCHITECTURE OF ANCIENT GREECE. σελ.268, έκδ.BIBLO and TANNEN

Δυστυχώς, ο ναός αυτός δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Δεν είμαστε απόλυτα βέβαιοι για το τι συνέβη και έπαυσε το κτίσιμο του ναού, ωστόσο, θα αναφέρω την επικρατέστερη εκδοχή. Πιθανολογείται λοιπόν, ότι η ανέγερη του ναού ξεκίνησε από τους Λειβαδείς και συνεχίστηκε από το Βοιωτικό Κοινό. Οι εργασίες διακόπηκαν από το 245 π.Χ. έως το 235 π.Χ. και συνεχίστηκαν το 220 π.Χ.. Η οριστική διακοπή των εργασιών υπολογίζεται στο πρώτο τέταρτο του 2ου αιώνα π.Χ..

Αυτή τη χρονική περίοδο παρατηρείται ρευστότητα στην πολιτική σκηνή της ευρύτερης περιοχής, καθώς και συνεχείς πολεμικές συγκρούσεις. Οι ανάγκες και οι προτεραιότητες άλλαξαν, όπως και τα οικονομικά δεδομένα. Πιθανολογείται λοιπόν, ότι η δύναμη του Κοινού των Βοιωτών μειώθηκε και δεν μπορούσαν πλέον να υποστηρίξουν την ανέγερση ενός τέτοιου κολοσσιαίου οικοδομήματος. Η πόλη της Λειβαδιάς και ο ημιτελής ναός του Βασιλέως Διός, καταστράφηκαν από το Σύλλα το 86 π.Χ., μετά τις νίκες του σε Ορχομενό και Χαιρώνεια.

Στο βίντεο που ακολουθεί, διασχίζω το ναό από την είσοδό του μέχρι το Άβατο. Ο χρόνος που απαιτείται για να πάω από τη μία άκρη στην άλλη, είναι ενδεικτικός για το εντυπωσιακό μέγεθος του ναού.

Αξίζει να διαβάσετε περισσότερα όχι μόνο για το ναό του Βασιλέως Διός αλλά και για το μαντείο του Τροφωνίου που βρισκόταν στην περιοχή. Υπάρχουν πολλές παρανοήσεις και εσφαλμένες ή στρεβλωμένες ερμηνείες των αρχαίων πηγών σχετικά με τον Ιερό αυτό τόπο. Παραθέτω έναν σύνδεσμο στον οποίο θα βρείτε πληροφορίες σχετικά με την Εισήγηση της αρχαιολόγου κ. Αναστασίας Γκαδόλου, στο Συνέδριο της Εταιρείας Βοιωτικών Μελετών το 2000, και πλούσια σχόλια και διευκρινίσεις, τα οποία βρίσκονται στη Συλλογή ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ

0 comment

Newer Posts

Older Posts